Afganistan'da 0-5 yaş arasındaki her beş çocuktan biri ishal, sıtma, solunum yolu hastalıkları ve doğum öncesi olumsuz koşullar gibi nedenlerle ölüyor. Uzun yıllardan beri süren savaşlardan en çok etkilenen çocukların ölüm oranları ise her geçen gün artıyor. Ülkede çocukları ölüme sürükleyen nedenlerden bir tanesi de mayınlar. Her şeyden habersiz oyun oynayan çocukların mayına basmaları, onların ya hayata gözlerini yummalarına ya da ömür boyu sakat kalmalarına neden oluyor.

Dünyada ilk sıralarda

Çocuk Vakfı bünyesinde kurulan Çocuk Bilgi Merkezi'nin hazırladığı rapora göre, Afganistan 0-5 yaş çocuk ölüm hızında binde 293 ile dünyada 4. sırada. 1979-2001 yılları arasındaki dönemin değerlendirildiği rapor hakkında yazılı bir açıklama yapan Çocuk Vakfı Başkanı Mustafa Ruhi Şirin, "Hiçbir ayrım yapmadan Afganistan'ın geleceği olan Afgan çocuklarının yanında olmalıyız" dedi. Afganistan'ın bombalanmasına, Amerikalı çocukların karşı çıkacaklarını umduğunu belirten Şirin, bu anlamda dünyanın umudunun bir başka bahara kaldığını söyledi.

Savaş, korkuyu getiriyor

Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) hazırladığı 2001 Dünya Sağlık Raporu'na göre ise, dünyada 450 milyon kişinin, ruhsal, nörolojik ve alkol madde bağımlılığı gibi psikososyal bozukluğu olduğuna dikkat çekildi. Amerikan Hastanesi Psikiyatristi Dr. Gülçin Arı Sarılgan, sürekli stres ve tehlike altında yaşamanın ruhsal sorunlara yol açtığını belirtti. Dr. Sarılgan, ruh sağlığını olumsuz etkileyen unsurları ise şöyle sıraladı:

"Savaş ve savaş tehdidi gibi tehlike altında yaşama, fakirlik, istismar, gelecek ümidinin yitirilmesi, ekonomik sıkıntı, işsizlik ve eğitim düzeyinin düşüklüğü." Dr. Sarılgan yaptığı açıklamada, terörist saldırıları gibi olayların, olaya doğrudan maruz kalanlar kadar, olaya şahit olanları da etkilediğini vurgulayarak, kitleleri etkileyen savaş ve savaş tehdidinin, insanda var olan kaygı, güvensizlik, belirsizlik, korku ve umutsuzluğu alevlendirdiğini dile getirdi.

BEŞ ÇOCUKTAN BİRİ BEŞ YAŞINA GİREMİYOR

Afganistan'ın toplam nüfusu 24 milyon. Yıllık doğum sayısı 1 milyon 139 bin. Doğurganlık oranı 6.7. n 0-18 yaş arası nüfus 1 milyon. Bebek ölüm hızı binde 262. Düşük doğum ağırlıklı bebek yüzdesi 20. n 0-5 yaş arası her çocuktan biri 5 yaşına varmadan ölüyor. n 6-13 yaş arası çocukların yüzde 70'i okuma yazma bilmiyor. n 22 yılda işgal, savaş ve iç saaş yüzünden sakat kalan çocuk ve yetişkin sayısı 62 bin. n Annesiz ve babasız kalan çocuk sayısı da 400 binden fazla. n Mayınlar yüzünden günde 20-25 arasında çocuk yaralanırken, her gün ortalama bir çocuk da hayatını kaybediyor. n Evlerini terkeden çocuklar, ot ve çekirge yiyerek hayatta kalmaya çalışıyor. n Nüfusun yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında ve aç. Buna bağlı olarak da çocuklar aşırı cılız ve sağlıklı değil. n Afgan mülteci çocuk sayısı 1 milyon 500 bin. n 11 milyon çocuk nüfusunun yüzde 95'i savaş travması nedeniyle tedaviye muhtaç. n 9-15 yaş arası çocukların yüzde 55'i şiddet ortamında büyüyor. Bir çoğu da çocuk asker olarak yetişiyor.