Oyuncaklarla ilk biz oynarız

Herkesin çocukluğunda vazgeçmeden oynadığı, yanından ayırmadığı, kaybettiği ya da bozduğu için günlerce ağladı bir oyuncağı vardır. Kimimiz belki de hala saklıyoruzdur. Çünkü çocukluğumuza dair en büyük anı tazeleyicisi görevini gören bu oyuncakları ailelerimize de bin bir güçlükle aldırmışızdır. O zamanlar oyuncaklar bozulduğu zaman tamir edilip tekrar kullanılır hale getirildi. Yani günümüzdeki gibi 'bozulunca at, yenisini al' mantığı yoktu. Bu yüzden de kolayca oyuncak tamircisi bulunuyordu. Günümüzde artık 'Oyuncak tamir eden ustalar var mı?' diye düşünürken hala varlığını sürdüren ustalar olduğunu öğrendik. Sayılarını toplasak bir elin parmaklarını geçmez. Büyük oyuncak firmalarının her ne kadar kendi tamircileri olsa da bu işe gönül vermiş ustalar bireysel olarak çalışıp, kapılarını tüm çocuklara açıyorlar. Mustafa Nacar ve Suat Kanat, tam da böyle ustalar. Deniz Batır ise genç olmasına rağmen bu işin mutfağında pişip abisiyle kendi yerini açmış ve mahallenin çocuklarının yüzünü güldürüyor. Mehmet Gültekin ise oyuncak ihracatçısı bir firmada tek başına bütün oyuncaklara yetişmeye çalışıyor.

67 yaşındaki Mustafa Nacar, Vefa'da televizyon tamirciliği yaparak 50 seneyi devirmiş ömründe. Oyuncak tamiri işine de emekli olduktan sonra başlamış. Aslında emekli olmadan önce de tamir ediyormuş oyuncakları. Almanya'dan hediye diye getirilen oyuncaklar bozulunca onun elinde can buluyormuş. Üstüne bir de torunlarının oyuncaklarını tamir etmek eklenince Nacar'ın emekli olduktan sonra yapacağı iş belli olmuş. Önceleri Eminönü meydanında küçük bir atölyede çalışırken şimdi Osmanbey'e taşınmış. 10 senedir oyuncak tamirciliği yapan Nacar, "Oyuncaklar eskiye göre artık çok daha ucuz. Halkın alım gücü yükseldi. Fakat bozulanı atıp yenisini alıyorlar. Bir de piyasada bu işi yapan da yok. İnsanlar pek bilmiyor. Oyuncak tamircisi görünce 'Aa oyuncak da mı tamir ediliyormuş?' diye hayret ediyorlar" diyor.

Yetişkinlerin çocuklardan çok oyuncaklara meraklı olduğunu anlatan Nacar, "Yetişkinler çocuklarına oyuncak alıyorlar ama aslında kendilerinin de bir özlemi olduğu için alıyorlar. Çocuklarından daha çok oynuyorlar. Bizim zamanımızda bir çelik çomağımız vardı. Oyuncağımızı kendi kendimize yapıyorduk. Şimdi oyuncakların içindeyiz, biz de o zamanların hevesini alıyoruz. Ruhumuz hala çocuk. Tamir ettiğimiz oyuncağı ilk biz deniyoruz yani oynuyoruz" diye konuşuyor. Tamir edilen oyuncaklar karşısında çocukların sevindiği görünce mutlu olduğunu belirten Nacar, "Nasıl bir doktor hastasını iyileştirince yakınları seviniyorsa bu da öyle bir şey. Bazen 60 yıllık oyuncaklar geliyor. Torunu için almış şimdi torunun çocuğu oynasın diye tamir ettiriyorlar. Eski oyuncakları görünce bir de kendi gençliğimi hatırlıyorum. Bazen de antikacılar getiriyor böyle oyuncakları. Bu tarz oyuncaklar para kazanmak için değil bir hevesle tamir edilir" ifadelerini kullanıyor.

