İsrail'de aşırı sağcı Likud Partisi lideri Ariel Şaron'ın provokatif Haremüş Şerif ziyaretinin ardından başlayan Filistinliler'e yönelik şiddet hareketlerinin bölgedeki durumu gerginleştirmesi üzerine, Mısır'ın Kızıl Deniz kıyısındaki Şarm el-Şeyh kentinde bugün Ortadoğu zirvesi düzenlenecek. BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın, Cuma günü 48 saat içinde ABD ve Mısır Devlet Başkanları'nın da katılımıyla bir İsrail-Filistin zirvesinin toplanması gerektiğini bildirmesinin ardından, Filistin lideri Yaser Arafat ve İsrail Başbakanı Ehud Barak, zirveye katılacaklarını açıkladılar. BM tarafından düzenlenen zirveye, Arafat ve Barak'ın yanı sıra Annan, ABD Başkanı Bill Clinton, Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, Ürdün Kralı Abdullah ile Avrupa Ortak Savunma ve Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana'nın katılması bekleniyor.

Zirve hazırlıkları sürüyor

Zirve hazırlıkları çerçevesinde Annan ile Mübarek dün biraraya geldi. Mısır haber ajansı MENA, iki liderin Şarm El Şeyh'de görüştüğünü söyledi, ancak ayrıntılı bilgi vermedi. Barak ise dün İsrail kabinesini toplayarak bugün zirvede alınacak kararlar hakkında İsrail'in takınması gereken tavır üzerine konuştu. Arafat da, dün erken saatlerde Hamas ve İslami Cihad'ın politik liderleri ile bir araya geldi ve bugün alınacak kararlar hakkında fikir alışverişinde bulundu. Arafat dün ayrıca, Mübarek ile de görüştü.

Rusya katılmak istiyor

Rusya, bugün yapılacak zirveye katılmaya hazır olduğunu açıkladı. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Rusya'nın zirvenin başarılı olmasını istediği ve diğer katılımcılarla aynı düzeyde zirveye katılmaya hazır olduğu bildirildi. Açıklamada, Ortadoğu barış sürecinin destekleyicilerinden olan Rusya'nın bölgede durumun normalleşmesi için her türlü çabayı harcayacağı belirtildi. Bakanlık açıklamasında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in zirveye davet edilip edilmediği belirtilmedi.

Filistinliler zirveye karşı

Filistinliler, Yaser Arafat'ın Şarm El-Şeyh'teki zirveye katılma kararını yeniden gözden geçirmesini istiyor. Filistin Halk Kurtuluş Cephesi El Fetih Sekreteri Mervan Barguti, zirvenin amacının Arap zirvesinin başarısızlıkla sona ermesini sağlamak ve İsrail'in kuralları ile oynamayı sağlamak olduğunu belirtti. Barguti, zirvenin ABD'nin bir komplosu olduğunu ve bununla Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Kudüs'teki Filistin ayaklanmasını bitirmeyi amaçladığını belirtti. Paris'de ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, Barak ve Arafat arasında yapılan zirvenin başarıszlıkla sonuçlandığını belirten Mervan, Arafat'ın zirveye katılmamasını istediklerini bildirdi. FHKC sözcüsü Fahd Süleyman da, Arafat'a zirveye katılmayı kabul etmeden önce, İsrail'den, Filistin halkına karşı yapılan şiddet eylemleriyle ilgili uluslararası soruşturma komisyonu kurulması, İsrail askerlerini çekilmesi ve uluslararası barış gücünü Filistin halkını koruması şartlarını yerine getirmesini istemesi çağrısında bulundu. Süleyman, İsrail'in bu şartları reddetmesi halinde ayaklanmanın sürmesinin ve İsrail güçlerine karşı ulusal Filistin birliğinin ilerletilmesinin bir alternatif olduğunu söyledi.

Tahran: Olumsuz

İran, Mısır'da bugün yapılacak Şarm el-Şeyh zirvesine olumlu bakmadığını açıkladı. İran Dışişleri Sözcüsü Hamid Rıza Asefi, Şarm El-Şeyh zirvesinin gelecek hafta yapılması planlanan Arap Zirvesi'ni gölgede bırakmayı amaçladığını ve Arap liderlerinin Filistin davası konusunda kararlı tutum takınmalarını engellemeyi amaçladığını ileri sürdü. Asefi, "Siyonist rejimin (İsrail) ezilen ve savunmasız Filistin halkına karşı baskıcı ve vahşi politikalarının devam ettiği bir zamanda böyle bir toplantı yapmanın Filistin halkına hiçbir yararı olmadığı gibi, intifadayı amaçlarından saptırma çabası olarak da görülüyor" dedi.

Tarafların ortak talepleri güvenlik

İsrail ile Filistin arasında düzenlenecek zirvede, her iki taraf da güvenlik konusunu ön plana çıkaracak. Diplomatik kaynaklara göre, İsrail'in Şarm El Şeyh'de talepleri şunlar olacak:

1-Filistin yönetimi tarafından şiddet eylemlerinin acilen durdurulması,
2-Serbest bırakılan Hamas ve İslami Cihat üyelerinin yeniden tutuklanması,
3-El Fetih ile bağlantısı olan ve son protesto eylemlerinde anahtar rol üstlenen "Tanzim"in silahsızlandırılması,
5-İsrail ve Filistin güvenlik birimleri arasındaki güvenlik işbirliğinin yeniden düzenlenmesi ve
6-Ramallah'da 2 İsrail askerinin linç edilmesiyle ilgili sorumluların cezalandırılması.

Filistinli milletvekili Hannan Aşravi de, zirvede Arafat'ın 3 konuda odaklanacağını söyledi. Arafat'ın talepleri şunlar olacak:

1-Gerçek mermi, tank kullanımı ve kuşatma gibi İsrail şiddetinin sona ermesi,
2-İsrail güçlerinin Filistin kent ve köylerinden çekilmesi, Filistin topraklarına uygulanan kuşatmanın kaldırılması ve
3-Filistinlileri koruyacak, İsrail`in şiddet olaylarındaki sorumluluğunu saptayacak ve durumu değerlendirecek bir uluslararası araştırma komisyonu oluşturulması.

Öte yandan Filistin Enformasyon Bakanı Yaser Abdrabbo, İsrail'in "Tanzim"in silahsızlandırılmasını istemesi halinde kendilerinin de Yahudi yerleşimcilerin silahsızlandırılmasını isteyeceklerini söyledi.

ARAP BASINI: BM ve ABD Filistin'le oynuyor

İsrail'in şiddet eylemlerini vahşi boyutlara vardırmasının ardından Filistin-İsrail zirvesine karşı çıkan Arap basını, sözkonusu zirvenin barış amacı taşımadığını Filistin topraklarını paylaşmaya yönelik olduğunu yazdı. "Filistin halkı soruyor, neden BM, İsrail'in 1948'de işgal ettiği Filistin topraklarından çekilmesi için zorlamıyor" diye soran gazeteler, BM'yi İsrail'e geri çekilmesi için baskı yapmamakla suçladı. Gazeteler, "Yeryüzünde hangi ülke toprakları düşmanları tarafından işgal edildikten sonra oturup onunla barış anlaşması imzalayıp yerleşimci konumuna düşer. Filistinliler sadece İsrail tarafından işgal edilmiş topraklarını geri istiyor. Fakat dünyanın gözü önünde BM, ABD ve İsrail masum Filistinliler'le oyun oynuyor" diye yazdı.