Aşılama kampanyalarına başlayan ülkelerde artık gündemde 'Covid-19 aşısı olmuş kişilere bazı özgürlükler tanınıp tanınmayacağı' konusu var. İsveç'ten Çin'e kadar bir çok ülke koronavirüs salgınının bundan sonraki aşamasında seyahat koşullarını belirleyici hazırlıklar yapıyor ancak birçok pratik ve etik sorunun yanıtı hala verilebilmiş değil. Peki süreç nasıl işleyecek? İşte Guardian gazetesinin farklı ülkelerdeki muhabirlerinin aktardığı son hazırlıklar ve tartışmalar...
Aşının etkileri ekonominin hangi hızla açılabileceğinden, büyükanne ve dedelerin torunlarını ne zaman kucaklayabileceğine kadar uzanıyor.
Fakat hükümetlerin bu konuda vereceği kararların zaten pandeminin sıkıntılarıyla uzun zamandır kendilerini iyice sıkışmış hisseden toplumlarda "ayrımcılık yapıldığı" yolunda algılara yol açması tehlikesi de büyük.
Ama önümüzdeki birkaç ay içerisinde insanların aşı olduklarını kanıtlamak üzere muhtemelen dijital birer resmi sertifika taşımasının, tıpkı maskesiz sokağa çıkmamak ya da kalabalığa karışmamak gibi genel kural olarak kabul görmesi ihtimali de çok uzak değil.
ALMANYA ETİK KOMİSYONU: AŞI OLANLARA AYRICALIK TANINMASIN
Almanya'da hükümete danışmanlık yapan bağımsız bir yapılanma olan Etik Konseyi aşı olanlara herhangi bir ayrıcalık tanınmaması yönünde görüş bildirdi.
Komisyon "Şu anda kişisel özgürlüklere devlet tarafından konulan özgürlüklerin kaldırılmasının kabul edilemeyeceğini" savunurken, bir yandan aşı olanların hastalanmasalar bile virüsü taşıyıp başkalarına geçirmediklerinin henüz kanıtlanmadığını, diğer yandan da aşılananlara özel ayrıcalıklar tanınmasının, hangi kesimlere öncelikle aşı yapılması gerektiği konusunda mücadelelere ve toplumsal huzursuzluklara yol açabileceğini söylüyor.
Fakat komisyon restoranlar, sinemalar gibi özel işyerlerinin kendi kurallarını uygulamasının önünde bir engel olmadığını kabul ediyor.
Geçen hafta Almanya'da etkinlik biletleri satış şirketi Eventim, internetten bilet ayırma sisteminde, müşterilere aşı olduklarının kanıtını yükleme imkanı sağladığını açıkladı. Bu da yakında açılabilecek olan konserler ve spor karşılaşmalarını düzenleyen şirketlerin giriş için aşı koşulu koyması beklentisine işaret ediyor.
AB İÇİNDE AŞI PASAPORTU HAZIRLIĞI
Danimarka, şimdiden dijital aşı pasaportu uygulaması başlatmaya hazırlandığını duyurdu. Estonya böyle bir uygulamayı başlattı bile...
İsveç ise uluslararası standartlar sağlandığı takdirde, yaz ayları itibarıyla dijital aşı pasaportu uygulamasına geçeceğini söylüyor.
İsveç'in dijital teknolojiden sorumlu bakanı Anders Ygeman, dünyada seyahat yeniden başlayacaksa bu tür bir belgenin genel uygulama haline gelmesi gerektiğini söyledi ve "İsveç ve çevremizdeki ülkelerde toplum yeniden açılmaya başladığında aşı belgeleri seyahat edebilmek ve muhtemelen diğer faaliyetlere katılabilmek için gerekli olacak" dedi.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Avrupa Birliği'nin uluslararası seyahatlarde bir tür "hızlı şerit" yaratmak amacıyla ortak bir aşı belgesi kabul etmesini önerdi.
Halk arasında aşı konusunda tereddüdün en yüksek olduğu AB ülkelerinden Fransa'da ise aşı belgesinin insanları aşıya mecbur etmenin yolu olarak görülebileceği yolunda yaygın itirazlar dile getirildi ve Başbakan Jean Castex bunun yasal sorunlar doğurabileceğini söyledi.
İNGİLTERE: AŞI PASAPORTU DÜŞÜNMÜYORUZ
Birleşik Krallık'ta aşıdan sorumlu bakan yardımcısı Nadhim Zahawi, hükümetin, insanların başka ülkelere seyahat edebilmesi için bir aşı pasaportu uygulaması düşünmediğini söyledi.
Buna karşılık Zahawi aşı olduğunu kanıtlaması gerekenlerin aile hekimlerinden gerekli belgeyi temin edebileceklerini söyledi.
ABD'de ise Başkan Joe Biden imzaladığı ilk kararnamelerden birinde aşı belgelerinin dijital olarak temin edilmesinin araştırılmasını istemişti.
İSRAİL: YEŞİL PASAPORT İMASI
İsrailli yetkililer ise aşı olmuş kişilerin lokantalarda yemek yiyebilmesi, tiyatro ve sinemaya gidebilmesi, seyahat edebilmesi ve uluslararası seyahatlerde karantinadan muaf olabilmesine imkan sağlayacak bir "yeşil pasaport" uygulamasına gidilebileceğinin işaretlerini verdiler.
İsrail'de uygulanan Pfizer aşısının iki dozunu da olan kişilere verilecek bu tür bir belge, bir yandan insanları aşı olmaya teşvik edeceği diğer yandan da ekonominin çarklarını yavaş yavaş döndüreceği gerekçeleriyle savunuluyor.
Ama aşının bulaşı engelleyip engellemediği henüz belli olmadığından bu fikre genel olarak hala temkinle yaklaşılıyor.
Diğer yandan bu konuda karar alınmasını geciktiren faktörlerden biri virüsün mutasyonla ortaya çıkan yeni varyantları, bir başkası ise hukuken eşitlik ilkesine aykırılık ya da potansiyel olarak fiilen aşı olmaya mecbur bırakma argümanları dolayısıyla sorun yaratması ihtimali.
ÇİN VE TAYVAN'DA SON DURUM
Çin Şubat ayı ortasına kadar 50 milyon kişinin aşılamasını tamamlamayı hedefliyor.
Yetkililerin aşı kayıtlarını ülkede her vatandaşın kullanması beklenen telefonlardaki sağlık uygulamalarına eklemeyi böylece ülke içinde kentler ve bölgeler arasında seyahatlere uygulanan karantinalardan muaf olunmasını planladıkları yönünde haberler vardı.
Ancak virüsün bazı bölgelerde yeniden hızlı şekilde yayılmaya başlamasıyla bu planların şimdilik rafa kaldırıldığı bildiriliyor.
Tayvan'da da aşının karantinanın ya da diğer sosyal mesafe önlemlerinin yerini almasına kuşkuyla yaklaşılıyor. Şu anda Tayvan'a giriş yapan kişilere 14 gün karantina uygulaması aşı olmuş olsalar ya da olmasınlar devam ediyor.
