Dizi sektöründeki tekelleşme, sadece oyuncular arasında değil, yapımcılar arasında da dikkat çekiyor. En büyük ortak paydaları dizilerini Ayşe Barım’ın oyuncularıyla çeken birkaç yapım şirketi, ekranları örümcek ağı gibi sardı. Bu yapımcıların ekranlarda en az iki işleri dönerken, daha fazlası için farklı şirketlerle ortaklıkları bulunuyor.
Dünkü haberimizde ID İletişim’in sahibi Ayşe Barım’ın reklam ayağını irdelemiş, paranın nereden geldiğini ortaya koymuştuk. Bugün de ekranları örümcek ağı gibi saran yapım şirketlerini ve işlerini nasıl yürüttüklerini yazdık. Ekranlara veya dijitale bakıldığında 3-5 yapım şirketinin dizisinin birisi biterken öbürü başlıyor. Dizileri tutsa da tutmasa da isimleri hiç yıpranmadığı gibi görünürlükleri de hiç azalmıyor. Yedekte dört beş projeyle ve ortak oldukları farklı yapım şirketleriyle çalışıyorlar. Dijital tarafta ise bir işin tutup tutmadığı hiç sorun değil, istedikleri zaman hiçbir karşılığı olmayan projelerini, toplumda hiç karşılığı olmayan sanatçılarla hayata geçirebiliyorlar. Bu şirketlerin en büyük ortak paydaları, dizilerini ID İletişim’in oyuncularıyla çekmeleri.
Dizi dünyasındaki işlere bakıldığında, ülkede 5 veya 6 yapım şirketi olduğu sanılır. Dizilerimiz yurt dışına satıldıkça, uluslararası kamuoyu da Türkiye’nin birkaç yapım şirketinden ibaret olduğunu düşünüyordur. Zira çeşitlilik, oyuncu tarafında olmadığı gibi yapımcı tarafında da hiç yok. Hepsi birbirine bağlı olarak akıl almaz bir şekilde gemisini yürütüyor. Bunlardan öne çıkanlar, MED YAPIM, AY YAPIM, OGM, O3 MEDYA, BKM ve TİMS gibi şirketleri sayabiliriz.
TEK YAPIMCI YÜZDE YİRMİYE HÜKMEDİYOR
Örneklerle ilerleyecek olursak, “Hudutsuz Sevda” ve “Şakir Paşa ve Ailesi” ile ekranlarda boy gösteren MED Yapım’ın sahibi Fatih Aksoy, aynı zamanda “Bahar” dizisiyle dikkat çeken MF Yapım'ın da ortağı. MF'nin diğer ortağı eski Kanal D Genel Müdürü Faruk Bayhan. MED Yapım aynı zamanda NTC şirketinin de hissedarı. NTC Yapım'ın gündemdeki işleri, Pazar akşamı final yapan “Yabani” dizisiyle birkaç hafta önce başlayan “Can Borcu” dizisi. Dolayısıyla Aksoy, televizyonlarda sürekli iş yapan 3 farklı şirketin “açık” ortağı. Böylece tek bir yapımcı sektörün neredeyse yüzde 20’sini ele geçirmiş durumda.
EN AZ İKİ DİZİ AYNI ŞİRKETİN
Kerem Çatay tarafından kurulan AY Yapım, şu aralar “Deha” ve “Leyla” dizileriyle ekranlardayken, diğer taraftan aynı şirkete bağlı olan AYNA Yapım, “Uzak Şehir” dizisiyle başka bir kanalda boy gösteriyor. Şimdi de Netflix’in eski yöneticisi Pelin Diştaş’la ortak bir yapım şirketi kurarak dijitale iş yapma hazırlığında. Ekrem İmamoğlu’nun kuzeni Saner Ayar’ın sahibi olduğu O3 Medya, bundan birkaç hafta önce reyting alamadığı için 8 bölümde final yapan “Kalpazan” dizisiyle ekranlara gelmişti. Öte yandan başka bir kanalda “Sandık Kokusu” dizisi hala devam ediyor. Fakat Ayar, bir yandan da Lanistar Medya’yı kurdu. Hatta “Atatürk” dizisini Lanistar üzerinden çekti. Her iki şirketiyle de dijitale iş yapmaya devam ediyor.
Bir süredir Star TV’de OGM’den başka hiç kimse iş yapamıyor. “Yalı Çapkını”, “Sen Ağlama İstanbul”, “Sahipsizler” gibi güncel dizilerin altında OGM imzası var. BKM de “Annem Ankara” ve “İnci Taneleri” dizileriyle ekranlardayken, bir yanda “Teşkilat”, diğer yanda “Siyah Kalp” dizisiyle TİMS de pastadan payını alıyor. Sadece kanallar değil, dijital mecralar da aynı yapım şirketleriyle çalışıyor. Kısacası birkaç yapımcının adının geçtiği bu masaya, başka hiç kimse alınmıyor.
TEKELLEŞMENİN BİR SEBEBİ DE KANALLAR
Yapımcıların tekelleşmesinin bir sebebi de kanallar. Zira Prime Time’ın tüm yükü diziler üzerinde olduğu için, televizyonları neredeyse diziler finanse ediyor. Yurt dışı satışları olmasa, hiçbir yapımcının işi ne kanalı kurtarıyor ne yapımcıyı. Kanalların da hem ahbap çavuş ilişkisi sebebiyle hem de kendi cebinden para çıkana kadar çekilecek beş altı bölümü kendisi karşılayabilecek büyüklükte bir yapımcıyla çalışmak işlerine geliyor. Kısacası sistem değişmedikçe tekelleşmenin önüne geçmek hayalden ibaret.
BATI YAKASINDA DEĞİŞEN BİR ŞEY YOK
Hatırlarsanız Türkiye’nin ilk dijital platformlarından biri olan Puhu TV, Star, Ay Yapım ve Ayşe Barım ortaklığında kurulmuştu. Oradaki bütün diziler Barım’ın oyuncularına yapıldı. Ardından Netflix sahalara girince, oraya yöneldiler. Netflix’in Türkiye yapımlarının satın almasında da karşımıza Pelin Diştaş çıkıyor. Diştaş, Doğan Medya’dan Ay Yapım’a oradan da Netflix’in yöneticiliğine geçti. Netflix’te açık ara en çok Ay Yapım’ın işlerinin yer almasının en büyük sebebiydi. Şimdi Netflix Özge Bağdatlıoğlu’na teslim. Bağdatlıoğlu, Doğan Grubu’ndan ayrılarak O3 Medya’ya geçmiş, Netflix’in ilk Türk yapımı HakanMuhafız ve Atiye projelerinde görev almıştı. Yani Batı yakasında değişen bir şey yok.
