Türkiye’nin sosyal yardım sistemi

17 Ekim Dünya Yoksullukla Mücadele Günü'nde ülkeler, yoksulluğu gündeme getirme, yoksullukla mücadele ve yoksulluğa çözüm bulma konusunda bir dizi etkinlik gerçekleştiriyor. Bu kapsamda Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü de “Sosyal Yardımlarda Hızlı ve Etkin Çözümler” konulu bir online toplantı gerçekleştirdi.

Tabii pandemi dönemi olunca hem koronavirüsün neden olduğu kırılganlıklarda hem de yoksullukla mücadelede sosyal yardımların rolü tartışıldı.

Koronavirüs salgını ile birlikte, sosyal riskin azaltılması için sürdürülebilir ve geniş kesimleri kapsayacak yeni bir sosyal politika anlayışının geliştirilmesi gerekliliği ortaya çıktı. Çünkü artık yalnızca yoksullar yok. Yoksulların yanında koronavirüs nedeniyle işi olup işini kaybedenler, gelirini kaybeden esnaf ve hizmet sektöründe geliri düşen küçük işletmeler gibi birçok kırılgan kesim bulunuyor.

Bu nedenle ülkelerin sosyal riski azaltacak güçlü bir sosyal yardım sistemine sahip olmalarının yanında bu sistemin etkin çalışması için de önemli miktarda kaynak ayırmaları gerekiyor.

Dolayısıyla yeni bir sosyal yardım anlayışı ve sosyal politika bakışı artık zorunlu bir gereksinim.

Sosyal yardımların geniş toplum kesimlerine ulaşılmasında Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) dışında diğer kamu kuruluşları, belediyeler ve STK’lar da sosyal yardım alanında olmak isterler.

SYDV dışındaki kamu kuruluşları, belediyeler ve STK’lar sosyal yardımları kendilerinin vermelerinin daha doğru olduğuna inansalar da veri altyapılarının zayıf olması, yardımlarda objektif kriterleri kullanmamaları ve sosyal yardımlarda mükerrerliğe dikkat etmemeleri nedeniyle sosyal yardım vermeleri birçok sorunu da beraberinde getirmekte.

Bu nedenle kurum ve kuruluşların, belediyelerin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) ile rekabet etmemeleri ve siyasi tartışmalara neden olmamaları için Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi'ne dahil olmaları gerekmektedir.

Sosyal yardımlar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) üzerinden yapılıyor. SYDV üzerinden dağıtılan yardımlar Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi üzerinden takip ediliyor.

Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi, birçok açıdan dünyanın en iyi sistemi. Yoksullukla mücadelede önemli katkıları olan Dünya Bankası’nın çalışmalarında da bu sistemden övgü ile söz ettiğine birçok defa çok şahitlik yaptık. Hatta bazı ülkelerin bu sistemi kendi ülkelerine uyarlama konusunda belli çabalarının da olduğunu biliyoruz.

Şöyle ki;

Bütünleşik Sosyal Yardım Sitemi ile vatandaşların sosyal yardım almak için kurum kurum gezip belge toplaması sona eriyor. Vatandaşlarla ilgili bilgileri sağlayan kurumlara elektronik olarak ulaşılıyor.

Bu sistem kamu kurumlarının birbirinden habersiz verecekleri yardımlarda mükerrerliğin önüne geçeceği gibi, yoksul ve ihtiyacı olan kişilere hızlıca ulaşılmasına da imkan veriyor.

Bu sistemin sahip olduğu veriler sayesinde koronavirüs gibi kriz dönemlerinde hızlı hareket etmek kolaylaşıyor. Bu sistemin faydalarını koronavirüs döneminde görmüş olduk.

Yine sistemde toplanan veriler ile kimlerin yardım alması ya da almaması gerektiği konusunda farklı varsayımlarla projeksiyonlar yapılabilir.

Ve daha birçok kolaylık sağlıyor.

Bu sistem, Türkiye’de sosyal yardımlarda değişim ve dönüşümün kırılma noktası oldu.

Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi’nden bahsederken bu sistemin hayat geçirilmesinde dönemin Sosyal Yardımlar Genel Müdürü ve şu anda Tekirdağ Valisi Aziz Yıldırım’dan bahsetmemek haksızlık olur. Vali Aziz Yıldırım hem bu sistemin fikir babası hem de sistemin hayata geçirilmesini sağlayan kişi.

Bu sistemin hayata geçirilmesi için ne kadar çabaladığına bizzat şahit oldum.