Sizin de bildiğiniz gibi, Türkiye ile Kırgısiztan arasında çok eskiye dayanan bir dostluk sözkonusu. Fakat araya bir kesinti girdi, komünist döneminden dolayı. Ondan sonra ilişkilerimiz yeniden inşa ediliyor, yeniden oluşturuluyor. Sizce istenilen düzeyde bir faaliyet sözkonusu mu iki ülke arasında?

Sizin de buyurmuş olduğunuz gibi; iki kardeş ülke olarak bağlarımız çok eski tarihlere dayanmaktadır. Aynı kültürü paylaşıyoruz; aynı tarihi paylaşıyoruz ve en önemlisi aynı değerleri yaşatıyoruz... Dinimiz, dilimiz bir, özümüz bir!.. Buna rağmen geride bıraktığımız uzun bir süreçte, ilişkilerimizde kesinti oldu. Ama ne mutlu ki; son 10 yıl içerisinde bu arayı kapatmayı başardık. Kırgızistan'ın bağımsızlığına kavuştuğu ilk yıllardan beri, kardeş Türkiye'nin çok desteğini gördük.

Türkiye dost elini bizden hiç esirgemedi. Bildiğiniz gibi; Türkiye bizim bağımsızlığımızı tanıyan ilk ülkeydi. Bugün iki ülkenin diplomatik ilişkilerinin onuncu yılını kutluyoruz. Geride kalan bu on yıl, bizim ülkemiz için çok önemliydi. Bir onur ve varolma mücadelesiydi. geçen seneleri şöyle bir gözden geçirirsek; son on sene içinde Kırgısiztan'ın, bağımsızlığını sağlam temeller üzerine oturtabilmek amacıyla yaptığı çok önemli girişimleri, demokratikleşme, siyasi kültürel ve iktisadi alanlarda gerçekleştirdiği büyük devrimleri görürüz.

Türk hükümeti bizden desteğini hiç esirgemedi

Attığımız bu başarılı adımlar, şu anda sonuç vermeye başladı. Ve bütün bu başarılarımızın ardında kardeş Türkiye Cumhuriyeti devletinin ve hükümetinin bizden hiç esirgemediği yardımını, katkısını ve desteğini görmek, bize büyük memnuniyet veriyor. Sizlerin yardımıyla, ülkenizin yardımıyla başlattığımız girişimlerin sonucunu almaya başladık. Şimdi hedefimiz, uluslararası camiada hakettiğimiz yeri elde etmek. Bu amaçla önüzdeki süreçte daha kapsamlı ve geniş açılımlı faaliyetlerde bulunacağız. Yine bu konuda da Türkiye'nin desteğine güveniyoruz.

Kırgızistan'ın on sene içerisinde gerçekleştirdiği hamleleleri bir kenara bırakıp ikili ilişkilerimizi değerlendirecek olursak; mevcut potansiyelinin tam olarak değerlendirilmediğini görürüz. Bu negatif bir tablo anlamına gelmez. Yakalanan seviye ikili ilişkilerimiz açısından bizi şu anda tatmin etmektedir. Ancak bir de, 'olması gereken'i hedef alıp daha iyiyi başarmak var. Çünkü potansiyel çok büyüktür. ama geriye dönüp bakınca; "On sene içinde ikili ilişkilerimizi son derece başarılı ve verimli bir şekilde geliştirebilmişiz" diyebiliyoruz.

Türk sermayesini önemsiyoruz

Evet. Efendim, az önce de belirtiğiniz gibi gerçektende potansiyel çok fazla iki ülke arasında. Ve sizin ülkenize de yabancı sermaye gelmesi konusunda özel bir hassasiyet, özel bir çaba gösterdiğinizi biliyoruz. Sizce Türk yatırımcılarının veya iki ülke arasındaki ticaretin geliştirilmesi için neler yapılması gerekiyor?

Türkiye ve Kırgızistan'ın ikili ilişkilerinin ve işbirliğimizin on yıllık bilançosunu çıkarırsak şöyle bir tabloyla karşılaşırız: Örneğin sizin değindiğiniz yatırımlar konusudan başlayalım: Geçen on sene içinde, Kırgısiztan ekonomisine dışarıdan yapılan yatırımlar içerisinde Türk yatırımcılarının hissesi oldukça büyük. Hatta ilk sırada diyebiliriz. Türkiye, bize aşağı yukarı yarım milyar dolarlık bir yatırım yapmıştır. Onun içinden 320 milyon dolarlık kısmı da, özel girişimcilere aittir.

