Fransızların, "bu adam Avrupa'da olsaydı, ağırlığınca altın ederdi" dediği büyük alim, Gelenbevi İsmail Efendi...
Fransızların, "bu adam Avrupa'da olsaydı, ağırlığınca altın ederdi" dediği büyük alim, Gelenbevi İsmail Efendi...
Doğum tarihi kesin olarak bilinmese de, İsmail Gelenbevi'nin 1700'lerin ikinci çeyreğinde doğduğu düşünülmektedir. aydın'ın Gelenbe kasabasında doğmuştur.
Ali Kuşçu'
nun çizgisinden giden İsmail Gelenbevi, Osmanlı'nın on sekizinci asırda yetiştirdiği son büyük âlimlerdendir. İlimlerdeki yenileşme çerçevesinde de Avrupa'daki gelişmeler yanında kendi geleneğini dikkate almıştır.
nun aktardığına göre Gelenbevi, hem Osmanlı'nın ilmi paradigmasının son büyük temsilcilerinden hem de bir çok çağdaşı gibi Avrupa bilimine açık önemli şahsiyetlerdendi.
Gelenbevi bu yaklaşımına paralel olarak özellikle
dil, mantık, kelam ve felsefe
gibi ilimlerde klasik paradigma içerisinde pek çok eser kaleme aldı. Benzer şekilde
hesap, cebir, trigonometri
ve
mesaha
gibi sahalarda klasik çizgiyi takip etti.
Gelenbevi, eski yöntemle problem çözen son Osmanlı matematikçisiydi. Sadrazam Halil Hamit Paşa ve Kaptan-ı Derya Cezayirli Hasan Paşa'nın istekleri üzerine, Kasımpaşa'da açılan Bahriye Mühendislik Okulu'na bir dönem matematik öğretmenliği yaptı.
Gelenbevi'nin Türkçe ve Arapça toplam otuz beş eseri vardır. Bu eserler, onun kıymetini meydana çıkardığı gibi, şöhret bulmasına da sebep oldu.Çeşitli kaynaklarda Gelenbevi'nin İstanbul'da bulunduğu sırada, Fransa'dan bir mühendisin gelerek logaritma cetvelini Babıali'ye takdim ettiği yazar.Bu mühendisin İstanbul'da bu ilmi kimsenin bilmediğini iddia etmesi üzerine, Gelenbevi İsmail Efendi'nin evine gönderilir. Evdeki durumu gören Fransız, Gelenbevi'yi hiç yerine koyarak, logaritmayla ilgili bir mesele bırakıp, "Falan vakte kadar cevabım isterim" dediği ve bu Fransız mühendisin, hocanın evine tekrar neticeyi öğrenmek için geldiğinde cevap yerine İsmail Efendi'nin, yazdığı logaritma risalesini ona takdim etttiği anlatılır. İsmail Efendi'nin logaritmasını görünce ç
ok şaşıran Fransız, Babıali'de Gelenbevi İsmail Efendi'nin zekâ ve kabiliyetine hayran olduğunu beyan eder.
Fransız mühendis, dönemin reisülküttabına, "
Şu adam Avrupa'da olsaydı ağırlığınca altın ederdi"
demiştir. Gelenbevi'nin ömrünün sonunda yazdığı Cebir kitabı, çok kıymetli olup, tek başına Gelenbevi'nin adının dillerde kalması için yeterlidir.
#Mantık
#Matematik
#İsmail Gelenbevi
