Kütüphanelerde yapay zekâ devri

Kütüphanecilik ve yayıncılıkta 2024’ün ana stratejisini “Teknoloji, Yapay Zeka ve Erişim” olarak belirleyen Kültür ve Turizm Bakanlığı, önemli atılımlar gerçekleştirdi. Başlattığı projelerle kütüphaneleri teknolojiyle uyumlu hale getiren Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (KYGM), e-kitap sayısını üç kat artırarak 23.500’e çıkardı. Bu yılın başında “Yapay Zekâ Temelli 100 Akıllı Kütüphane” kurmayı da hedefleyen KYGM, aralık sonunda yapay zekayı kütüphanelerde kullanıma açacak. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Taner Beyoğlu, hem kütüphanelerdeki dijital dönüşümü hem de halihazırdaki projelerin son durumunu Yeni Şafak’a değerlendirdi.

100’Ü AŞKIN AKILLI KÜTÜPHANE

Kütüphaneleri, kullanıcıların teknoloji kullanımına uyumlu hale getirmek için “Yapay Zeka Temelli 100 Akıllı Kütüphane Projesi”ni başlatan KYGM, yapay zekayı aralık sonunda il halk kütüphanelerinde kullanıma açacak. Beyoğlu, yılbaşında 100’den fazla kütüphanede yapay zeka sisteminin kullanılacağını söyleyerek, “Yeni yıldan itibaren yapay zekayla kütüphanelerimizde ödünç verme, üye olma, kitap iadesi, katalog tarama, rezervasyon yaptırma gibi hepsi ayrı programlardan yapılan bu işlemleri tek ekrana indireceğiz. ChatGPT tabanlı sistemimiz, kullanıcıya bir görevlinin yardımına ihtiyaç duymadan destek olacak” dedi.

BÜTÇE DE HIZ DA ÜÇ KAT ARTTI

Öte yandan Ankara’daki Millî Kütüphane’den sanal olarak istifade etmek isteyenler için Milli Dijital Kütüphane Projesiyle, hizmetlerin sanal modellemesi yapılıyor. Dijital ikizi çıkarılan Milli Kütüphane’ye, illerin halk kütüphanesine kurulan “Milli Dijital Kütüphane Erişim İstasyonu”yla ulaşılabiliyor. Beyoğlu, “60 ilimize istasyon kurduk. Sene sonuna kadar 81’e tamamlayacağız ve böylece 23 milyon poza vatandaşımız Ankara’ya gelmeden ulaşabilecek. Milli Kütüphanede 1.7 milyon kitap, 10 milyondan fazla da süreli yayın var. Milli Dijital Kütüphane Projesinde bu kaynakların yüzde 10’unu taradık. Hedefimiz bunu çok daha kısa süre içinde en yukarıya çıkarmak. Dijitalleştirmeye ayırdığımız bütçeyi de bu yıl itibariyle yaklaşık 3 katına çıkardık. Son bir yılda dijitalleşme hızımız en az 3 kat arttı” diye konuştu.

ÇOCUK KİTAPLARI DİJİTALDE DE ÖNDE

Yazılı kültürel mirasımızın kayda geçirilmesi ve gelecek nesillere aktarılmasında büyük önem taşıyan kitap derleme çalışmaları kapsamında, 2023’te 23.500 e-kitap hazırlandı. 2020’de 9 bin olan ISBN tahsis edilen e-kitap sayısı ise 2023’te üç kat artarak 27.500 oldu. Sayıların artmasında bakanlığın 2021’de hayata geçirdiği E-Kitabım, Kitap+ ve Konuşan Kitaplık uygulamalarının büyük etkisi oldu. Platformda en dikkat çeken alan ise çocuk edebiyatı. Ağırlıklı olarak yetişkin kurgu ve kişisel gelişim kitapları da tercih edilen eserler arasında.

Engelliler için eve kütüphane hizmeti

Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü (KYGM), çalışmalarında engelli vatandaşları da unutmadı. Kitap+ projesiyle 107 kitabı işaret diline çevirdiklerini, yılsonuna kadar 200’e ulaştırmayı hedeflediklerini söyleyen Taner Beyoğlu, Konuşan Kitaplık’ta görme engelli vatandaşlar için 6 bin 100 sesli kitap olduğunu söyledi. Yeni projelerinin müjdesini de veren Beyoğlu, “Yakın zamanda engelli vatandaşlarımızın kütüphaneye gelmesine gerek kalmadan ödünç taleplerini alacak ve evlerine ulaştıracağız” bilgisini paylaştı.