Türk yatırımcılara büyük kolaylıklar sağlıyoruz

Kırgızistan'da başarı ile çalışan birçok şirket vardır. Şimdi ben bir tek örnekle, Kırgız-Türk ilişkilerinin hangi seviyeye ulaştığını size anlatmak istiyorum: Türkiye Cumhuriyeti devletinin Kırgısiztan'daki en büyük yardımı, insan gücünün yetiştirilmesinde, eğitim alanında olmuştur. Kırgız-Türk ortak üniversitesi kurulmuş; bu üniversite için milyonlarca dolarlık yatırım yapılmıştır. Şu anda üniversitemiz faaliyete geçmiş durumda ve binlece gencimiz bu ünivertsitede eğitim görmekte. Kırgız Türk Üniversitesi'nin yapacağı faaliyetlerden çok umutluyuz. Çünkü büyük Türk Atatürk gibi; biz de geleceğimiz için genç nesillere güveniyoruz. Ayrıca bu üniversitenin Türk kimliğinin korunmasına ve güçlendirilmesine büyük katkı sağlayacağına inanıyoruz.

Bütün bu anlattıklarımın yanısıra; benim Türkiye'ye yaptığım son ziyarette, ikili ilişkilerimizin mevcut potansiyelinden yola çıkarak; "Önümüzdeki on sene içinde neler yapılabilir?" sorusuna cevap verebilecek çalışmalar yaptık ve bu konuda birçok yeni proje ortaya çıktı. On senelik uzun vadeli iktisadi ilişkiler programı imzalandı. Bu program kapsamında, Kırgızistan ekonomisinin Türk sermayesi açısından daha cazip hale gelebilmesi için bir başka etkinlik daha gerçekleştirdik. Türk yatırımcılara kolaylıklar sağlamak amacıyla ortaya attığımız bir sürü yeni teklif ve düşüncelerimizi, İstanbul'da gerçekleştirilen Kırgız-Türk İş Konseyi toplantısında gündeme getirdik. Kırgızistan ekonomisine katkıda bulunmak, ülkemizde yatırım yapmak isteyen işadamlarının biraraya geldiği bu toplantıda onlara bilgi aktardık.

Hayalim iki ülke arasındaki ticaret hacminin artması

Benim şahsi kanaatime göre bu program da çok başarılı ve tatmin edici oldu. Önümüzdeki süreçte çok daha fazla sayıda Türk işadamını ve Türk şirketlerini ülkemize bekliyoruz. Bu konuda beklentilerimiz büyük. Şunu da belirtmek istiyorum; benim hayalim, şu anda çok yüksek seyretmeyen ikili ticaret hacminin 500 milyon dolara çıkmasıdır. Bunu da bu önerdiğimiz yeni programlar sayesinde kurulacak ortak işletmeler, yapılacak ortak faaliyetlerle gerçekleştirebileceğimize inanıyorum. Biz, 500 milyon dolarlık bir ticaret hacmini önümüzdeki 5 yıl içerisinde çok kolay bir biçimde gerçekleştirebileceğimizi düşünüyoruz ve bunu umut ediyoruz.

TÜRKİYE BİZİM YILDIZIMIZ

İnşaallah. Sayın Cumhurbaşkanım, Türk halkına mesaj vermek ister misiniz?

Türkiye'ye yapmış olduğum ilk ziyaretimde kardeş Türkiye'nin tan sökerken, güneş doğarken çıkan çoban yıldızı olduğunu düşünmüştüm. "İşte yıldızımıza rastladık" demiştim içimden... Ve bu düşüncem hiç değişmedi. Türkiye, bağımsızlığına yeni kavuşan bütün Türk cumhuriyetleri için tıpkı o yıldız gibi hep yol göstermiştir. Önder olma özelliğini her zaman korumuş ve bunu da çok başarılı bir şekilde üstlenmiştir. Kardeş Türkiye'nin, bizim alabileceğimiz bir sürü birikimleri vardır, tecrübesi vardır. Biz bu tecrübelerden hep yararlanmaktayız ve bunların da devamını istiyoruz. Kardeş Türkiye Cumhuriyeti'nin ve Türk halkının refah ve huzur içinde yaşamasını dileriz. Sizin gücünüz arttığı sürece, biz de güç kazanmış oluruz.