Kuduz nedir, belirtileri neler, tedavisi var mı?

10:5013/07/2023, Perşembe
G: 13/07/2023, Perşembe
Yeni Şafak
Kuduz
Kuduz

'Kuduz nedir, belirtiler nelerdir?' sorusu gündemde merak edilen konular arasında yer aldı. Kuduz, ağızdan bulaşan ve sinir sistemini etkileyen bir viral enfeksiyondur. Kuduz, genellikle köpek, kedi, tilki, kurt, rakun gibi hayvanların tükürüğü ile temas sonucu insanlara bulaşır. Bu virüs, sinir sistemine yerleşir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Kuduz virüsü günde 160 kişi, her 10 dakikada bir 1 kişi, %50’si çocuk olmak üzere kişilerin hayatını almakta ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), bu virüsü dünyanın en ölümcül hastalıklarından biri olarak kabul etmektedir. Peki kuduz virüsünün belirtileri nedir? Kuduza yakalanan insan neler yapmalı, ne kadar süre içerisinde aşı olmalı? Aşı güvenli midir? İşte Uzman görüşüyle kuduza dair merak ettiğiniz tüm soruların cevapları.

Kuduz virüsü, enfeksiyona maruz kalmış hayvanın tükürüğü ile yakın temas, ısırığı, çiziği ve tahrip olmuş cilt/mukoza zarını yalaması yoluyla hayvanlardan başka hayvanlara ve insanlara bulaşır. Tahmini 150’den fazla ülkede endemik olup hastalık, kaynakların az olduğu ülkelerdeki toplulukları daha çok tehdit ediyor. Kuduz vakalarının % 95’inden fazlası Asya’da ve Afrika’da görülüyor.

KUDUZ NEDİR?

Kuduz, ağızdan bulaşan ve sinir sistemini etkileyen bir viral enfeksiyondur. Kuduz, genellikle köpek, kedi, tilki, kurt, rakun gibi hayvanların tükürüğü ile temas sonucu insanlara bulaşır. Bu virüs, sinir sistemine yerleşir ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir.

KUDUZ BELİRTİLERİ NELER? KUDUZ OLAN İNSAN NASIL ANLAŞILIR?

Kuduz belirtileri başlangıçta ateş, halsizlik, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi grip benzeri semptomları taklit edebilir. Daha sonra, sinir sistemi üzerinde etkileri artar ve semptomlar şunları içerebilir:

  • Şiddetli baş ağrısı
  • Yutma güçlüğü
  • Su içmekte zorluk
  • Korku veya panik hali
  • Huzursuzluk ve ajitasyon
  • Nöbetler
  • Felç
  • Deliryum
  • Koma

KUDUZ HASTALIĞI BULAŞICI MIDIR?

Kuduz, virüsle enfekte köpek veya yarasaların ısırmasıyla tükürükten bulaşan bir viral hastalıktır. Kuduz virüsü ile enfekte bir insanın başka bir insanı ısırması veya tükürüğünün göze gelmesiyle bulaşma teorik olarak mümkün ama bildirilmiş bir vaka yoktur. Enfekte hayvanlar, başka bir hayvanı veya kişiyi ısırarak virüsü yayabilir.

KUDUZUN TEDAVİSİ VAR MI?

Kuduz, kliniği geliştikten sonra
ölümle sonuçlanan
bir hastalık olup, tedavisi bulunmamaktadır.
Ancak bir hayvanın
ısırması veya tırmalaması, salyasının sıyrık veya çatlak deriye, göz, ağız ve buruna temas etmesi, etinin ve sütünün çiğ olarak tüketilmesi
gibi durumlardan birine maruz kalınmışsa, kişi kuduzu önlemek amacıyla mutlaka sağlık kuruluşuna müracaat etmelidir. Sağlık kuruluşunda planlanan kuduz profilaksisi (kuduz aşısı vb.) uygulamaları ile kuduz önlenebilir.

KUDUZ NASIL TEDAVİ EDİLİR? BİR HAYVAN ISIRDIĞINDA NELER YAPILMALI?

Hacettepe Üniversitesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı üyesi Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz, Hasan Doğramacı Çocuk Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Serap Sivri ve Sağlık Hizmetleri Birimi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Necla Özer, çocukların sağlık durumuna ilişkin Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.

Prof. Dr. Cengiz, hayvan tarafından ısırıldıktan sonra hızlı bir şekilde yaranın temizlenmesi gerektiğini belirterek, “Burada önemli olan ilk temastan sonra sağlık kuruluşuna başvurmadan önce yaranın temizliğini yapmak. Çünkü hayvanın tükürüğündeki virüs kas içine bulaştıktan sonra kas içindeki sinirler boyunca ilerleyerek önce omuriliğe, sonra da beyne doğru ilerliyor. Burada yapılacak en önemli şey virüs sinir dokusuna girmeden, orada çoğalmaya başlamadan kuduz virüsünün sinir dokusuna girmesini engellemek. Çok büyük bir yara temizliği yapmak gerekiyor. Akan su altında basınçlı olarak yaranın, çevresinin temizlenmesi gerekiyor. Daha sonra da alkol ve tentürdiyot ile temizliğin tamamlanması gerekiyor” dedi.

  • Kuduz aşısı hem kuduzun önlenmesinde hem de tedavisinde kullanılır. Kuduz aşısı, laboratuvarda etkisizleştirilmiş kuduz virüsünden yapılır. Aşı kuduza neden olmaz. Mevcut aşılar nispeten ağrısızdır ve diğer yaygın aşılara benzer şekilde koldan yapılır.

