Ünlü yazarların fotoğrafçısıydı

2019 yılının sonunda İstanbul Modern’de açılan ve geçen yıl da çevrimiçi olarak ziyaret edilen “Lütfi Özkök:Portreler” başlıklı sergi epey ilgi görmüştü. 1950’li yıllardan 1990’lara kadar hem dünyada hem de ülkemizdeki ünlü simaların portrelerinden oluşan sergi 2017 yılında Stockholm’de hayatını kaybeden Lütfi Özkök’ün arşivinden derlenmişti. Serginin ardından Eczacıbaşı Fotoğraf Sanatçıları Dizisi’nin onbirinci eseri olarak Özkök’ün portreleri de kitaplaştı.

İKİ DİLDE YAYINLANDI

Kitapta, fotoğrafçı, şair ve çevirmen Lütfi Özkök’ün eserleri ve yaşamı retrospektif bakış açısıyla yer alıyor. Ömrünü fotoğrafa ve edebiyata adamış olan Lütfi Özkök, aralarında Nazım Hikmet Ran, Louis Aragon, Simone de Beauvoir, Jean-Paul Satre, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Özdemir Asaf gibi Türkiye ve dünyanın önde gelen sanatçılarını fotoğraflayarak, dünya fotoğraf dağarcığına unutulmayacak bir biçimde kazandırıyor. Konsept ve tasarımı Bülent Erkmen’e ait olan ve editörlüğünü Merih Akoğul’un üstlendiği Eczacıbaşı Fotoğraf Sanatçıları Dizisi’nin on birinci kitabı Lütfi Özkök retrospektifi, Türkçe ve İngilizce olarak iki dilde yayınlandı.

DOSTLUKLAR PORTRELER

Kitap aynı zamanda bir döneme de tanıklık ediyor. Çektiği yazar ve sanatçı portreleriyle uluslararası alanda tanınan fotoğraf sanatçısı Lütfi Özkök’ün çektiği portreler arasında 24 Nobel ödüllü yazar da bulunuyor. Özkök, şair, yazar ve kimliğinden dolayı sadece yerli ve yabancı yazarların portrelerini çekmemiş onlarla dostluklar da kurmuştur. Nazım Hikmet, Samuel Beckett ve Rehe Char gibi isimler aynı zamanda Özkök’ün dostluk ve arkadaşlık bağı olan isimlerden bazılarıdır.

SÖZCÜKLER ŞİİRLER FOTOĞRAFLAR

Kitabın editörü olan aynı zamanda kendisin de bir fotoğraf sanatçısı olan Merih Akoğul, fotoğrafçılığının yanı sıra şairliğiyle de öne çıkan Lütfi Özkök’ü şöyle anlatıyor:

“Fotoğraf ve şiir, teknik özellikleri ve seslendikleri alanlarıyla iki farklı sanat disiplini olmalarına rağmen, “rafine” vurgularıyla temelde birbirlerine çok benzerler. Söyleyeceklerini az ve öz söylerler. Bu iki sanatı ustalıkla bir araya getiren çok az sayıda sanatçı vardır. Sözcükleri, şiirlerinde fotoğraftan çok daha önce bir çerçeve içine alan, daha sonra da şiirlerini kurarken yaşadığı coşkuyu yüzler üzerinden fotoğraflara çeviren Lütfi Özkök, bu iki yapıyı başarıyla hayatının içine almış bir kişidir.”

FOTOĞRAFA ADANAN BİR ÖMÜR

-Lütfi Özkök 1923 yılında Feriköy’de doğdu. Sorbonne’da Fransız Uygarlığı okuduğu sırada sınıf arkadaşı İsveçli Anne-Marie Juhlin ile evlendi ve İsveç’e yerleştiler. 1957 yılında Kübalı sanatçı Wifredo Lam’ı çekerek gerçekleştirdi ve böylelikle profesyonel fotoğrafçılığa adımını attı. Özkök, 1958, 1959 ve 1962 yıllarında Nazım Hikmet ile buluştu ve fotoğraflarını çekti. Elisabeth Márton’un yönetmenliğini yaptığı, Özkök’ün hayatı, fotoğraf sanatı ve şiirleri üzerine Vindarnas Väg (Rüzgârların Yolu) adlı film, 1995 yılında Montreal Sanat Filmleri Festivali’nde ödül aldı. Özkök, İsveç Hükümeti tarafından Illis Quorum Liyakat Madalyası ile onurlandırıldı. Lütfi Özkök 2009’da Avrupa Günü’nde İsveç’te “Yılın Avrupalısı” seçildi.
24 NOBELLİ YAZAR
2010 yılında Nobel Müzesi’nde Nobel Ödülü kazanmış 35 yazarın portresinden oluşan sergisi açılan Lütfi Özkök, 2017’de, Stockholm’de hayatını kaybetti. Dünyanın en önemli yazarlarının fotoğrafını çekmesi için adeta sıraya girdiği Lütfi Özkök’ün, uzun bir aradan sonra İstanbul Modern’de 2019 yılında açılan “Lütfi Özkök: Portreler” sergisinde, Özkök’ün 1950’lerden 1990’ların sonuna uzanan bir döneme ait fotoğraflarından 24 Nobel ödüllü yazarın da aralarında bulunduğu 89 portresiyle birlikte, metin, belge ve objeleri de yer aldı.
KARE KARE HAYATLAR
-Eczacıbaşı Fotoğraf Sanatçıları Dizisi, Eczacıbaşı Topluluğu’nun 50 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan fotoğraf yayıncılığı geleneğinin bir parçası. Dr. Nejat F. Eczacıbaşı Vakfı tarafından yayımlanan ve fotoğraf yıllıkları ile başlayan gelenek, 2010 yılından itibaren ülkemizden bir fotoğraf sanatçısının retrospektif kitabını, sanatsal bütünlük içerisinde bu seri kapsamında izleyicilere ulaştırıyor. Eczacıbaşı Fotoğraf Sanatçıları Dizisi kapsamında bugüne kadar, Şakir Eczacıbaşı, Ara Güler, Ozan Sağdıç, Sami Güner, Sabit Kalfagil, İzzet Keribar, Ersin Alok, Yıldız Moran, Ergun Çağatay, İbrahim Zaman ve Lütfi Özkök retrospektifleri yayımlandı.