VAR (Video Yardımcı Hakem) sistemi, futbol maçlarında hakemin kritik kararlarını incelemek ve doğrulamak için kullanılan bir teknolojik yardım aracıdır. VAR, İngilizce "Video Assistant Referee" teriminin kısaltmasıdır. VAR sistemi Türkiye’de ilk olarak 2018 yılında resmî olarak kullanılmaya başlanmıştır. Süper Lig’de 6 yıldır aktif olarak kullanılmasına rağmen VAR sistemi hakkında birçok merak edilen soru bulunuyor. Bu sorulardan biri de Video Yardımcı Hakem sisteminin hangi durumlarda kullanıldığı. Peki, VAR (Video Yardımcı Hakem) sistemi hangi durumlarda kullanılır? İşte detaylar.
VAR (VİDEO YARDIMCI HAKEM) SİSTEMİ HANGİ DURUMLARDA KULLANILIR?
VAR, aşağıdaki dört ana durumda devreye girer:
1- Gol Kararları:
Golün geçerli olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Bu, oyuncunun ofsayt olup olmadığı, topun tamamen kale çizgisini geçip geçmediği veya bir kural ihlali olup olmadığı gibi durumları kapsar.
2- Penaltı Kararları:
Sahada penaltı verilip verilmediğinde veya penaltı kararının yanlış olduğunda kullanılır. Bu, penaltı noktası içinde yaşanan fauller, topun elle oynanması veya ofsayt pozisyonlarını içerir.
3- Kırmızı Kart Kararları:
Doğrudan kırmızı kart gerektiren ciddi fauller veya kırmızı kart verilip verilmeyeceğine dair kararlar için VAR devreye girebilir. Bu, şiddetli fauller, saldırgan davranışlar veya ırkçılık gibi davranışları kapsar.
4-Yanlış Oyuncuya Kart Gösterilmesi:
Bir oyuncuya yanlışlıkla sarı veya kırmızı kart gösterildiğinde, bu kararın düzeltilmesi için VAR sistemi kullanılır.
VAR sistemi, bu dört ana kategorideki kararlar için devreye girse de, hakemlerin takdir yetkisiyle ilgili kararlar (örneğin, sarı kart gerektiren hafif fauller) genellikle VAR müdahalesinin dışında kalır. VAR, sadece açık ve bariz hatalar veya ciddi atlanmış olaylar için kullanılır.
VAR HAKEMLERİ KAÇ KİŞİ VE NASIL ÇALIŞIYORLAR?
Müsabaka boyunca VAR sisteminin başında 2 adet hakem bulunuyor. Sürekli maçın ana hakemiyle temas halinde olan VAR hakemleri pozisyonlar yaşandıkça arka planda kontrolü sağlıyor ve gerektiği zaman hakemle iletişime geçiyor.
Tartışmalı pozisyonlarda hakemin VAR hakemlerine görüş sorması durumunda ise hızlıca iki hakem pozisyonla ilgili incelemeyi yaparak ortak kararlarını ana hakeme iletiyor.
Pozisyonların incelenmesi dışında topun sürekli stadın tepesindeki bir kamerayla konumunun tespit edilmesi de VAR sisteminin bir parçası olarak kullanılıyor. Bu sayede kaleyi bulan bir şutun gol olup olmadığı anında tespit edilerek hakemin kullandığı elektronik saate iletilebiliyor. Hakem bu sayede tereddüte gerek kalmadan gol kararını verebiliyor.
VAR SİSTEMİ TÜRKİYE'YE İLK NE ZAMAN GELDİ?
Futbolda yeni bir devri başlatan VAR sistemiyle Türkiye ilk olarak 2018 yılında tanıştı. İlk olarak 1. Lig maçlarında deneme amaçlı kullanılan ve güzel sonuçlara ulaşılan VAR sisteminde Süper Lig kulübü seviyesinde ilk defa Galatasaray ile Akhisarspor arasında geçen Süper Kupa maçında VAR sistemi devredeydi.
