‘Aşk kaydına geçti bunca âşıklar’

İnsan, bir özne olarak kendisini ifadede ilk temasını yazıyla gerçekleştirir. Bu yol, neredeyse bütün toplumlarda böyle. Ama şu da bir gerçek ki yazmanın tadı, dinamiği ve varlığının dünyayla bağı genellikle evvelden beri şiir formunda tecrübe edilir. Varlığın bahanesi, varoluşun anlam arayışını önce hep şiirde denenir.

Tayyib Atmaca editörlüğünde Hecetaşları Yayınlarından çok renkli kapaklarıyla bir dizi şiir, deneme, eleştiri, söyleşi kitapları yayımlandı. Bunlardan bir hikâye altı şiir kitabı Tacettin Şimşek’e ait. Şairin İstanbul Bilir adlı kitabı da okurla buluşan bu beş şiir kitabından biri.

İLK ADIMI ŞİİRLE ATAN ŞAİR

Tacettin Şimşek de, edebiyat dünyasına ilk adımını şiirle atanlardan. Zaman içinde şiir ve masala, tiyatro ve hikâyeyi de ekler. Akademik çalışmaları da var. O, bir dil sorumluluğuna ve aslında Türkçenin disiplinine çok daha yakın bir hoca olarak öğrencilerine Türkçe öğretmektedir. Çocuklar için de hala yazamaya devam ediyor. Ama yazdıklarından ete kemiğe bürünmüş tür olarak şiir her zaman başı çekiyor. İçten, coşkulu, aşk kaydına geçmiş modern bir aşık havalandırmasıyla yazıyor şiirlerini. Doğduğu toprakların yanı sıra geçim vesilesiyle bulunduğu Erzurum’un havası ve suyunun yazmada etkili olduğuna inanıyorum. Birçok şiirini geleneksel şiirin (divan ve halk şiiri) küllerinden serbest edayla kuruyor Tacettin Şimşek. O, gelenekten aldıklarını hem yeninin gerekliliğiyle hem de daha çok geleneğin (tahmis, müstezat…) biçimleriyle şiirinin damarlarında gezdiriyor. Eski şiirimizin çeşitli biçimlerini günümüze göre uyarlayarak şiirinde büyük bir zevkle kullanır. Bunlara yabancı biçim olarak haiku’yu da ekliyor.

Tacettin Şimşek, ilk kitabı Eylülce’den itibaren ruhunun bir parçası olarak gördüğü şiirlerindeki yelpazeyi geniş tutuyor. İnsanı, aşkı, tefekkür yüklü metafizik düşünceleri, çocukluğu, saflığı, yalnızlığı ve arayışlarıyla temalarını kendi dili, sesi ve tecrübe ettiği biçimleriyle işliyor. Duygusu okura geçen çağrışımı derinlikli lirik şiirlerdir onun yazdıkları.

İstanbul Bilir, üç bölümden oluşuyor. Temiz bir Türkçeyle toplamda altmışa yakın şiir. Çoğu (11’li+7’li) hece ölçüsüyle yazılmış. Birçok şiirin yapısında kısa dizelerin yanında dize kırmalar da dikkati çekiyor. Şiirde asıl büyü şairin işleyiş biçimindedir. Şair, dilin estetik ve poetik kullanılışına hâkim. Kitabın ilk şiirinde “Kalemim/ Bir düzen tutmayan sazdır” dese de, aslında bütün şiirlerindeki içten seslenişler onda, “Yağmurlu bir niyazdır”. Şiirin süreği sanki söz ve saz eşliğinde sonsuzca devam etmektedir. Çünkü “Şairin bildiği tek dil vardır” o da diri, duru ve insanca olanıdır. Tacettin Şimşek’in her imgesi gönül dalına asılmış “bir parça divanca ve daima ozanca” sesin şiiridir. Diğer kitaplarında olduğu gibi, bu kitabında da halk şiiri ve divan şiiri kültürünü yoğuran motiflere, metaforlara, alegorilere, kavramlara, anlamlara, kahramanlara çokça yer verir.

