Su ve besinlerle bulaşan hastalıklar

Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü yetkilileri, sıcaklarda su ve besinlerle bulaşan hastalıklar konusunda uyardı.

Tekirdağ Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından yapılan uyarılarda Türkiye’nin içinde bulunduğu coğrafi yapı ve mevsime ait özellikler nedeniyle enfeksiyon hastalıklarının çeşitli dağılımlar gösterdiği ifade edilerek, havaların ısınmasıyla birlikte su ve besinlerle bulaşan hastalık etkenlerinin yaygın olarak görüldüğü ve önlem alınmadığı takdirde toplumda nadir görülen hastalıkların bir anda salgın boyutlarına ulaşabildiği belirtildi.

Su ve besinlerle bulaşan hastalıklarda etken genellikle ağız yoluyla alınır, sindirim yoluna yerleşir ve enfeksiyona yol açar. Etken; su ve besinlere genellikle hasta kişilerin dışkı veya idrarlarından bulaşmaktadır. En sık görülen belirtiler karın ağrısı, ishal ve kusmadır.

Su ile bulaşan hastalıkları dört kategoride inceleyebileceğimizi ifade eden Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Emine Ünal Evren, "Kişisel hijyen için kullanılan suyun yetersiz ve kirli olması; tifo, kolera, amipli ve basilli dizanteri gibi enfeksiyöz ishaller, hepatit A ve E. Kişiden kişiye doğrudan temas ile bulaşan ve su eksikliği nedeniyle ortaya çıkan hastalıklar; cilt, göz enfeksiyonları, uyuz, lekeli humma gibi pireler tarafından taşınan hastalıklar. Özellikle durgun sularda yaşayan mikroorganizmalarla bulaşan hastalıklar; klima hastalığı olarak da bilinen lejyoner hastalığı. Suda üreyen sinek ,böcek gibi vektörlerle yayılan hastalıklar; sıtma gibi" ifadelerini kullandı.

Hava sıcaklığının yüksek olduğu mevsimler, kentlerin gecekondu bölgeleri, kirli akarsu, göl ve yüzeysel suların çevresindeki yerleşim bölgeleri, anne sütü ile beslenmeyen çocuklar ve düşük doğum ağırlığı ile doğan bebekler, biberon ile beslenen çocuklar ve beslenme yetersizliği olan çocuklar, immün (bağışıklık) yetmezliği olanlar ve aşılama hizmetinin yeterli verilmediği toplumlar, sağlıklı su temin edilemeyen yerler, tuvalet, mutfak, banyo koşulları iyi olmayan hanelerde yaşayanlar, küçük ve büyükbaş hayvan ile kümes hayvanlarının beslendiği evlerde yaşayanlar, karasineklerin yoğun olduğu bölgeler, sağlık hizmetlerinden yeterince yararlanamayan bölgeler.

"Bunların dışında birçok mikroorganizma rekreasyon alanlarındaki sularla bulaşabilir. Özellikle yaz aylarında kontamine havuzlardan bulaşan "yüzücü kulağı" olarak da tanımlanan dış kulak yolu enfeksiyonu buna örnektir" diyen Dr. Evren şunları kaydetti:

“Besinler gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler bir arada değerlendirildiğinde tüm dünyada enfeksiyonlara maruziyet açısından en büyük kaynaktır. Besin kaynaklı hastalıklardan patojen mikroorganizmalar ve toksinleri sorumludur. Birçok yiyecek, özellikle de sebze meyveler sıklıkla bakterilerle kontaminedir. Bu bakteriler sağlıklı kişiler için önemli bir sorun oluşturmazken bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde ciddi enfeksiyonlara yol açar. Tifo, kolera ,dizanteri ve bulaşıcı sarılık etkenlerinden hepatit A yiyeceklerle bulaşan hastalıklardan bazılarıdır. Bunların dışında, iyi pişmemiş süt ve süt ürünleri tüketilmesi ile bulaşan malta humması ( bruselloz), yüksek ateş, gece terlemesi ve eklem ağrıları ile seyreden ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. İyi pişmemiş etlerle bulaşan bir parazit hastalığı olan Toksoplazmoz da özellikle gebeliği komplike edip düşük ve konjenital anomalilere sebep olabilmesi açısından önemlidir. Su ve besin kaynaklı enfeksiyonlardan korunmada, yiyeceklerin iyi pişirilmesi, saklama koşullarına uyulması, çiğ sebze ve meyvelerin iyi yıkanması ve su kaynaklarının hijyen kurallarına uygun yönetilmesi gereklidir."

Su ve besinlerle bulaşan hastalıklardan korunmanın yolları ise şöyle açıklandı:

"Eller bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Tuvaleti kullandıktan sonra, hayvanları sevdikten sonra, gıdalara el sürmeden önce ve sonra, çiğ et, balık ya da tavuk ile temas ettikten sonra iyice yıkamalıyız. Her türlü öksürük ,aksırık esnasında mutlaka kağıt mendil kullanılmalı ve sonrasında eller temiz su ve sabun ile yıkanmalıdır. Halen dünyada en sık ve en çok görülen hastalıklar grubunu enfeksiyon hastalıkları oluşturmaktadır. Doğru el yıkama şekli ve alışkanlığının insanlara kazandırılması halinde bu hastalıkların sıklığında önemli azalmalar olacaktır. Mikroplar kuru yüzeylerde büyüyemez ve çoğalamazlar. Bu nedenle ellerimizi yıkadıktan sonra iyice kurulamalıyız. Özellikle ılıman iklimlerde insan ve hayvan dışkısı ile kirlenen sularda pek çok mikroorganizma üreyebilir ve bir yerden bir yere taşınabilir. Sağlıklı ve yeterli su temin edilmelidir. Temiz olduğundan emin olunmayan sular, kaynatılarak veya klorlanarak kullanılmalıdır. İnsani atıkların uygun şekilde uzaklaştırılması gerekir. Ayrıca tuvalet kağıdı kullanıldığında parmakların kontamine (bulaşmamasına) olmamasına dikkat edilmelidir. Karasineklerle mücadele için evde çöpler kapalı kovalarda biriktirilmelidir. Çöp torbalarının ağızları kapatılmalı ve çöpler kapaklı çöp kovalarında muhafaza edilmelidir. Bebekler anne sütü ile beslenmelidir. Çiğ yenmesi gereken sebze ve meyveler temiz su ile yıkandıktan sonra yenilmelidir. Gıdaların üstünü kapalı tutarak sinek ve böceklerden korunmalıdır. Gıdaları satın alırken son kullanma tarihine ve içeriğine dikkat edilmelidir. Gıda maddelerinin etiketlerinde Tarım ve Köy İşleri Bakanlığının üretim izni aranmalıdır. Pişirilerek yenen yiyecekler güvenli bir şekilde hazırlanmalı ve saklanmalıdır. Pişirilerek yenen yiyecekler güvenli bir şekilde hazırlanmalı ve buzdolabında uygun sıcaklık ve sürede saklanmalıdır. Seyyar satıcılardan gıda alınmamalıdır. Sokakta ya da açıkta satılan ve kaynağını bilmediğimiz yiyecekler tüketilmemelidir. Kabuklu deniz ürünleri temiz yerlerden temin edilmelidir. Kişide karın ağrısı, ishal ve kusma belirtileri ortaya çıkarsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kişiler hasta oldukları dönemde, bulaştırıcı olduklarından, kişisel korunma yöntemlerine özen göstermelidirler."