Anadolu topraklarının Suriye ile ilişkisi Milattan Önce'ye dayanır. M.Ö. 1950’de Asur’dan gelen tüccarlar, Gaziantep’ten bugünkü Çorum’a uzanan büyük bir ticaret yolu üzerinde, memleketlerinden baharat, kumaş, değerli taşlar, madenler, kereste çeşitleri, buğday gibi gıda maddeleri de dahil birçok şeyi alıyor ve satıyorlardı. Bu ticaret öyle güçlüydü ki Anadolu’nun dört bir yanında Asur ticaret kolonileri kuruldu ve yaklaşık iki yüzyıl Suriler ve Anadolu halkı birlikte yaşadı.
Dünyanın ilk kervansarayları kabul edilen yerleşimler yapılmış
Anadolu’da 20 tane ticaret kolonisi yerleşkesi yani karum, ondan nisbeten küçük 24 wabartum kalıntısı vardır. Suriler ve Anadolu halkının bu sosyal kaynaşması Orta Tunç Çağı’nı başlatmış, yukarı ve aşağı şehir şeklinde şehir mimarisinin gelişmesine etki etmiş, talep arttığı için Anadolu’da üretim de artmış, çömlekçi çarkı yaygın olarak kullanılmaya ve daha çok toprak kap kacak yapılmaya başlanmış, her 20-30 km de bir dünyanın ilk kervansarayları kabul edilen yerleşimler yapılmış, burada bir yolcuya ne gerekiyorsa bulunmuş, bir anlamda otelin, restoranın ve alışveriş merkezlerinin ilk tohumları ekilmiştir. Elbette bu ticaret kolonileri, bugünkü Hindistan’dan Balkanlar’a doğru uzanan büyük bir ticari yolun parçasıydılar. Kayseri Kültepe’deki Kaniş Karum’da ele geçen bir tablet, Asur ticaret kolonisinde karidesten kurutulmuş et ve balığa, Kaniş’e özel bir peynir, buğday, arpa, ekmek ve soğana kadar bir çok yiyeceğin bulunduğunu yazıyor. Muzdan darıya, zerdeçaldan susama yüzlerce gıda maddesi ve hatta hayvanlar, içinde Anadolu’nun pazarlarının da bulunduğu bir güzergahtan yol aldılar ve dünya böyle gelişti. Uzmanlara göre o gün yani bundan 5 bin yıl önce, (A)Suriler tarafından yazılan tabletlerde kullanılan dilden bugünkü Türkçeye geçmiş tam 300 kelime var. Kültürler arası etkileşim, mutfağın da şekillenmesine neden oldu. Anadolu’da bilinen bir eski fırın formu Asur ticaret kolonilerinde bulundu. Asurlular buralarda Anadolu mutfağı lezzetlerini tattılar, getirdikleri baharatlar, taze, kuru sebze ve meyvelerle yeni lezzetlerin ortaya çıkmasına katkıda bulundular. Yerleştiler ve kendi mutfak kültürlerini Anadolu kültürüyle harmanladılar. Bugün bu kültürel iletişimin onlarca güzel lezzeti Balkanlar'dan Filistin’e ortak bir kültürün parçası olarak eşsiz değerlerini koruyorlar. Sarmalar, keşkek, keş, kebaplar, kadayıf ve dondurma, baklava, börek, ekmek çeşitleri ve daha sayamayacağım nice lezzet, komşuluk ve akrabalığın birer simgesi olarak binlerce yıldır mutfaklarımızda.
Gerçek şu ki, istesek de söküp atamayacağımız büyük bir ata mirası bu bize. Bunu inkar etmekse, tarihi inkar etmek anlamına geliyor. Daha önce yazdıklarımıza ekleyebileceğimiz birçok tarif var elbette. Bu hafta ortak lezzetlerimizden birkaçını daha paylaşalım istiyorum. Mesela tarifler arasında yer vereceğim kısırın Suriye ve Lübnan formu olan tabulehi çok seveceğinizden eminim. Sağlıklı, mutlu pazarlar dilerim.
Tabbouleh
1/2 su bardağı ince bulgur
1 su bardağı sıcak su
2 büyük demet maydanoz
Yarım demet taze nane
2-3 adet domates
1 adet salatalık
4-5 adet yeşil soğan
Yarım su bardağı taze limon suyu
Yarım çay bardağı zeytinyağı
2 çay kaşığı tuz
İnce bulguru büyük bir kaseye koyup üzerine sıcak su dökelim ve suyu çekip yumuşaması için yaklaşık 15-20 dakika bekletelim. Bulgur yumuşadıktan sonra fazla suyu varsa süzelim. Maydanozu, naneyi, domatesi, salatalığı ve yeşil soğanı ince ince doğrayalım. Büyük bir karıştırma kabında doğradığımız sebzeleri bir araya getirelim. Bulguru sebzelerin olduğu kaba ekleyelim. Üzerine limon suyunu ve zeytinyağını döküp tuzu ekleyelim ve iyice karıştıralım. Yarım saat kadar buzdolabında bekletip servise alalım. Afiyet olsun.
Patlıcan musakka
4 orta boy patlıcan
300 g. orta yağlı kıyma
3 yeşil biber
3 domates
2 kuru soğan
2 yemek kaşığı sıvıyağ
1 yemek kaşığı salça
1 çay kaşığı tuz
1 çay kaşığı karabiber
1 çay kaşığı kimyon
Patlıcanları kızartmak için sıvı yağ
Patlıcanları alacalı soyalım ve halka halka doğrayalım. Varsa acısını almak için tuzlu suda bekletip hafifçe sıkalım. Soğanı ve biberi ince ince doğrayalım. Domatesleri soyup doğrayalım. Bir tavada az yağ ile soğanı ve kıymayı kavuralım. Salça, tuz ve baharatları ilave edelim. Biber ve domatesi de ekleyip bir harç elde edelim. Başka bir tavada patlıcanları hafifçe kızartalım. Bir tencereye bir kat patlıcan, bir kat harç olmak üzere malzemeyi yerleştirelim. Üzerini bir parmak geçene kadar sıcak su ilave edip kapağı kapatalım ve kısık ateşte 25- 30 dakika pişirelim. Dinlendirip servise alalım. Afiyet olsun.