Piyasada bu işi yaparken en büyük sıkıntının parça bulmak olduğunu söyleyen Nacar, meslektaşı Suat Kanat gibi haftasonları eskici ve antikacı pazarlarını hobi olarak geziyor. Hatta ikili dikkatlerini çeken bozuk eski oyuncakları da alıyorlar. Bu işin gerçekten hakkını vererek yapan 2 usta olan Nacar ve Kanat'a İstanbul hatta Türkiye'deki oyuncakçılardan bile iş geliyor. 52 yaşındaki Kanat'ın da asıl mesleği beyaz eşya tamirciliği ama o bozuk oyuncakları tamir edip pazarlarda satarak bu işe geçiş yapmış. Uzun yıllar bu şekilde çalıştıktan sonra oyuncak piyasasındaki esnaflardan dükkan açarak kendi işlerini yapması istenmiş. İthalatçıların, toptancıların, perakendecilerin ve halkın işlerini yapan Kanat'ın Süleymaniye'deki dükkanı adeta bir müze gibi. Raf raf ve koli koli oyuncak yapılmayı bekliyor. Bütün işleri kısa bir sürede bitirmenin mümkün olmadığını belirten Kanat, "Tamir işi var ama aslında oyuncak piyasası eski günlerine göre çok durgun. Sadece yeterince oyuncak tamircisi yok. Tamir yapıyorum diyen çoğu insan servis görevi görüp oyuncakları bize getiriyor. Bu işe ciddi anlamda kafa yorup yıllarına veren Mustafa Abi'yle benim. 23 yıldır bu işi yapıyorum" şeklinde konuşuyor.

Tamir edemedikleri oyuncak olmadığını söyleyen Kanat, "Günümüzde artık uçan oyuncaklar moda. Dronlar çocukların da yetişkinlerin de oyuncağı oldu. Günümüz oyuncakları daha modern ve teknolojik bir hal aldı ama bazen eski tip oyuncak getirenler de yok değil. Elimde şu an 25 senelik 3 parça oyuncak var. Bu tarz eski ürünleri yapmak daha zor oldu. Çünkü parça bulmak zor. Bir de bu tarz oyuncakları tamir etmek zaman istiyor. Ona o kadar zaman ayıramıyorsun. Ben ne yalan söylüyeyim o işi alacağıma 10 iş yaparım diye düşünüyorum ama bu oyuncakları da geri çeviremedim" diyor ve ekliyor: "23 yıldır bu işi yapıyorum. 16 yaşındaki oğlumda bana yardım ediyor. Küçüklüğünden beri benimle birlikte okula gidip geliyor. Okula zorla gönderiyorum. Oyuncaklara takılıp öyle oynamıyor. Benim gibi oturup tamir ediyor. Benim elim ayağım oldu."

İstanbul Toptancılar Çarşısı'nda oyuncak ithalatçılarında tamirci var mıdır umuduyla gittiğimizde 41 yaşındaki Mehmet Gültekin'i bulduk. 17 yıldır bulunduğu firmada oyuncak tamiri yapan Gültekin elektrik ustasıyken bu alana geçerek kendi kendini geliştirmiş. Sıkıştığı noktalarda piyasada tanıdığı olmadığı için elektronikçi olan abisinden yardım almış. 2000'lerde piyasanın şimdikinden daha canlı olduğunu söyleyen Gültekin, "Şu an biraz durgun ama tamir işi her zaman var. Ben sadece burada ithal ettiğimiz ürünleri tamir ediyorum. Onlar da zaten bana yetiyor. Bizim olmayan oyuncakların tamirini yapamıyorum. İşçiyim burada çünkü. Bir de ben çok ayrıntılı tamir yapmıyorum. Aynı oyuncaktan 300 tanesinin çipini değiştiriyorum. Bir de çalıştığımız markaların bozulan oyuncakları gelirse onlarla ilgileniyorum" ifadelerini kullanıyor.

Deniz ve Nuri Batır, oyuncak piyasasında 17 senedir çalışan 2 kardeş. Abi Nuri Batır, bir firmadan depo görevlisi olarak çalıştıktan sonra yine aynı firmada tamirat işi yapan kardeşi Deniz Batır ile bağımsız olarak çalışmaya başlamışlar. Abi Batır'ın piyasadan topladığı oyuncakları kardeş Batır tamir ediyormuş. Abi de seyyar olarak satıyormuş. İşler büyüyünce Bağcılar'da kendi oyuncak dükkanları açtığını belirten Deniz Batır, "14 yıldır ben tamir ediyorum abim satıyor. Dükkanımızda farklı tipte oyuncaklar da var. Mahalle sakinlerine "Bozulan oyuncaklarınızı atmayın tamir edelim geri dönüşümünü sağlıyalım " diyoruz.