“GÜN OLUR SÖZE GELİR”

Bir ses şiiridir yazdığı. Her ses “Gün olur söze gelir”. Şairin dili, sesi ve sözünden başka nesi var ki? Bunlara ek olarak “köpüklerinde ciğerpare vatan” dediği Harşit’te kalan çocukluğunu da ekleyebiliriz. Çocukluk belleği böyle bir şeydir, kendisinde olanı kolay kolay unutturmaz, zamanı gelince şairi gezdirir, yazdırır, söyletir. Tacettin Şimşek, “aşka hala vakit var” diyor sözü imbikten süzdüğü bir şiirinde, bir sonrakinde de Eşrefoğlu Rumî’den mülhemle “hala ve daima aşk”. Ama gel gör ki yazmak ve söylemek için şairlerden başka kimin haklı gerekçesi olabilir ki? Onlardan daha iyi “Kim anlayabilir ki/ Çağların bizden neler çaldığını”. Kim daha iyi dile getirebilir cesaretimizi, haykırışımızı, sessizliğimizi, yenilgimizi, umudumuzu, çağın insandan çaldıklarını. Şiirler ele verir şairin zihin yapısını, geçmişin ve şimdinin izlerini nasıl takip ettiğini, neye nasıl baktığını. Ancak öyle anlarız ki, “Aslında her çağın Ferhat’ı vardır/ Ve bir Tahir’i vardır her Zühre’nin”

İSTANBUL’UN GÜÇLÜ SESİ

Tanıdığı nice şair gibi kendisinin de söyleyiş tarzını “Düşten imge damıtır/ Eskiden yeni söyler” diye açıklar. Erzurum’da yaşamasına rağmen İstanbul, önemli temalarından biridir. Nice şiir, nice rubai yazmıştır İstanbul’a. O İstanbul şehri nasıl bir ses ki onu kendisine de bir ses bilir ve her aşığın halinden anlar. Küllerinin savrulduğu Hazar’ı ikizi olarak görür. Ve “Sen ateşler yurdusun/ Benim bütün sözcüklerim ateşten” derken, sanki ateşi aklına Hazar sokmuştur ve ona savrulan küllerini içindeki korla yeniden tutuşturmuştur. Bu ve buna benzer imgelerle hayatın duldasındaki incelikleri şiirlerinde arar durur Tacettin Şimşek. Su sesinde anneyi, gurbet mektuplarında babayı bulur. Sesine sesteş bildiği Fuzuli, Sümbül Sinan, Necip Fazıl, Dağlarca, Zarifoğlu, Asaf Halet, Nebi Hazri gibi şairleri anar, alıntılar, onlara göndermeler yapar Kiminden seçtiği dizeleri epigraf olarak kullanır. Boğaç Han, Köroğlu, Keloğlan, Kafdağı, Simurg, Tuba, Ferhat, Tahir, Zühre, Hüsn ü Aşk, Dante gibi mitoloji, destan, hikâye, masal unsurlarıyla bazı kitap adlarına yer verir. İthaf şiirler de vardır kitapta. Müzik Dersi şiirinde diyolog tarzını dener. Yaşadığı coğrafyanın deprem acılarına kayıtsız kalmaz. Ona göre kardeş olmak, “göğü çadır güneşi bayrak” bellemektir.

Şair, çocukluğunun saflığını, Harşit’ini, taşa çaldığı yalnızlığını, yitik şehirlerini arar durur. Sözün büyüsü öyle bir şey ki şairin rüyalarını hep güle çıkarır. Bir oğul yangını olarak suya düşer o güller. Sonuçta suyun “Şiir sızar gümüş köpüklerinden” ve “Gülen ayva ağlayan nar peşinde” koşunun özetine varır:

“Masalın ta kendisiymiş bu hayat

Ha varmış ha yokmuş”

Türkiye’yi “içerden” okumak

15 Şubat, Cumartesi