Müslüman ülkelerin her biri kendine has gelenekleriyle Ramazan coşkusu yaşıyor. Mısır, Tunus, Irak, Cezayir ve Fas’ta yaşayanlarla konuştuk. Mısırlı fotoğraf sanatçısı Shaimaa Sayed, "Mısır, Ramazan'da fener yakma geleneğiyle diğer İslam ülkelerinden ayrılıyor." ifadelerini kullandı. Tunuslu yazar Mohamed Ezzedine Jemaiel, "Ramazan'ın ilk yarısında evlenmek isteyen gençlere nişan organizasyonları yapılır." dedi.
Ramazan tüm İslam ülkelerinde büyük bir coşkuyla yaşanmaya devam ediyor. Her ülke kendine has Ramazan gelenekleri ile bu mübarek ayı idrak ederken biz de Mısır, Irak, Tunus, Filistin, Fas ve Cezayir’de yaşayanlara Ramazan geleneklerini sorduk. Mısırlı fotoğraf sanatçısı Shaimaa Sayed, Mısır’daki fener hikayelerini, Tunuslu yazar Mohamed Ezzedine El-Cemil Ramazan’a özel geleneklerini, Iraklı yazar ve sosyolog Talip Al-Ahmad Ramazan oyunlarını, Faslı Soukaina Assadiki ülkesine özgü Ramazan kıyafetlerini, Cezayirli emekli imam Abdelmajid Ajam 35 yıl sonra Cezayir’de geçirdiği Ramazan’ı anlattı.
Fener geleneği ilk Mısır'da ortaya çıktı
Ramazan’da her yerin fenerler ile aydınlatılması geleneğinin ilk kez Mısır’da ortaya çıktığını söyleyen Mısırlı fotoğraf sanatçısı Shaimaa Sayed, “Fener geleneği, Fatımi Devleti’nin 4. halifesi el-Muiz Li-Dinillah’ı bir Ramazan ayı gecesi Mısır’a geleceğini duyan halkın yolları onun için aydınlatması ile başladı. Yüzyıllardır sürüyor ve Mısır’ı diğer Arap ve İslam ülkelerinde benzeri olmayan Ramazan ayına özel bir havaya büründürüyor. Maidü’r-Rahman sofraları da önemli bir semboldür ve her yere kurulur. İftar topunun atılmasından hemen sonra meyan kökü, demirhindi ve hurma şerbeti içilir. Daha sonra en yakın camide cemaatle akşam namazını kılınır. Sunulan yemeklere gelince, şehirden şehre değişir, ancak en önemlisi farklı şekillerde doldurulmuş ördek, fatteh, etli bamya ve kıymalı gulaş. Teravih namazından sonra tatlı ikram edilir. Ramazan ayında sahur için Mısırlıların çok önemli bir yemeği fasulye ve yoğurttur” diye konuştu.
Kudüs buruk geçiyor
Kudüs’te yaşayan Hanadi Al-Halawani olarak tanınan Kur’an-ı Kerim hocası Ümmü Mahmud ise, kutsal şehirlerde Ramazan ruhunun çok güçlü hissedildiğini belirterek, “Mekke-i Mükerreme ve Kudüs şehrinin atmosferi, Mekke’de Mescid-i Haram ve Kudüs’te Mescid-i Aksa gibi şerefli camilerin varlığıyla dini bir atmosfer açısından zengin. Kudüs’te Filistinliler, her yıl Ramazan’ı eski kentte fenerler yakarak karşılar. Ben Mescid-i Aksa’da görev yapıyorum ama İsrail makamlarının kararıyla camiye giremediğim için buruk bir Ramazan geçiriyorum” dedi.
Tunus'ta Kur’an yarışmaları düzenlenir
Tunuslu yazar Mohamed Ezzedine Jemaiel, Tunus’ta Ramazan ayının Kur’an-ı Kerim ayı olarak yaşandığını anlattı: “Ülkenin tüm vilayetlerindeki camiler dolup taştığı ve minareler Kur’an tilavetleriyle çınladığı için, Ramazan ayı Tunuslular için derin bir ruhani anlama sahip. Tunuslular oruçlarını açtıktan sonra teravih namazlarını kılar, zikir meclislerine, dini vaaz çevrelerine, derslere ve dini sohbetlere katılır. Ülkedeki tüm camilerde yerel ve uluslararası Kur’an-ı Kerim ezberleme yarışmaları düzenlenir. Başkentteki El-Zaytuna Camii ve Kayravan’daki Sidi Ukba Ulu Camii gibi ülkenin en eski camileri, Ramazan ayı boyunca özel dini etkinliklere sahne olur ve İslam ülkelerinden binlerce ziyaretçi için bir ziyaret noktasın dönüşür.”
Tunuslu yazar ülkesinde diğerlerine göre farklılık gösteren bir Ramazan geleneğini de aktardı: “Ramazan ayının ilk yarısında evlenmek isteyen gençler için nişan organizasyonları yapılır. Ramazan’ın yirmi yedinci gecesi, erkek tarafı kız tarafına “el-mevsim” denilen özel hediye sepetini götürür.”
Cezayir: Ramazan her yerde
Cezayirli emekli imam Abdelmajid Ajam, 35 yıl Fransa’da yaşadıktan sonra ülkesine kesin dönüş yaptı ve ülkesinde yaşadığı ilk Ramazan’ı anlattı. Ajam, “Artık ülkemde olmanın saadetini yaşıyorum. Fransa’nın aksine, ezan, zikir ve Kur’an duymaktan ve Ramazan ayını sadece evde ailemle değil, evin dışında da hissettiğim için mutluyum. Fransa’da yaşatmaya çalıştığımız sofra geleneklerini burada tüm çeşitleriyle bulabiliyorum. Camiler dolup taşar ve Ramazan coşkusu tüm sokaklarda yansır” sözleriyle yaşadığı mutluluğu anlatıyor.
Irak: Tüm kavgalar bu ay biter
Iraklı sosyal araştırmacı Talib Al-Ahmad, ülkesinde Ramazan heyecanının her yıl aynı coşkuyla yaşandığını belirtiyor: “Şaban ayında hazırlık heyecanı başlıyor. Irak’ta Ramazan ayında diğer İslam ülkelerinde olduğu gibi kardeşlik ve dayanışma artar. Toplumsal çatışmalar, aşiretler arasındaki gerilimler, boşanmalar azalır, küs olanlar barışır.”
Fas: Geleneksel kıyafetler giyilir
Faslı Soukaina Assadiki ise ülkesindeki Ramazan’ı, “Fas’ta Ramazan ayına diğer Arap ülkelerinden pek farklı değil. Bu ay için bazı özel yiyecekler, sfouf ve chebakia gibi bazı özel tatlılar satılır. Fas kaftanı gibi geleneksel kıyafetleri bu ayda giymeye özen gösterirler. Erkekler camilere özel geleneksel kıyafetleriyle giderler” şeklinde anlattı.
Sudan: Yol kesip iftara çağırıyorlar
Ramazan sofralarında misafir ağırlamaya düşkün olan Sudanlılar, iftara yakın vakitte yollara çıkıp arabaların önlerini keserek yolcuları kendilerile iftar yapmaları için davet ediyorlar. Başkent Hartum’da hemen her köşede, cadde üzerinde ve evlerin önlerindeki iftar sofraları, zengin ile fakiri buluşturuyor.
