Yapay zeka destekli kumar, telifsiz eser, pornografi ve Deepfake uygulamalarının kontrolsüz yükselişi devletleri harekete geçirdi. Geçtiğimiz günlerde dünyanın ilk Yapay Zeka Yasası'nı kabul eden AB, teknoloji şirketleri ve vatandaşlara 35 milyon avroya kadar ceza verebilecek. Aralarında Türkiye’nin olduğu ülkeler de benzer hazırlık içinde.
Günlük hayatımızda her geçen dün daha fazla hissettiğimiz yapay zeka, her alana yayıldıkça olumlu tarafları yanında sakıncalarıyla da gündeme geliyor. Deepfake, kumar, çocuk pornosu ve daha birçok konuda tartışmalar peşi sıra ülke gündemlerini meşgul ediyor. ABD, Avrupa Birliği (AB) ve Çin gibi önde gelen ülkeler, yapay zeka çağını yönetebilmek için adımlar atmaya başladı. İş işten geçmeden Sağlık, güvenlik, temel haklar, çevre, demokrasi ve hukukun üstünlüğüne yönelik önemli potansiyel zararların önlenmesi amaçlanıyor. Özellikle yapay zeka teknolojilerin kötü kullanımının önlenmesi, bireysel haklar yanında kişisel verilerin korunması amaçlanıyor.
Tez, makale, hikaye ve şarkı yazan uygulamaların telif hakkı sorunu, yapay zeka destekli videolardaki pedofili başta olmak üzere sakıncalı içerikler şimdiden gündemi meşgul ediyor.
DÜNYANIN İLK YAPAY ZEKA YASASI KABUL EDİLDİ
Nitekim AB Parlamentosu, dünyada yapay zeka kullanımına ilişkin kurallar getiren ilk yasal düzenleme olan, Avrupa Yapay Zeka Yasası’nı geçtiğimiz günlerde onayladı. Dünyada ilk olan bu yasa özellikle güvenlik güçlerinin biyometrik tanımlama işlemlerine sınırlar getiriyor. Enerji, adalet ve sağlık gibi alanlarda kullanılacak yapay zeka sistemleri için yeni düzenlemeler de 2 yıl içinde hayata geçirilmiş olacak.
DEEPFAKE GİBİ UYGULAMALARI ÖNLEMEK İÇİN
Öte yandan deepfake isimli değiştirilmiş görsel ve içeriklerinin açıkça belirtilmesi zorunluluğu getirildi. Söz konusu yasanın Türkiye için de örnek olabileceği belirtiliyor. Bu düzenlemeler konusunda ülkemizde yetkili kurumların çalışma yaptığı biliniyor. AB'nin koyduğu yasakları çiğneyenleri de ağır cezalar bekliyor. AB, ihlalin büyüklüğüne bağlı olarak 7,5 milyon ila 35 milyon avro arasında veya bir şirketin küresel cirosunun yüzde 1,5 ila yedisi arasında değişen para cezaları verilebilecek.
BİREYSEL KULLANCIYA DA YAPTIRIM UYGULANACAK
AB ülkelerindeki kuralları ihlal eden vatandaşları da ağır cezalar bekliyor. ABD, yapay zeka alanındaki liderliğini sürdürmek için şimdilik eyaletler bazındaki düzenlemelerle yetiniyor. Öte yandan geçtiğimiz yıl kasım ayında, İngiltere’de yapılan Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi’nde ülke ve şirket temsilcileri bir araya gelerek Bletchley Deklarasyonu’nu imzaladı. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 28 ülke bu alandaki ilkeleri kabul etti. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 18 Temmuz 2023 tarihinde ülkelere yapay zekanın sınırlarının belirlenmesi konusunda ülkelere ortak çalışma çağrısı yaptı. G20 ülkeleri 2019 yılında gerçekleştirilen Osaka Zirvesi’nde, OECD Yapay Zeka İlkeleri temel alınarak hazırlanan G-20 Yapay Zeka İlkeleri’ni kabul etti. ChatGPT benzeri yapay zeka tabanlı teknolojilerin kontrolünü sağlamayı amaçlayan kurallar içeren yeni geçici önlemlerin yürürlüğe gireceğini açıklamıştı.
