Geçmişe teknolojiyle bakıyoruz

İngiliz sanatçı Mat Collishaw’un sanal gerçeklik sergisi “Eşikler” Yapı Kredi Kültür Sanat’ta ziyarete açıldı. İlk gösterimi geçen yıl Londra’da Somerset House’da gerçekleşen serginin ilginç bir konsepti var. Collishaw burada İngiliz bilim adamı William Henry Fox Talbot’ın 1839’da Birmingham’da açtığı dünyanın ilk fotoğraf baskı sergisinin kapılarını aralıyor. 179 yıl öncesine giderek, King Edward’s School’daki sergiye konuk olan ziyaretçiler dijital ve üç boyutlu olarak inşa edilmiş bir mekâna adım atıyor, dijital ortamda inşa edilmiş vitrinlere, eşyalara, yüzeylere dokunabiliyor. Dünya turnesi kapsamında ilk gösterimini İstanbul’da yapan serginin açılışında sanatçıyla buluştuk. Collishaw, çalışmasının perde arkasını anlattı.

SANAL GERÇEKLİĞİN GERÇEKLİĞİ

“Sanal gerçekliğin camından 1839’a bakıyoruz” diyen sanatçı amacının gerçekliğin boyutlarıyla oynamak olduğunu söylüyor. Bu çalışmanın sanal gerçekliğin gerçekliği olduğuna dikkat çeken Collishaw şunları kaydediyor: “Fotoğraf ilk çıktığında çok yeni bir mecraydı ve keşfedilmemiş bir şeydi. Bu da teknolojiyle aşılan çok büyük bir eşikti. Sanal gerçeklikle aynı eşiği açmanın paralel olduğunu düşündüm. Gerçekliğin bir resim üzerinden yapıldığı dönemde onu başkalarının gözünden görüyorduk. Çünkü bir çizim vardı ortada. Fotoğrafla da bu durum ortadan kalkıyor çünkü onu direk kendi gözünüzle görüyorsunuz. Bu da bilimsel bir süreç aynı zamanda. Sanal gerçeklikte ise bir şeyin doğrudan içinde oluyorsunuz. Deneyim olarak çok farklı. Baktığınız fotoğraflar da sanal gerçeklik. Yani sanal gerçekliğin gerçekliği. Yeni teknolojisiyle geçmişe bakıyorsunuz.”

Protestocular eşlik ediyor

Bugünle bağ kuran serginin dikkat çeken bölümlerinden biri ise camdan baktığınız sırada duyulan sesler. Collishaw, 1839’daki serginin açıldığı sırada protesto gösterileri yapmakta olan işçi örgütü Çartistler’in seslerini ve görüntülerini de sergiye taşımış. Sergiyi hazırlarken endüstriyel dönüşüme karşı çıkan ve oy hakkı isteyen işçilerin ayaklanmasının ilk fotoğraf sergisiyle aynı döneme denk geldiğini öğrenen sanatçı bu hareketi de sanal gerçekliğin içine almış. Sergi 29 Temmuz tarihine dek ziyaret edilebilir.