Köylere yenilenebilir enerji geliyor

Şanlıurfa'da bir girişimci, köylerde ve kırsal mahallelerde hayvan gübresinin neden olduğu çevre kirliliğini ortadan kaldırmak ve gübreyi enerji kaynağına dönüştürmek amacıyla biyogaz ve organik gübre üreten sistem tasarladı.

Aynı zamanda biyolog olan girişimci Yasin Büyükfırat, Azerbaycan Devlet Tarım Üniversitesi'de devam ettiği doktora programı için yürüttüğü çalışmalar kapsamında, hayvancılığın yaygın olduğu köylerde, gübre nedeniyle oluşan çevre kirliliğini ortadan kaldırmak, hayvan gübresinden biyogaz ve organik gübre elde etmek amacıyla "Her Köye Biyogaz ve Doğal Gübre Projesi"ni başlattı.

Şanlıurfa Teknokent bünyesinde ve Harran Üniversitesinin (HRÜ) desteğiyle çalışmalarını sürdüren Büyükfırat, hayvan gübresinden biyogaz üreten prototip geliştirdi. Kurduğu sistemde 10 tonluk fermantasyon tankına 5 ton su ve 5 ton da hayvan gübresi ekleyen Büyükfırat, otomatik cihazlarla 40 derece sıcaklıkta çeşitli işlemler sonucu gübreden gaz elde etti.

Karbonmonoksit gibi zararlı gazların da içinde bulunduğu gazı, su haznesinden geçirerek arındıran Büyükfırat, geliştirdiği sistemle kombi ve ocaklarda ya da elektrik üretiminde kullanılabilecek biyogaz ve tarlalar için organik gübre üretti.

Büyükfırat, geliştirdiği prototipi yetiştiricilerin de görebilmesi için HRÜ Osmanbey Kampüsü'nde sergiliyor.

Girişimci Büyükfırat yaptığı açıklamada, Şanlıurfa'nın bir tarım ve hayvancılık kenti olduğunu hatırlatarak, kentte bir milyon 500 bin küçükbaş, 200 bin büyükbaş hayvan olduğunu söyledi.

Bu hayvanların gübrelerinin değerlendirilmesi amacıyla çalışma başlattığını aktaran Büyükfırat, "Doğaya atılan bu hayvansal atıklar sera etkisi yapıyor. Bu atıklardan yaklaşık yüzde 50'şer oranından metan gazı ve karbondioksit ortaya çıkıyor. Metan gazının sera etkisi karbondioksitten daha fazladır." dedi.

Hayvan gübresinin neden olduğu çevre ve hava kirliliğinin önlenmesi, gübrelerin geri dönüşüme kazandırılması amacıyla bir prototip geliştirdiğini anlatan Büyükfırat, "Yaptığımız bu prototiple bizim asıl göstermeye çalıştığımız bu çalışmanın bütün köylerde yapılması gerektiği ve çok kolay yapılabileceğidir. Yani ciddi bir masrafa girmeden bu proje bütün köylerde yapılabilir. Biyogaz prototipini yaklaşık 20 bin lira harcama yaparak, bir fermantasyonla oluşturduk. Biz farklı bir yere kurduğumuz için ekstra masraflar çıktı. Aslında her köye 10-15 bin liraya yapılacak bir sistem." diye konuştu.

Büyükfırat, sistem sayesinde bir evin gaz ihtiyacının, kışın ısınmasının sağlanabileceğini kaydetti.

Benzer sistemlerin Çin ve Hindistan gibi ülkelerde kullanıldığını dile getiren Büyükfırat, şöyle devam etti:

"Türkiye bu konuda biraz geride kaldı. Burada hayvan gübresinin zararlarını gidermenin yanında fayda sağlamasını önemsiyoruz. Köylülerimize 'isterseniz gelin bu konuda size yol gösterelim. Bu sistemi kolay bir şekilde oluşturun hem gazınızı elde edin hem gübrenizi elde edin' diyoruz. Eğer büyük bir tesis kurmak istenirse bu gazı elektriğe çevirin, elektriğe dönüştürürken oluşacak sıcak suyu da seralarınızda kullanın' diyorum. Yani bu sistemin kurulmasıyla ilgili her türlü konuda köylülerimize ücretsiz yardımcı olabiliriz. Burada amacımız çevreyi temizlemek. Şu anda Türkiye'deki hayvansal atıkların gaz değerini düşündüğümüzde 20 milyar metreküp metan gazına denk geliyor ki bu da Rusya'dan satın aldığımız gaz miktarıdır. Ülkemizdeki bütün köylerde hayvansal atıklar değerlendirilirse gaz yönünden dışa bağımlılığımız ortadan kalkıyor."

Büyükfırat, hayvan gübresinin fermantasyonda bir ay bekletilmesi durumunda organik gübre elde edilebileceğini söyledi.

Organik gübrenin tarımda kullanılması durumunda mineral gübre kullanmaya ihtiyaç kalmayacağına dikkati çeken Büyükfırat, "Organik gübre, mineral gübre kullanılmadan toprağın canlanmasını sağlıyor. Organik gübrenin suyu tutma kapasitesi çok yüksek. Organik gübre sayesinde topraktaki bakteriler daha rahat yaşama imkanı buluyor. Bu bakteriler sayesinde bitkiler topraktan ihtiyacı olan azotu, fosforu alıyor. Topraktaki organik yapının hayvansal atıklardan elde edilen organik gübreden sağlanmasını istiyoruz." dedi.

HRÜ Rektörü Prof. Dr. Ramazan Taşaltın da prototipin başarılı bir Ar-Ge çalışması olduğunu belirtti.

Çevreye başıboş bırakılan hayvan atıklarının prototip sayesinde değerlendirileceğini kaydeden Taşaltın, "Hayvan gübresi proses bir işleme tabi tutulduğunda daha fazla enerji elde edilmektedir. Yani biyogaz elde edilmektedir. Ayrıca bu işlemin sonunda da çok faydalı gübre elde edilmektedir. Böyle bir projeye destek verdiğimiz için mutluyuz. Bu tür Ar-Ge çalışmalarına destek vermeye devam edeceğiz. Şanlıurfa'ya Ar-Ge kültürünü yerleştirmek istiyoruz." ifadelerini kullandı.