KUDUZ AŞISI GÜVENLİ MİDİR, NE ZAMAN YAPILMALI?

Aşının ciddi zarar verme riski çok azdır. Tipik hafif problemler arasında atış yerinde ağrı, kızarıklık, şişme veya kaşıntı bulunur. Diğer hafif sorunlar arasında baş ağrısı, mide bulantısı, karın ağrısı, kas ağrıları ve baş dönmesi sayılabilir.

Kuduz ilk doz kuduz aşısı, sağlık kuruluşu tarafından ısırılma sonrasında
mümkün olan en kısa süre içinde
uygulanmalıdır. Diğer aşı dozları ilk dozdan
3, 7
ve
14 gün
sonra uygulanır.

UZMANLARDAN KUDUZ UYARISI

Van’da görev yapan Acil Tıp Uzmanı Dr. Mehmet Tatlı, kuduz hastalığına karşı vatandaşları uyararak, muhtemel hayvan ısırıklarında sağlık kuruluşlarına başvuru çağrısında bulundu.

Bitlis’te başıboş köpeklerin ısırmasının ardından kaldırıldığı hastanede kuduz tanısı konan ve Ankara’ya sevk edilen Mustafa Erçetin (10), tüm müdahaleye rağmen kurtarılamayarak hayatını kaybetmişti. Ülkeyi derinden etkileyen olaya ilişkin Acil Tıp Uzmanı Dr. Mehmet Tatlı, kuduz vakaları karşısında insanların tedbirli olması gerektiği çağrısında bulundu. Dr. Tatlı, özellikle anne babaların çocuklarının şüpheli hayvan temaslarında sağlık kuruluşlarına başvurmaları konusunda uyardı.

Konuya ilişkin konuşan Acil Tıp Uzmanı Dr. Mehmet Tatlı, kuduz hastalığının çok eski bir hastalık olduğunu anımsattı. İnsanlık tarihi kadar eski bir hastalık olan kuduz hastalığının son yıllarda gündemden düştüğünü, ancak yaşanan bu son olayla tekrar gündeme oturduğunu ifade eden Dr. Tatlı, “
Son zamanlarda değişik hastalıklar gündeme oturduğu için bu tür eski hastalıklar gündemden düştü. Bu anlamda halkımızın da bu konulardaki bilinçlenme konusunda azalma var
dedi.

İnsanlara salya yoluyla da bulaşmaktadır

Kuduz hastalığının insanlara hayvan salyasından yaralanma sonucu cilt bütünlüğünün bozulması yoluyla bulaştığını dile getiren Tatlı:

Bu hastalıklar tedavisi bulunana kadar çözümü olmayan bir şekilde devam edecek. Kuduz hastalığı aslında hayvanları ilgilendiren bir hastalıktır. Bu hastalık insanlara da salya yoluyla bulaşmaktadır. Köpek, kurt, tilkilerde gözüken bir hastalıktır, yurt dışında yarasalardan kaynaklı kuduz vakalarıyla karşılaşılabilir. Van kırsala çok açık bir ilimiz, Doğu Anadolu Bölgesi yine bu şekilde. Kaldı ki bu kuduz vakasının yaşandığı yer de yanı başımızda bulunan Adilcevaz ilçesinde meydana geldi. Bir köpek günlük 50 kilometre yok kat edebilecek hayvandır. Bu tür enfeksiyonlarda kırsal alanlarda zaman içerisinde yayılabilecek hastalıklardır
” diye konuştu.

Temas sonrasında acil servislere başvurulmalı

Özellikle kırsalda olan ve hayvanlarla temas etme ihtimalleri yüksek olan vatandaşların çok dikkat etmeleri gerektiği konusunda uyaran Tatlı:

Bunun dışında da doğa ve şehir hayatı bir birine girmeye başladı. Şehir hayatında da bu tür vakalarla karşılaşabilme durumu olabilir. Bu sebeple halkımızın yüksek bir bilinç düzeyiyle duruma yaklaşması lazım. En önemli durum ise kuduz hastalığı doğru tedaviyle ilk tanı ve doğru tanıyla tamamen zararsız atlatılabilecek bir durumdur. Köpek veya herhangi bir temas sonrasında acil servislerimize, hastanelerimize başvurup aşılarımızı olursak, hiçbir hastalık riski taşımadan hayatımıza devam edebiliriz
” şeklinde konuştu.

Çocuğun vücudundaki yaralar sorgulanmalı

Çocuklarını banyo yaptıran aileler, vücutlarında gördükleri yaraları sorgulamaları gerektiğini dile getiren Tatlı, sözlerini şöyle sürdürdü:

Fakat gördüğümüz şudur ki, özellikle çocuklarımız kendilerini tam ifade edemiyorlar. Kedi veya köpek bu tür hayvanlarla temasları çok sık olabiliyor ve kendilerini ifade edemedikleri içinde aileler bu anlamda bilinçsiz kalıyorlar. Özellikle ailelerimizden burada şu çağrıda bulunuyoruz; çocuklarını banyo yaptırırken herhangi bir yara gördüklerinde mutlaka çocuklarını bu anlamda sorgulamaları gerekiyor. Herhangi bir hayvan teması oldu mu? Bunu özellikle sormaları gerekiyor ve hızlı bir şekilde en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekir.
#kuduz
#köpek
#hastalık
#virüs
#mide bulantısı
#baş ağrısı