Cumhurbaşkanı Erdoğan sosyal medyanın denetlenmesini gündeme getirirken, Avrupa ve ABD'de sosyal medyadaki anonim hesaplar, kimlik hesaplar ve nefret suçlarını kapsayan çalışmalar yıllar önce gündeme geldi ve yasalaştı. ABD'de, Obama yönetiminden kalma bir sosyal medya çalışmasa hala yürürlükte. Avrupa Komisyonu, 2016 yılında 'kimlik ile hesap açma' konusunda yasa tasarısı hazırladı. Facebook, Twitter ve YouTube'da nefret içerikli söylemlerin gözden geçirilerek bir saat içerisinde kaldırılması da yürürlükte. Fransa geçtiğimiz ay, internet ve sosyal medyada nefret içerikli paylaşımların 24 saatte kaldırılmasını zorunlu kılan yasa tasarısını onayladı. Türkiye'de ise MHP Milletvekili Halil Öztürk sahte hesapların engellenmesi hakkında hazırladığı kanun teklifini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na sunmuştu.
Recep Tayyip Erdoğan, sosyal medya mecralarının kontrol edilmesiyle ilgili bir hukuki düzenlenme üzerinde çalıştıklarını söyledi. Erdoğan, "Bu konuda kapsamlı bir hukuki düzenleme üzerinde çalışıyoruz. İnternet ve sosyal medya mecralarının ülkemizde bir an önce hukuki ve mali muhataplık tesis etmeleri için ne gerekiyorsa yapmakta kararlıyız" dedi. Hükümetin, kapsamlı bir hukuki düzenleme üzerinde çalıştığı ve internet ile sosyal medya şirketlerinin Türkiye'de hukuki ve mali muhataplık tesis etmeleri için gerekli adımların atıldığı öğrenildi. Daha önce de MHP, sosyal medya platformlarındaki sahte hesapların engellenmesi hakkında hazırladığı kanun teklifini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı'na sunmuştu.
- Yasa tasarısını hazırlayan MHP Kırıkkale Milletvekili Halil Öztürk konuyu anlatırken ‘’Türkiye;'Sahte habere en çok maruz kalan ülkeler' kategorisinde yüzde 49 ile ilk sırada yer almaktadır. Sosyal medya platformu Facebook’tan yapılan açıklamada; 2018’in ilk 3 ayında dünya genelinde 1,2 milyar sahte hesap silinirken, 2019’un aynı döneminde 2,2 milyar sahte hesap silindiği belirtilmiştir. Tüm dünyanın sahte hesaplarla başı ağrımaktadır‘’ açıklaması yaptı.
Oxford Üniversitesi’nin yaptığı araştırmaya göre bazı ülkeler tek elden hareket ettirilen yüz binlerce anonim hesap üzerinden birçok ülkede bilgi kirliliği yaratıyor.
Bu ülkelerin başında Çin’in geldiğini belirten araştırmaya göre bu yöntemi en çok kullanan ülkeler; Rusya, İran, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri. Nitekim geçtiğimiz günlerde Twitter; Mısır, Suudi merkezli 8 bin hesabı silmişti.
- Daha önce de Çin merkezli yalan haber yaydığı tespit edilen 936 hesap silinmişti. Brezilya’da ise seçimlerden önce Whatsapp’tan yayılan 100 bin fotoğrafın 50 binden fazlasının yalan bilgiyi yaymaya yönelik olduğu tespit edilmişti.
Avrupa 2016'da sosyal medyaya kimlikle girilsin dedi
Dünyada ise sosyal medyaya kimlik ile erişme konusundaki tartışmalar çok daha önceden başlamış durumda. Henüz 2016 yılında Avrupa Komisyonu’nda sosyal medya hesabı açmak için kimlik şartı getirilmesi gerektiğine dair yasa tasarısı hazırlanmıştı. Tasarıda yalan haber ile ilgili kaygıların yanı sıra tüketici yönelimleri ile ilgili endişelerde bulunuyordu.
- ‘İnternetten yapılan mal ve hizmet değerlendirmeleri güvenilir olmalı herhangi bir ön yargı ya da manipülasyondan arındırılmalı’ diyen tasarı bireylerin anonim bir şekilde yüzlerce farklı hesaptan birçok alanda manipülasyon yapmasının önünü almayı planlıyordu.
'Kimlik hırsızlığı' ABD ekonomisine zarar veriyor
İnternet dünyasındaki anonimliğe ekonomik kaygılardan dolayı set çekme planı ilk kez Avrupa’da atılmadı. 2011 yılında Obama yönetimi ‘Dijital Dünyada Güvenilir Kimlikler için Ulusal Strateji’ adlı planı duyurdu. Obama planı duyururken "İnternet iş yapma biçimimizi, toplumumuzu daha önce olmadığı kadar değiştirdi. Bu değişiklik gelirken yanında online sahtekarlık, kimlik hırsızlığı gibi yeni zorluklar tüketicilere zarar verip milyarlarca dolara mal oldu. Bu girişimin ekonomimiz için çok önemli olmasının sebebi; online dünyayı çok daha güvenilir yapmak işverenlere ve müşterilere yeni bir özgüven verecek" ifadelerini kullanarak yasanın amacını anlatmıştı.
- ABD, 1996 yılında internet içeriklerinin düzenlenmesine yönelik İletişim Uygunluk Yasası'nı hazırlamıştı. 28 Mayıs 2020'de ise 'Çevrimiçi Sansürü Önlemeye İlişkin Kararname' adını taşıyan ABD Başkanlık Kararnamesini imzalamıştır.
AB'de sosyal medya şirketlerine bir saat mühlet
Avrupa Birliği ise 2016 yılında yalan haber ile mücadele kapsamında çıkardığı yasa ile sosyal medya hesaplarına yönelik sorumluluğu Facebook, Youtube, Twitter’a yüklemişti. Sosyal medya şirketleri nefret söylemi içeren paylaşımları 1 saat içerisinde kaldırmazsa 50 milyon doları bulan cezalara maruz kalacak.
- ABD benzer bir konuda Facebook'a 5 milyar dolar ceza kesmişti. Federal Ticaret Komisyonu cezaya gerekçe olarak kişisel verilerin gizliliği konusundaki ihlalleri sunmuştu.
ABD de veri güvenliği ihlallerinden dolayı 2012 yılında Google'a 22 milyon dolar ceza kesmişti.
Facebook ise dünya çapında 87 milyon kullanıcısının bilgilerini Cambridge Analytica şirketine sızdırmış bundan dolayı 2016 ABD Başkanlık seçimlerine dair sorgulanmıştı.
İtalyan milletvekili interneti lağıma benzetti
İtalya’da ise Ekim 2019’da sosyal medyaya kimlik ile girilmeli tartışmaları yaşanmıştı. Eski başbakan Matteo Ferzi’nin partisi Viva’dan milletvekili seçilen Luigi Marattin, "Anonim kalma hakkı garanti altına alınmalı ancak kamu yararını koruma adına bir başka etmenle de uzlaştırılmalı. Kamusal alanı herkesin yazdıklarından sorumlu olacağı bir yer olarak korumak” ifadelerini kullanarak interneti 'lağıma' benzetmişti.
İngiltere de anonim hesapların önüne geçmeyi tartışıyor
İngiltere’de de anonim hesapları yasaklamak için benzeri çağrılar yapılmıştı. Bağımsız parlamenter Ian Austin hükümete “Twitter’da anonim profiller oluşturmaya karşı yasa teklifi planlayıp planlamadıklarını” sormuştu.
