Türkiye’nin milli sanayisinin yerlileşmesinde bayrak taşıyıcı şirketler büyük rol oynadı. THY, TPAO, ASELSAN, TUSAŞ, Baykar ve Togg gibi şirketler; yaptıkları çalışmalarla dünyada da adından söz ettiriyor. Türk ekonomisine 50 milyar dolardan fazla katkı sağlayan milli şirketler, kurdukları ekosistemle kendi sektörlerinin gelişmesine ve büyümesine de öncülük ediyor.
1,3 trilyon dolara dayanan büyüklüğüyle dünyanın sayılı ekonomileri arasında yer alan Türkiye’nin, sanayideki millileşme hamlelerini THY, TPAO, ASELSAN, TUSAŞ, Baykar ve Togg gibi şirketler üstleniyor. Milli şirketler, kurdukları ekosistemle hem bir deney sahası hem de öncü konumdaki 50 milyar dolardan fazla katkı sunuyor. Savunma sanayi, sivil havacılık, enerji ve otomotivde ulaştığımız yetkinlik, küresel çapta dikkat çekiyor.
TUSAŞ HAVACILIKTA YERLİLEŞMENİN ÖNCÜSÜ
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyacını karşılamanın yanı sıra sivil alanda yaptığı çalışmalarla göz dolduran yerli ve milli şirket Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı(TUSAŞ), Milli Muharip Uçak Kaan, Eğitim Uçağı Hürjet, Milli Helikopter Gökbey gibi projelerin yanı sıra İHA ve SİHA’larla Türkiye’nin gücüne güç katıyor. Kurduğu tesislerle Türkiye’de hayata geçirilen teknolojilerin de deneme sahası olan TUSAŞ, tedarikçileriyle dev bir ekosistemi yönetiyor. Türk girişimci gençlerin de fikirlerini projelerine dahil eden şirket, yüzde 80’in üzerinde yerlilik oranıyla katma değerli savunma sanayinin incisi konumunda.
BAYKAR DÜNYADA PARMAKLA GÖSTERİLİYOR
Yerli ve milli İnsansız Hava Araçlarının (İHA) özel sektör girişimciliğinde en başarılı örneği Baykar Makina ise ürettiği İHA VE SİHA’ları hem iç pazara sunuyor hem dünyaya satıyor. Baykar Makina Başkanı Selçuk Bayraktar, bu alanda yerliliğe her konuşmasında dikkat çekerken, ilk prototipten itibaren kendi sektörlerinde sanayinin gelişimi için tüm adımları atacaklarını vurgulayarak gerçeğe dönüştürdü. Havacılık ve yazılım alanında Türk gençlerinin de önünü açan Baykar, bu sistemlere dair üretilen ve test gerektiren tüm buluşlara açık olduğunu kamuoyu önünde her defasında vurguluyor.
BAYKAR TÜRKİYE’Yİ LİDERLİĞE TAŞIDI
ABD, İsrail ve Çinli rakiplerini geride bırakan Baykar, elde ettiği ihracat başarısı sayesinde Türkiye’yi dünya SİHA pazarının yüzde 65’ine sahip bir konuma taşıdı. Başlangıçtan bugüne tüm projelerini öz kaynakları ile yürüten Baykar, 2003 yılındaki İHA Ar-Ge sürecinin başlangıcından itibaren tüm gelirlerinin yüzde 83’ünü ihracattan elde etti. 2023’te 1,8 milyar dolarlık ihracat yapan Baykar, Bayraktar TB2 SİHA için 34 ülkeyle, Bayraktar AKINCI TİHA için ise şimdiye kadar 10 ülke ile olmak üzere toplam 35 ülkeyle ihracat anlaşması imzaladı.
İhracatın Şampiyonları Ödülü’ne ulaşan Baykar, 2021, 2022 ve 2023 yıllarında Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre savunma ve havacılık sektörünün ihracat lideri oldu. Baykar, 2023’te savunma ve havacılık sektöründeki ihracatın 3’te 1’ini tek başına yaptı. Baykar’ın halihazırda imzalanan sözleşmelerinin yüzde 97,5’i ihracat kaynaklı gerçekleşti.
ASELSAN SANAYİNİN ÇÖZÜM MERKEZİ
Millileştirilecek kritik teknolojilerin çözümünün göbeğinde yer alan şirketlerin başında Aselsan geliyor. Gerek askeri gerekse sivil alanda yerlileştirilme kararı verilen ürünün Ar-Ge’sini üstlenen kurum, üniversite iş birliğiyle de göze çarpıyor. Teknik üniversitelerin ve bölümlerin adeta uygulama merkezi olarak çalışan Aselsan, Türkiye’nin her alanda gelişimi için gece gündüz demeden çalışıyor. Daha çok askeri alanlarda vücut bulan projeleriyle göze çarpa şirket, eğitim, sağlık, güvenlik ve haberleşme alanlarında sivil ekonomiye de geliştirdiği ürünlerle hizmet veriyor. Şirketin 5 milyar dolarlık büyüklüğü mevcut.
İftiharımız TOGG
- 2 milyonluk üretim kapasitesi bulunan Türk otomotivinin geleceğini şekillendiren Togg ise iftihar projelerinin en önemlileri arasında yerini aldı. Faaliyete geçtiği 2019’dan bu yana marka değeri olarak anında kendisini 13’üncü sıraya çıkaran yerli elektrikli otomotivin öncüsü şirket, Türkiye’de üretim yapan ve 500 bin insanın geçimini sağladığı sektörü bir adım ileriye taşıdı. Türkiye’nin ilk elektrikli araç üretimine imza atan Togg, kurduğu ekosistemle diğer markalarda çalışan tedarikçileri de eğitti. Birlikte bir sinerjiyle hareket eden şirketler ortaya Türkiye’nin Otomobili Togg’u çıkardı. Elektrikli araç alanında kendisini geliştiren şirketler ise yüksek katma değerli ihracatıyla Türk ekonomisine katkıda bulundu. Bunların başında ise yine Togg’un ortaklarından Vestel geliyor. Yerli aracın elektronik ekranını üreten şirket, ihracatla bunu dünya pazarlarına sunuyor. Şirketin marka değeri ise 1 milyar dolara yaklaştı. Öte yandan Togg’a katkıda bulunanlar arasında ise Vestel’in yanı sıra Aselsan ile Havelsan gibi milli şirketler askeri teknolojileriyle destekte bulunuyor.
TPAO KEŞİFTE BİR NUMARA
- Türkiye’nin yer altı zenginliklerini keşfeden Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), filosuna kattığı gemilerin yanı sıra, keşifte kullanılan malzemeler ile sonrasında kullanılan ürünlerin yerlileştirilmesinde kritik öneme sahip. Çıkarılan yerli petrol ve doğalgazı işleyen şirket, işletmeciliğin de vermiş olduğu sorumlulukla Ar-Ge faaliyetlerine hız vererek, Türkiye’nin dışa bağımlılığına adeta neşter vuruyor. Gabar’da bulunan petrol ve Karadeniz doğalgazı bunların arasındaki en son örnek olarak göze çarpıyor. TPAO’nun büyüklüğü 5 milyar doları geçiyor. TPAO yerli aramaların yanı sıra yurt dışından gelen taleplere de cevap vererek, petrol ve doğalgaz arama işleri de yapıyor. TPAO, yurt dışında 6 ülkede faaliyet gösteriyor ve 15 farklı proje yürütüyor. TPAO, 119 bin varil petrol eşdeğeri üretimi yurt dışında 150 bin varili de yurt içinde olmak üzere toplam 269 bin varil petrol eşdeğeri üretim yaptı.
