AFAD Deprem Risk ve Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremin yol açtığı sonuçları açıkladı. Orhan Tatar “7.5 metreye vatan dezenformasyonlar son 2000 yılda deprem sonucunda yaşadığımız en büyük yer değişimi” dedi. Peki yer kabuğunun kayması hangi sonuçlara sebep olur? Yer kabuğunun hareket etmesinin sebebi nedir?
AFAD Deprem Risk ve Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, deprem bölgesindeki son duruma ilişkin açıklama bulundu. AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Tatar, Kahramanmaraş merkezli depremlerle ilgili açıklamalarda bulunuyor. Tatar, deprem sürelerinin toplamda 2 dakika olduğunu açıklayarak, toplam artçı sayısının 3 bin 858 olduğunu açıkladı.
AFAD Deprem Risk ve Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar'ın açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde: Düne kadar 3-4 metreye varan yer kabuğundaki yer değiştirmeler dün sahadan bilgiler ışığında 7 metre 30 santimetreye kadar olduğu bilgisi var. Bu deprem Doğu Anadolu fay zonu üzerinde meydana geldi. 5 ayrı segment bu deprem sonucunda yıkıldı. Bunlar güneyden itibaren sayacak olursak bu depremin yüzey kırığı sahada yapılan şu ana kadarki çalışmalara göre Hatay'ın kuzeyinde başlayıp Pazarcık, Gölbaşı daha kuzeye doğru devam edip daha kuzeye doğru devam ettiğini biliyoruz.
Toplam artçı sayısı 3 bin 858. Bu çok ciddi bir rakam. Şu anda bile bu artçı sayıların 3 bin 900'ün üzerine çıktığını söyleyebiliriz. 3 ile 4 büyüklüğündeki artçıların sayısı bin 253. 4 ile 5 arası büyüklükteki artçıların sayısı 394 kabaca 400 tane. Bu hemen hemen her 10-15 dakikada hissedilecek bir depremin yaşandığını gösteriyor. 5 ile 6 arasındaki büyüklüğündeki artçıların sayısı 38. Bundan üç ay önce meydana gelen İzmir depreminin büyüklüğü 4,9, Düzce depremini 5 büyüklüğündeydi.
Çok sayıda İzmir ve Düzce depremi büyüklüğünde artçı sarsıntılar yaşıyoruz. Bu deprem bölgede yaklaşık 110 bin kilometrekarelik bir alanda doğrudan etki yaratmış durumda. Bu deprem ülkemizin her yerinde hissedilen bir deprem.
Artçı sarsıntılar devam ediyor. Halen bölgede çok sayıda yıkılmamış ağır hasarlı ya da orta hasarlı binalar var. Dolayısıyla vatandaşlarımızın bu binalardan uzak durması önem taşıyor. 4 ve 5 üzerindeki artçılar sonrasında yıkılmamış olan binalarda da yıkımlar meydana gelebilir."
Yerkabuğu nedir nasıl oluşur?
Yerkabuğu kafatası kemikleri gibi birbirine tırtıklı çizgiler ve geçme dişler halinde bağlanan 8 büyük tektonik plakadan oluşuyor. Bunlar Afrika, Antarktika, Avrasya, Hint-Avustralya, Kuzey & Güney Amerika ve Yeni Zelandiya plakalarıdır. Tektonik plakalar hem okyanus tabanını meydana getiriyor hem de tıpkı efsanevi Atlas devi gibi Dünya’yı, daha doğrusu anakaraları üzerinde taşıyor. Volkanik püskürmeler, lav akıntıları, depremler, okyanus tabanının yeraltına batması, denizde yeni adalar oluşması, Yerkürenin çekirdeğinden yükselen dev magma sorguçları ve kıtaların kayması başlıca tektonik faaliyetlerdir. Bunlar dış çekirdeğin yol açtığı taşınım hareketlerinden kaynaklanır.
Tektonik plakalar magmada kayarken üstündeki kıtaların da kayarak yer değiştirmesine neden oluyor. Özellikle bazalt okyanus tabanından gelen ve anakaraları oluşturan granitin içine sıkışan ofyolit mineralleri kıtaların kaymasıyla ilgili önemli bir ipucu veriyor: Ofyolit mineralleri sadece birbiriyle çarpışan veya birbiri altından kayan plakaların sürtünme etkisiyle ürettiği yüksek ısıda oluşuyor.
Yer kabuğunun hareket etmesinin sebebi nedir?
Yer kabuğunun altındaki hareketli ve yarı akışkan magma katmanının bulunmasından dolayı yer kabuğu hareket eder. Yer kabuğu çeşitli katmanlardan oluşur ve magma dışarıya çıkabilmek için bu katmanları hareket ettirerek lav olarak dışarı çıkar.
Yer kabuğunun parçaları nasıl hareket eder?
Yer kabuğu, bir yapboz gibi birbirine tutturulmuş levha denilen parçalardan oluşur. Kıtalar bu levhalar üzerindedir ve levhalar hareket ettikçe onlar da hareket eder. Bu hareketler birbirlerine doğru ya da birbirinden uzaklaşır şekilde olabilir.
Yer kabuğunda hangi olaylar gerçekleşir?
Bazısı ise yavaş ve süreklidir. Birdenbire olan yer kabuğu hareketlerine deprem ya da yer sarsıntısı denir. Depremler şiddetli oldukları için can ve mal kaybına neden olur.Kıt'aların yer değiştirmesi, kıvrılma ve kırılmalar, karaların yükselme ve alçalması, yavaş ve sürekli olan hareketlerdir.
Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareket etmesine neden olan faktörler?
Levhalar her yıl birbirlerine göre yaklaşık 1–10 cm arasında hareket ederler. (Amerika ve Afrika Kıtaları her yıl 3,5 cm birbirinden uzaklaşmaktadır). Levha hareketlerinin en önemli nedeni ateş küredeki sıcak ve akışkan magmada yüksek sıcaklıktan dolayı gerçekleşen konveksiyon hareketleridir.
Kıtalar neden kayıyor?
Volkanik püskürmeler, lav akıntıları, depremler, okyanus tabanının yeraltına batması, denizde yeni adalar oluşması, Yerkürenin çekirdeğinden yükselen dev magma sorguçları ve kıtaların kayması başlıca tektonik faaliyetlerdir. Bunlar dış çekirdeğin yol açtığı taşınım hareketlerinden kaynaklanır.
