Amerikalı ünlü grafik tasarımcı Craig Damrauer’in yaklaşık on yıl önce başladığı hayatın formülünü matematikle verme çabası, bugün bine yakın denklem oluşturmasına imkan sağlamış. Damrauer, her şeyin her geçen gün daha da karmaşık hale geldiği günümüz dünyasını açıklamak için hayatı daha sade ve yalın bir şekilde formüle ediyor. “Abartmıyorum, gerçekliği aynen veriyorum” diyor.
r ikisi de modern bilimlerle uğraşan akademisyen bir anne babanın oğlu olarak ABD'nin Orta Batı'sındaki Colarado Denver'de doğan Craig Damrauer, modern sanatların hemen her başlığıyla ilgilenen bir sanatçı. Aynı zamanda yazar da olan Damrauer, çalışmalarıyla pek çok dergide de yer aldı. Doğup büyüdüğü ailenin bilimsel kurallar ve yöntemlerle bezeli atmosferinde, hayatı ve yaşadıklarını matematiksel bir kesinlikle yorumlayan Damrauer'ın sanatsal çalışmalarında da bütün çocukluğunun etkisinde geçtiği bilimsel bakış açısının izleri görülüyor. Şimdilerde eşi ve iki çocuğuyla birlikte Brooklyn'de yaşayan Damrauer, modern sanatlarla uğraştığı kadar entelektüel kimliğiyle de öne çıkıyor. Damrauer'in 'Yeni Matematik' adını verdiği koleksiyonu, insanlara ve yaptıklarına karşı ironik, iğneleyici, esprili ve eleştirel bir yaklaşım denemesi. Gördüğünüzde durup da üzerine düşünmeyeceğiniz kadar basit ama aynı zamanda inanılmayacak kadar arka plan genişliğine sahip derin bir dünyayı ölçme girişimi. İlk kişisel sergisini 2002'de Denver'de açan Damrauer, matematiğin kesin tarzıyla kavramların büyülü dünyasını ölçmek için uğraş veriyor. Damrauer'le pek de alışık olmadığımız yeni tarz sanatını, 'Yeni Matematik'i konuştuk.
Aynen dediğiniz gibi, matematik geliştirebildiğimiz en net anlaşma aracı. Matematik çok kompleks, çok grift fikirleri alıp, onları berraklaştırarak basitleştirebilir. Böyle bir gücü ve imkanı var. Ben de tıpkı kavram olarak matematiğin yapabileceği şeyi matematiği bir araç olarak kullanarak yapmak istedim. Çeşitli fikir ve duygularla ve elbette kelimelerle... Duyguların temelinde bir ışık yakmak istedim. Çalışmalarımın gördüğü ilgi ve karşılıktan yola çıkarsak başarılı olduğumu da söyleyebilirim.
Benim bütün ailem bilimle uğraşan insanlardan oluşuyor. Annem de babamda da bilim insanları. Çocukluğumdan itibaren bilim, yaşadığım dünyanın tam olarak merkezindeydi yani. Matematik büyümenin ve bir şeyler geliştirebilmenin en doğal yoluydu benim için. Sanat yapmak benim için ayaklanmaktır, baş kaldırmaktır. Ben ailemin konuştuğu dil olan bilim ve matematiği bu şekilde muhafaza ettiğimi düşünüyorum. Bununla itirazımı, müdahalemi gerçekleştirebiliyorum. Doğduğum dünyanın araçlarıyla, olduğum dünyaya itiraz etmek istedim.
Ben büyürken Amerika'da adına “yeni matematik” dedikleri bir şey tanıtıldı. Bu; matematik öğretiminde yeni bir yoldu tahmin ediyorum. Bu herşeyden önemliydi çünkü insanların matematik öğreniminde net önyargıları, keskin karşıtlıkları vardı. Çocuklar matematiği sevmiyor ve dolayısıyla öğrenemiyordu. 'Yeni Matematik' adını verdikleri şey, matematiği eğlenceli bir şekilde sunuyordu. Benim projem de bu akımdan sonra geldiği için doğrudan Yeni Matematik diye adlandırdık projeyi. Ne demek yeni matematik: matematik veya kelimelere dünyaya yeni bir bakış diye özetleyebiliriz.
