Kırgızistan'da Ramazan coşkusu

Kırgızistan'da Ramazan ayında oruç tutan Müslümanları saran coşku ve heyecandan çocuklar da nasipleniyor.

Kırgız çocukları, Ramazan ayı boyunca camiler ve evlerde düzenlenen etkinliklerde oynadıkları oyunlar ve söyledikleri Ramazan manileriyle iftar veya sahuru bekleyenlerin dikkatlerini üzerine çekerek, Ramazan'a başka bir coşku katıyor.

İftardan sonra çocukların yolda, cami avlularında veya ev ev dolaşıp söyledikleri Caramazan (Ya Ramazan) manileri, kendilerine bahşiş ve hediye kazandırıyor, dinleyenlerin de yüzlerinde tebessüme sebep oluyor. Ramazan ayının geleneklerinden olani Caramazan manisini hemen her çocuk biliyor, bilmeyenler de arkadaşlarına eşlik ediyor.

Halkın örf ve adetlerinin korunduğu, koro şeklinde yani en az iki çocuğun okuduğu manilerde, varlıklı ailelerin şerefi, soyu, ailesi, çocukları ve malları övülürken, ev sahibine sağlık, zenginlik ve mutluluk, orucunun kabul olunması gibi iyi dileklerde dile getiriliyor.

Kırgızistan'da unutulmayan Ramazan geleneklerinden biri olan manilerin farklı varyantları ve söyleniş şekilleri var. Çocukların kapı kapı dolaşarak koro halinde söyledikleri manilerden birisi ise şöyle:

Assalamu Aleykum Caramazan! (Esselamü aleyküm, Ya Ramazan!)

On iki ayda bir kelgen Orozo Can (On iki ayda bir gelen mübarek Ramazan)

Orozodo soyulgan kızıl koroz (Ramazan'da kesilen kırmızı horoz)

Orozonuz kut bolsun bayeke can (Ramazanın mübarek olsun muhterem amcacığım)

Adır adır ay toolordon aygır minip ay (Tepelerden dağlardan ata binip)

Biz keldik aygır başın ay tartalbay (Biz geldik atı durdurmadan)

Uşul üygö ay tuş keldik (Bu eve rast geldik)

Uşul tutkan orozonuz kut bolsun (Tuttuğunuz orucunuz mübarek olsun)

Baldarınızdardın üzürün körünüzdör. (Çocuklarınızın hayrını görünüz)

Oomin (Amin)

Ülke genelinde 2 binden fazla, başkent Bişkek'teki 50 camide Ramazan ayı boyunca her gün hayırseverler tarafından iftar sofraları kuruluyor. İftar sofralarına binlerce vatandaş katılıyor.

Camilerde verilen iftarlarda Kırgız etli pilavı, "Tokoç" adı verilen tandır ekmeği, salata, çeşitli meyve ve çakçak, sanza ve seldeçe tatlısı (hamur parçaların yağda kızartılmış tatlı türleri) ikram ediliyor.

Bişkek Merkez Camisi İmamı Sedirdin Macidov, gençlerin camileri doldurmasından çok memnun. Camilerin yüzde 5'ini yaşlıların, yüzde 95'ini ise gençlerin doldurduğunu belirten Macidov, "Ülkemizin bağımsızlığına kavuşmasıyla dini özgürlüğümüzü de kazandık. Son 5 yılda camilerimiz ibadet edenlerle dolup taşıyor.

Camilerde iftar vermek isteyen hayırsevenlerin sayısı oldukça fazla. İftar sofrası açanların başında da Türk hayırseverler var. Hergün iftar vermek için başvuru var. Ramazan boyunca iftar programlarımız dolu olduğu için ne yazık ki iftar vermek için yeni başvuranları geri çevirmek zorunda kalıyoruz" diye konuştu. Macidov, Kırgız ve Türk halkının dini ve dili bir olduğunu hatırlatarak, her iki halkın Ramazanını kutladı.

Kırgızistan'da Ramazan ayı, Başmüftü (Diyanet İşleri Başkanı) Maksatbek Toktomuşev'in devlet televizyonundan kamuoyuna yaptığı duyuruyla 29 Haziran'da başladı. Ülkedeki Müslümanlar, 17 saat 34 dakika oruç tutuyor. Ülkedeki camilerde hafızlar, teravih namazlarını genellikle hatimle kıldırıyor. Teravih namazı yerel saatle 22,25'te başlıyor ve 01,00'de bitiyor.

Ramazan ayı boyunca camilerde verilen iftar sofralarına gelenlerin ve hatimle kılınan teravih namazlarına katılanların arasında çocukların sayısı bir hayli fazla. Geç saatlere kadar cami avlusunda oynayan çocukların bazıları teravih namazı öncesinde cami içinde kitap okuyor ve büyüklerden İslam dinini öğreniyor.

Cami girişinde kurulan tezgahlarda dini eserler, takke, tespih alabilen inananlar, helal ürünlerin satıldığı tezgahtan da su, hurma, çeşitli tatlı ve diğer ihtiyaçlarını karşılayabiliyor.

Müslümanlar, bu kutsal ayda, pazarlara akın ederek iftara özel yiyecekler, taze sebze ve meyve satın alıyor. Ramazan ayında fırınlar, iftar sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alan "tokoç" adı verilen tandır ekmeği pişiriyor.

Hava sıcaklığının 38 dereceyi bulduğu Kırgızistan'da, Ramazan ayının vazgeçilmez lezzetlerinden biri de kısrak sütünden yapılan "kımız" içeçeğidir. Kımızı, cami çıkışlarında tezgahlarda ve hemen hemen her yerden satın almak mümkün. Kırgız Müslümanları, iftarı açtıktan sonra mutlaka susuzluğunu kımız içerek giderir.

Kırgızlarla Özbek, Uygur, Dungan, Türk ve Kafkas halkları da Ramazan ayının coşkusunu hep birlikte yaşıyor.