Yüzyıllarınbelası:Salgınlar

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni salgın hakkında her gün yeni iddialar ortaya atılıyor. Zatürrenin türevlerinden olan salgın hastalığın kaynağı, nasıl bulaştığı, çaresi henüz bilinmiyor. Solunum yetmezliği ve şiddetli belirtilerle kendini belli eden hastalık karşısında tüm dünya alarma geçti. Bundan 18 yıl önce de Çin’de SARS nedeniyle 700’den fazla kişi ölmüştü. Ülke, bu hastalıktan iki yılda kurtulabilmişti. Ayrıca 1968-69 arasında 1 milyon can alan Kızıl Muhafızlar grip virüsü Çin tarihinde acı bir sayfa olarak hatırlanıyor. Geçmişten bugüne insan sağlığını tehdit eden, toplu can kayıpları ve büyük acılara sebep olan salgın hastalıklar hiç de az sayıda değil. Vebadan koleraya, menenjitten domuz gribine birçok salgında milyarlarca insan öldü.

Günümüze en yakın salgın Batı Afrika’da ortaya çıkan Ebola idi. 2014’ten bugüne beş bine yakın can alan hastalık, vücut sıvıları ve hava yoluyla yayılabiliyordu. Aslında basit bir aşıyla önüne geçilebilecek olan kızamık, 2011 yılında Kongo Kızamık Epidemisi adıyla dünyayı kasıp kavurmuştu. Yedi bine yakın ölüme neden olan Haiti Kolera Epidemisi ise deprem sonrası yayıldı ve yedi yıl boyunca 2017’ye kadar sürdü. 2009’da ortaya çıkan ve uluslararası soruna dönüşen Domuz Gribi, korku dolu günler yaşatmıştı ve 284 bin kişi hayatını kaybetmişti.

Tarihte bilinen ilk salgın milattan önce Atina’da ortaya çıkan veba salgını. Tahmini olarak bin kişinin öldüğü düşünülüyor. Doğu Roma İmparatorluğu’nun ve başkent Konstantinopolis’in nüfusunu neredeyse yok etmiş. Burayla sınırlı kalmayan hastalık, Sasaniler’e ve Akdeniz genelindeki bütün liman kentlerine yayılmış. En ağır hastalıklardan olan veba ise, elli milyondan fazla kişinin ölümüne neden oldu. 1300’lerde meydana gelen Kara Veba salgını, Avrasya’dan Batı Avrupa’ya kadar geniş bir coğrafyaya yayılmış. Toplumsal ayaklanmaları da tetikleyen bu hastalık, o dönem kullanılan veba maskesiyle hatırlanıyor. Vebadan sonra en çok can alan hastalıklardan biri kolera. Farklı türleriyle Asya’dan Londra’ya, Hindistan’dan Rusya’ya bir milyara yakın ölüme yol açtı. 1918 yılında H1N1 virüsünün sebep olduğu İspanyol Gribi ise yarım milyar kişiyi etkilemiş.

Taramalar yapıldı marketler boş kaldı

Dünya Sağlık Örgütü’nün devreye girmesiyle alınan önlemler arttı, araştırmalar hızlandı. Wuhan’a giriş çıkışlar kapatıldı. İstanbul’da da turistler bilgilendirildi, Çin’den gelen yolcular havalimanında özel termal kamera ile taranıyor, karantina önlemleri alınıyor. Çin’den paylaşılan görüntüler akla ilk olarak felaket filmlerini getiriyor. Hastalığın yarattığı panik, sosyal medya başta olmak üzere farklı alanlarda bilgi kirliliği de ortaya çıkardı. Yarasa çorbası, deniz ürünleri, başka ülke saldırısı derken yalan ve yanlış bilgiler yayıldı. Bu bilgileri yayanlara verilen cezalar, durumun önüne geçmeyi biraz olsun başarsa da dünya çapında ufak çaplı bir kaos hakim. Evlerinden çıkmayacak olan halk ise gıda stoku yapmak için marketlere koştu. Kasalardaki kuyruklar, zaman zaman gerginliğe neden oldu. Market rafları kısa sürede bomboş kaldı.