Ülke olarak 1 yıllık israfın parasal karşılığı 30 milyar dolar. Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nın geçen yılki raporuna göre; meyve ve sebzenin yüzde 25’i daha sofraya ulaşmadan çöpe giderken, günde 12 milyon, yılda 4 milyar 380 milyon ekmeği çöpe atıyoruz. Kişi başına 25 litre olması gereken günlük su tüketimimiz ise 217 litreyi buluyor.
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı’nca hazırlanan rapor, korkunç gerçeği gözler önüne serdi. Üretilen meyve ve sebzenin en az yüzde 25’inin hasat ve nakli sırasında yaşanan ezilme, çürüme ve bozulma gibi nedenlerle daha sofraya ulaşmadan çöpe gittiğine dikkat çekilen rapora göre ülkemizin yıllık gıda israfı 30 milyar dolara ulaşıyor.
360 BİN AİLENİN 1 YILLIK GEÇİM PARASI
Araştırmaya göre, ürünlerin çöpe atılması aynı zamanda birçok kaynağın israf edilmesi anlamına geliyor. Örneğin israf edilen 1 kilogram domates yanında 50 litre suyu da götürüyor. Hizmet sektöründe de durum pek parlak değil. Araştırmaya göre, işletme başına yılda 4.2 ton gıda ve 2 bin ton litre içecek israf ediliyor. Gıda israfını yüzde 2 civarında önlenmesiyle 10 milyar lira kazanç elde edileceğine dikkat çekilen rapora göre, bu sayede 360 bin ailenin 1 yıllık asgari geçimi sağlanmış oluyor. Gıda israfının yüzde 42’si evlerde meydana geldiğine dikkat çekilen raporda, gıdaların yüzde 39’u ise üreticiler tarafından israf ediliyor. İsrafın diğer ayağını ise perakende ve yemek sektörü oluşturuyor. Rapora göre israfın yüzde 5’i perakendeciler, yüzde 14’ü de yemek sektöründe gerçekleşiyor.
DİŞ FIRÇALARKEN TONLAR AKIYOR
Bireysel israf kalemlerinde en dikkat çekici unsurlardan biri de su. Damlaya damlaya akan bir musluk yılda 3 metreküplük su kaybına sebep olurken, bir kişinin günde 2 kez 1 dakika boyunca musluğu kapatmadan dişini fırçalaması sonucu yılda 8 ton suyun israf edildiği belirtiliyor. 4 kişilik bir ailenin her üyesinin duş süresini 1 dakika kısaltmasıyla yılda 18 ton su tasarrufunun sağlandığına vurgu yapılan raporda, tıraş olurken ve yüz sabunlarken, musluğu kapalı tutarak günde 15-35 litre su tasarruf edebileceği ifade ediliyor. Evde harcanan suyun yüzde 10’u mutfakta kullanıldığına işaret edilen raporda,“Dolu bir bulaşık makinesi bulaşığı sadece 12 litre su ile yıkar. Elde yıkarsanız, 100 litre su harcarsınız.” deniliyor. Dikkat çekici detaylardan biri de,“Bir kişinin günlük su tüketimi 25 litre olması gerekirken, bu miktar Türkiye’de, günlük 217 litre” olması. Sofraların vazgeçilmezi ekmek de en önemli israftan biri. Ülkemizde günlük 12 milyon ekmeğin israf edildiğine işaret edilen rapora göre, yılda 4 milyar 380 milyon ekmek israf nedeniyle çöpe gidiyor.
7.7 MİLYON TON İSRAF
Öte yandan Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yapılan bir araştırma Türkiye'de her yıl 7,7 milyon tondan fazla gıdanın israf edildiğine işaret ediyor. 2021 BM Gıda İsrafı Endeksi Raporu'na göre Türkiye'de her yıl kişi başına 93 kilogram yiyecek çöpe atılıyor. Türkiye dünya genelinde en fazla gıdanın israf edildiği ülkeler arasında yer alıyor. Rapora göre dünya genelinde her yıl toplam 931 milyon ton gıda israf ediliyor. BM’nin açıkladığı listeye göre yıllık en çok gıda israfı yapan ülkeler, Hindistan, Nijerya, Endonezya, ABD, Pakistan, Brezilya, Meksika, Bangladeş, Etiyopya olarak şekilleniyor.
İhtiyacınız kadar alın
- Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Başkanı Prof. Dr. Aziz Akgül,“Lokantada yemek yedikten sonra tabakta bırakılan yiyecekten, alışveriş sırasında fazladan alınan ve çürümeye yüz tutan gıdaya kadar çok sayıda israf çeşidi var. İsrafı önlemenin en önemli yolu, ihtiyaçtan fazla gıda ürünü almamak.”diye konuştu. Çöpe attığımız gıdaların maliyetinin mega projelere yapılan yatırımı katladığına dikkat çeken Akgül,“Türkiye’nin yıllık gıda israfı 2020 yılı sonu itibarıyla 30 milyar doları buldu 5 senelik bir hesap yapıldığında israfın boyutu 150 milyar dolara ulaşıyor. Bu kadarlık bir bütçe ile Türkiye Akkuyu Nükleer Santrali, Marmaray, Haydarpaşa Liman projesi, İstanbul-İzmir otoyolu gibi çok sayıda projeyi hayata geçirdi”şeklinde konuştu.
