"Doğanın korunması ve küreselleşmenin yoksul ülkeler aleyhine gelişmesi" konularının ele alınacağı Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi, Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde dün başladı. Zirvenin açılışını yapan Güney Afrika Devlet Başkanı Thabo Mbeki, katılımcılara, tüm insanlığın ve gezegenin yararı için bir eylem planının onaylanması çağrısında bulundu. Temiz su, temiz enerji, daha iyi sağlık hizmeti, daha iyi tarım olanakları ve biyoçeşitliliğin (canlı türlerinin) korunması olmak üzere, delegelerin 5 ana konuyu işleyeceği zirve, 10 yıl önce Brezilya'nın Rio de Janeiro kentinde yapılan BM Yeryüzü Zirvesi'nin devamı niteliğinde düzenlendi. 100 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarıyla 60 bin delegenin katılacağı 10 gün sürecek toplantıların 2-4 Eylül arası düzenlenen liderler zirvesinde, Türkiye'yi Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer temsil edecek. Johannesburg kentinin kuzeyindeki bir konferans merkezinde yapılan toplantıları, 2 binden fazla gazeteci ve 3 binden fazla kuruluş izliyor.

Petrol lobisinin zirve pazarlığı

Dünyanın en güçlü çevre koruma örgütlerinden Yeşil Barış (Greenpeace), bu zirveyi, Rio'da olduğu gibi "tamamen zengin ülkelerin lehine kötü bir komedi" olarak nitelendiriyor. Önde gelen 30 ülkenin diplomatlarının zirvenin gündemini tespit amacıyla kapalı kapılar ardında yaptıkları görüşmelerin hayli çetin geçtiği bildiriliyor. Bu pazarlıkta ilerleme kaydedildiği de açıklandı. Sonuç bildirgesinin dörtte üç kadarının hazır olduğu da duyuruldu. Bir hafta içinde Johannesburg'a gelecek ülke liderlerinin önüne bir eylem planı sunulmasına çalışılıyor. İngiltere, Amerika'yı ikna için çaba harcayacağını vaat ederken Amerikalılar ise rafa kaldırılacak soyut hedefler, metinler üretmek yerine, iş dünyasının da katılmasını sağlayacak, uygulanabilir projeler hazırlanmasını istediğini söylediği belirtiliyor.

Bush'un zirveye katılmamasından, ABD yönetiminin petrol sanayisiyle yakın ilişkileri ve lobi faaliyetleri önemli rol oynuyor. Zirvedeki asıl pazarlık, gelişmekte olan ülkelerle zenginler arasında, ticaret ve kalkınmanın finansmanı gibi konularda geçecek. Sivil toplum kuruluşları binlerce kişiyle Johannesburg'da müzakereleri etkilemek için çaba harcıyor.

Yeşiller'den Bush'a sert eleştiri

Johannesburg Zirvesi'ne katılan Amerikan delegasyonuna Amerikan Dışişleri Bakanı Colin Powell başkanlık ediyor. Çok sayıda sivil toplum kuruluşunun da katıldığı zirvede Avrupa Parlamentosu'ndan Yeşiller, Bush'un gelmemesini sert bir dille eleştirdi.

Zirveyi protesto etmek üzere binlerce gösterici de Johannesburg'un çeşitli yerlerinde gösteriler düzenliyor. Yaklaşık 70 bin göstericiye karşılık Güney Afrika polisi de sert güvenlik önlemleri alıyor. Rio Zirvesi'nde alınan kararlar yaşama geçirilemedi.