Tiyatroculara 2024 yılının nasıl geçtiğini sorduk. Öne çıkan yorumlar: “Pahalı yapımlar ilgi görmedi, seyirciler insan hikayelerinin peşine düştü. Seyirci gençleşti ve salonları en çok kadınlar doldurdu.”
2024, sahnelenen tiyatro oyunları açısından ülkemiz için bereketli bir yıldı. Aynı gün içinde farklı noktalarda oynanan oyunlara yetişmek hayli zordu. Birçok klasik eserin yanı sıra yeni, yerli ve özgün içeriklerin artması seyirci sayılarını pandemi öncesi seviyesine getirdi. Öte yandan pahalı, büyük salonlardaki büyük prodüksiyonlar, ancak adını duyurmakla kaldı. Geride hiçbir iz bırakmayan bu yapımlar, bir süre sonra sahneye de veda etti. Tiyatromuzun önemli isimleri, 2024 yılını Yeni Şafak’a değerlendirdi.
BÜYÜK PRODÜKSİYONLAR İZ BIRAKAMADI
Televiz-yondan hevesini alan, sadık bir seyircimiz var. Diğer tiyatrolarda da seyircinin arttığını, yoğun bir ilginin olduğunu gördük. Seyirci biriktirmiş, yazar ve oyuncu yetiştiren tiyatroların yanı sıra işini düzgün yapan genç tiyatrolar da yoğun ilgi gördü. Büyük salonlarda yapılan, göz boyama tiyatrolarının gördüğü ilginin boş olduğunu, insanın cevherine yolculuk yapan oyunların, gerçek olduğunu düşünüyorum. Ticari kaygılarla yapılan büyük prodüksiyonların iz bırakmayacağını düşünüyorum. Seyirci eğlenmek için tiyatroya gidiyor ama zihninde yeni sorular ve gülümseten düşüncelerle çıkmak istiyor. Bu yıl genelde yurt dışında oyun izledim, ülkemizden Şehir Tiyatroları’nın “Ağrı Dağı Efsanesi”ni beğendim.
İNSANI HATIRLATAN OYUNLAR TERCİH EDİLDİ
Pandemi süreci, ardından Kahraman-maraş depreminin yansımaları sadece seyirciyi değil, bizleri de çok değiştirdi. Bu iki birbirinin tam zıttı olay, tüm farklılıklarımıza rağmen beraber olmanın, bir olmanın özümüz olduğunu hatırlattı. Şu an ki seyirci, özünü ve insan olduğumuzu hatırlayan, bir seyirci profili oldu. Birbirimize el uzattığımız oyunlar gördük. Tabi ki bu oyunlar tiyatronun kendi üslup ve biçimleriyle farklılık gösterse de paylaşım ihtiyacı ve bu ihtiyaca aracılık etme duygu ve düşüncesiyle, seyircimizle bir olma gayretindeyiz.
BİNLERCE LİRALIK OYUNLAR YETERLİ İLGİYİ GÖREMEDİ
2024 tiyatro alanında nicelik artışının yaşandığı bir yıl oldu, ancak buzun altında çok sorun var. En önemlisi, enflasyonun da önünde giden salon kirası artışı. Çok şişirilmiş ve biletleri binlerce lira olan yapımlar, beklenen ilgiyi görmedi. Oyun sayılarını azalttılar ya da erkenden sonlandılar. Bu da içerikten bağımsız, sadece isme bağlı tiyatro olamayacağını gösteriyor. “Bir Terennüm”, “Canavar”, “Gurur ve Önyargı”, “Treplev ve Gomidas”tan ve “Tebdil”in mekan kullanımından etkilendim. “9/8’lik Kıyamet” oyununu bambaşka bir yerde tutuyorum. “Yan Rol”de Merve Polat’a hayran kaldım. “Tek Kullanımlık Hikâye” müthiş bir ekip oyunuydu. “39,5 Basamak” ve “Mercaniye Çok Yaşa” özgünlükleriyle sevdiğim projeler oldu. İstanbul DT’nin “Çarpışma”sının metni, rejisi ve oyunculuğuna hayran kaldım. “Acâibü’l Temaşa” beni her anlamda şaşırttı. Şehir Tiyatrosu’nda “Gök Kubbe” çok başarılıydı. Yolcu Tiyatro’nun “Muhammet Ali”si yeni yılda ilk seyredeceğim oyunlardan.
SAHNE EĞLENCELİ OYUNLARINDI
2024’te özel tiyatroların seyircilerinde de yoğun bir artış var. Seyirciler yeni ve orijinal işler çıktığında mutlaka şans veriyor, yalnız bırakmıyor. Salon kiralarındaki artış birçok küçük ölçekli tiyatroyu etkiledi ve gişe sayısını azalttı. Ama yüksek prodüksiyonlu oyunlar arttı. Çok ilginç, bilet fiyatlarının yüksekliğine rağmen sürekli kapalı gişe… Bu sene eğlenceli oyunlar gördük sahnede. Absürd tiyatro ve yapılması çok zor olduğundan “Kel Diva”yı beğendim. Güray Dinçol’un yönettiği “Çirkin” vadettiği masalsı dünyayla beni cezbeden oyunlardan oldu. Tek kişilik oyunların son yıllarda çok fazla örneklerini gördük. Geçtiğimiz sezon izlediğim en iyi tek kişilik oyun Özge Arslan’ın “Bernarda”sıydı.
SEYİRCİ GENÇLEŞTİ VE ÇEŞİTLENDİ
2024’te tiyatro seyircisinin gençleşmesi ve daha çeşitli bir profile kavuşması dikkat çekiciydi. Yenilikçi yapımlara ve güncel temalara olan ilginin artması sahneleri canlandırdı. Bu yıl, sahnelerde hem klasik eserlerin farklı yorumlarına hem de günümüz meselelerini ele alan oyunlara sıkça rastladım. Ancak beni en çok etkileyen, sahnede yaratıcı bir şekilde kullanılan teknolojik unsurlar oldu. 2024’ten Nihat Alpteki’nin yönettiği “Yenilmez”, Demet Akbağ’ın başrolde yer aldığı “Aydınlıkevler” ve Tiyatro Külliyen’in nitelikli mizahıyla öne çıkan “Bir Tabak Daha” oyunları hafızamda yer etti.
EN ÇOK KADINLAR İZLEDİ
2024 yılı tiyatro izleyicilerinin yaş ortalaması daha da gençleşti. Her yıl da bu yönde eğilim gösteriyor. Önceleri orta yaş ve üzeriydi. Buna rağmen kadın seyirciler yine birinciliği erkek izleyenlere bırakmadı. Olumsuz hava şartları maalesef yine katılımları etkilemeye devam etti. Drama, komedi ve müzikal izleyicilerin ilgi alanlarını oluşturdu. Hem güldüren hem de düşünceye sevk eden Tiyatro Ankebut’un “Bin Yıl” ve seyircisini kahkahaya boğan Tiyatro Külliyen’in “Ziyafet Sofrası”nı beğendim.