Bilmiyorum eğer ironiyi tercih ediyorsam da ortaya çıkan şeyin tansiyonundan, bu stresten keyif alıyorum. Kesinlikle haklısın ben abartı yapmıyorum denklemleri hazırlarken. Yani denklemlerim kesinlikle gerçeklerin karikatürü değil, var olan şeyi dile getiriyor. Ben bu sanatın böyle temsil edilmesi gerektiği kanaatiyle bir girişimde bulunuyorum. Ve bence sanatın çok büyük bir kısmı sanatı icra eden insanların nasıl görünmek istediği ile ilgili bir şekilde sunuluyor.
Kelimeler ve matematik... Uzaktan bakınca apayrı şeyler gibi duruyor kabul edebilirim bunu. Ama siz de biliyorsunuz ki ikisi de birer anlaşma dili. İkisi de iletişim demek, ikisinin de kuralları var, ikisi de yorumlamalara oldukça açık durumda, ve her ikisi de temelde dil ile ilgili... Buradan bakınca bugüne kadar hiç yapılmadığı için sıradışı olduğunu kabul edebilirim. Ama tekrar belirtmem gerekirse, temelde seslerden ya da renklerden farklı bir şey değil bence.
İlk denklemin konusu "güzellik" idi. Bir günün sonunda ilk denklem bir defterde ortaya çıktı; Düşünmenin değeri eşittir, o olmadan gerçek başarıya ulaşılamayacağı konusunda bir şeyler düşünüyordum, bir kaç gün sonra defteri açtığımda denklem ve fikir belirmişti gözümde aynı anda. Başlangıç ilginçti ve anlamlarla oynamanın ilginç bir yoluydu bu. Ve sonra ardı geldi. Çoğaltılabilir olduğu açıktı zira. Ben de oturup üzerine çalıştım.
Yazı ve arka plan rengi bir arkadaşımla istişareler sonucunda tamamen bir tasarım ürünü. Yazı fontu çok pratik. Amerika'da yollardaki işaret levhalarında kullanılan
font ile aynı, ifadelerin yetkili bir ağızdan çıktığı varsayımı oluşsun, bu nedenle
ciddiyeti muhafaza etsin diye özellikle bunu tercih ettik. Arka plan rengi ise basit ve
apaçık hissedilmesinin en net ve keskin yoluydu. Toplamda daha anlaşılır olmasına odaklandık yani.
Hiç kolay değil itiraf etmek gerekirse. Yaptığım şey, bir şeyleri kendime açıklamaya çalışmak. Kendime açıklayabildiğimde, matematiğe başvurmaya başlıyorum. Dediğim gibi bu, her şeyi daima daha basit yapma işlemidir.
“Ve aslında ne olduğunu söyle bana” diyorsun... Bir şeyleri tecrübe etmeye eğilim gösteririm -mesela bu söyleşi- ve sonra onu anlamaya çalışırım. Ve evet, aslında ne söylediğini de. Söyleşi, gazete... Bu şeylerin rolleri hakkında düşünmeye başlarım ve sonrasında eğer şansımız varsa bir denklem çıkar ortaya. Bunlarla ilgili somut bir denklem çıkarmak biraz fazla düşünmeyi gerektirdiği için hemen bir sonuca ulaşamadım şimdi. Ama sözüm olsun, bir sonuca ulaşırsam size maille ulaştıracağım onu.
Politika üzerine birkaç tane denklem çalıştım aslında. Amerika demokrasisini bir dergi için çalışmıştım mesela. Diğer bir şey, bence politika giysilerini giyinmeksizin politika yapan zaten çok “politikacı” var. İklim değişikliği ile ilgili bir demet hazırladım. Ahlak üzerine çok düşündüm ve çalıştım. Politikacılar, ahlak ile ilgili çok düşünmüyorlar, düşünmeliler ama. Bundan sonra da politik kavramlara ilişkin yoğunlaştığımız 'politikacı' ve 'ahlak' kavramlarını açacağım.
Hahaha! (gülüyor). Keşke. Onu anlamak için daima ebedi bir arayış içerisindeyim. Formüle etmesi çok zor bir şey hayat, fakat bunu yapabilirsen belki de herşeyiyle onu çözebilirsin. Her türlü zorluğuyla birlikte denemeye değer mi? Kesinlikle! Yaşıyor olmamızın bir gerekçesi...
