Türk tiyatrosundan iğreniyorum. Türk tiyatrosu benim midemi kaldırıyor. Türk tiyatrosu insanlığımı utandırıyor, yüzümü kızartıyor. Birkaç yıl önce Ankara Büyük Tiyatro''da Dostoyevski''nin "Budala"sını görmüştüm. O oyundan sonra birkaç kere daha muhtelif oyunlara gittim ve bu traji-komik "evcilik" oyununu görmeyi, ölünceye dek bıraktım. Geçenlerde yemini bozup yine gittim. Ve yeniden bıraktım...Lévy-Straus bir kitabında; "Tiyatroyu sevemiyorum, sahneye bakarken, sanki iki insanın konuşmasına istemeden
Türk tiyatrosundan iğreniyorum. Türk tiyatrosu benim midemi kaldırıyor. Türk tiyatrosu insanlığımı utandırıyor, yüzümü kızartıyor. Birkaç yıl önce Ankara Büyük Tiyatro''da Dostoyevski''nin "Budala"sını görmüştüm. O oyundan sonra birkaç kere daha muhtelif oyunlara gittim ve bu traji-komik "evcilik" oyununu görmeyi, ölünceye dek bıraktım. Geçenlerde yemini bozup yine gittim. Ve yeniden bıraktım...
Lévy-Straus bir kitabında; "Tiyatroyu sevemiyorum, sahneye bakarken, sanki iki insanın konuşmasına istemeden şahit oluyormuşum gibi, yüzüm kızarıyor" diyor. Ben ise, tiyatro olsun, dizi film olsun, sanatımızın en tepesindeki "icraları" gördükçe, bu rol ne zaman bitecek diye rahatsızlık dolu bir bekleyiş içine giriyorum. Birinin konuşması bitince, "rol sırası" öbürüne geliyor. Bu sefer de o, "rol yapmaya" başlıyor. Rol yapıyorlar, evet. Diyeceksiniz ki, sanatçının işi bu: Rol yapmak... Asla! Kat''a! Aktör ve Aktris asla rol yapmaz. Hatta, hayatta en az rol yapan insanlar, aktörler ve aktrislerdir (gerçek aktör ve aktrisler). Çünkü insanlık durumunu onlar daha iyi okurlar. Çeşitli insanlık durumlarını, çıplak ve yalansız duyarlıkları sayesinde, gerçek sanatçılar zaten yüreklerinde gezdirirler. Öyle olmasaydı William Faulkner insani çelişkiyi ve kaosu böyle ürkütücü bir estetik seviyeyle ortaya koyabilir miydi? Dostoyevski "Yeraltından Notlar"ı yazabilir miydi? Anthony Hopkins, Al Pacino ve Robert De Niro bu kadar bereketli bir sinematik şizofreniyi ortaya koyabilirler miydi?.. Biz, seyirci olarak baktığımızda, De Niro''nun "aslında" Taksi Şoförü''ndeki adam mı; yoksa Heat''taki gangster mi olduğunu, yoksa Kızgın Boğa''daki boksör mü olduğunu hemen kestiremeyiz. Çünkü sanatçı, o kişilikleri "oynamamıştır"; yaşamıştır. Ama biz Türk filmi seyrederken ne diyoruz; "Aaa, bak! Cüneyt Arkın, şey rolünde!.. Bak bak, Türkan Şoray köylü kızı olmuş!.. Çünkü "sanatçı" bu memlekette dişiyle tırnağıyla değil; ya çevresiyle ya da etiyle buduyla "sanatçı" olmuştur. Duygusallığı da öğretilmiştir, nefreti de birkaç gürültülü-klişe sözden ya da jestten ibarettir. İnsan''ı tanımaz. Kendini aşmaya, küt duyarlığı ve tomruk gibi nasırlaşmış sinirleri el vermez. Kendini aşmayı beceremez. Aşabilse de, olmak istediğine "ulaşamaz." Arada bir yerlerde tıkanır kalır: Burası bir araftır. Türk gösteri sanatları, uzun tarihi boyunca bu arafta kalmıştır. Ruhu, herhangi büyük bir sorunun ya da bir gerçek duygunun ağırlığıyla zorlanmadan, öylece ham bir
doğayla kalmış bütün mutlu ve aptal canlılar gibi kalakalmıştır orada...
Bu günlerde Yeşilçam''ın tarihini okuyorum. Çıkaracağım en önemli sonuç şu: Tonlarca bobin tüketimine rağmen dünyada özgün bir "Türk Sineması" yok. Neden? Wittgenst cevaplasın: "Hiç yalan söylemeyen insan, yeterince özgündür."
