Ahlak yoksa sanat da olmaz

Nobel Edebiyat Ödül töreni bugün Srebrenitsa Katliamı’nun sorumlusu olan savaş suçlusu Slobodan Miloseviç’in yakın dostu ve destekçisi Avusturyalı yazar Peter Handke’ye verilecek. Ödülün açıklandığı günden bu yana siyasetçi ve yazarların tepkileri dinmiyor. Ödülün iptali için yazar ve siyasetçiler tarafından başlatılan imza kampanyasına destek verenlerin sayısı 60 bini geçti. Dilekçenin bugün Nobel Komitesi Başkanı Anders Ollsson’a verilmesi planlanıyor. Komite’nin verdiği bu karardan geri çekilmesi isteniyor. Ancak Olssson, karara yönelik eleştirilere “Amaç, olağanüstü edebi eserleri kutlamak, kendisini değil” diyerek cevap vermişti. Bu ödüle en büyük tepki Bosna’daki katliamda yakınlarını kaybeden ve katliama bire bir şahit olan Bosnalı yazar ve şairlerden geldi.

SOYKIRIMCILARI KAHRAMAN YAPTI

Edebiyatçıların sadece sanat tarafına bakmanın aldatıcı olabileceğine dikkat çeken yazar Amina Siljak Jesenkovic, “Handke Sırbistan’ın Bosna Hersek’e saldırdığı yıllarda seyahatnamesinde buranın özgürlükler ülkesi olduğunu yazar. Diğer taraftan uluslararası Lahey Mahkemesi’nin tanıdığı Srebrenitsa Soykırımı’nı inkar ediyor. Kayıkla Yolculuk adlı oyununda Bosna’nın Foça kasabasında katliam yapan ve Lahey’de hapis cezası olan bir ismi baş kahraman yapmıştı. İsveç Bilimler Akademisi, Müslümanlar aleyhine olan eserleri destekliyoruz, destek veriyoruz dese anlayacağım. Ancak herkese hitap eden, sanat için verilen en büyük ödül olarak anılan Nobel’in bu adama verilmesi beni üzüyor hatta zihnimi aşağılıyor. O kadar da gerizekalı değiliz. Bir klasik edebiyatçı olarak ahlâkın olmadığı yerde sanat da olmaz diyorum. Birkaç namuslu yazar, akademisyen Nobel komisyonunda çıkmıştır ama bu süreci sanıyorum etkilemez. Avrupa’da yükselen faşizm, ırkçılık, milliyetçilik yüzünü her geçen gün daha fazla göstermeye devam edecek” diyor.

Srebrenitsa Cehennemi kitabının yazarı Cemalettin Latic, Nobel komitesinin daha önce 1961 yılında ödülü İvo Andriç’e vererek de hata yaptığını hatırlatıyor ve şunları söylüyor: “Çağdaş Batı medeniyeti gösterilen müsamahalar sonrası rezil olmuştur. Bu ödüle göre biz Müslümanlar Avrupa’da ‘yabancı hücre’ olarak görülmekteyiz ve Batı böylece yeniden katliam yapma hakkını kendinde bulacaktır.

Hiçbir vicdan kabul etmez

***

Bosna’daki zulümden kurtulmak için İstanbul’a gelen yazar Emine Şeçeroviç Kaşlı, Batı dünyasının ikiyüzlülüğüne tanık olduğumuzu söylüyor. Üzüntülerin sadece süslü cümlelerde kaldığını belirten Kaşlı, yeni Miloseviclere destek verdildiğine değiniyor: “Srebrenitsa’dan ders aldık diyen Batı, şehitlere ve annelere saygı duymuyor. Soykırımı inkar eden birine verilen bu ödülü hiçbir vicdan kabul edemez. Change.org’ta bir kampanya yapıldı ve yaklaşık 60 bin kişi imzaladı. Bence bu imza kampanyasından çok Srebrenitsalı annelerin tepkileri ödülün geri çekilmesi için yeterli olmalıydı. Gönül ister ki sonuca ulaşılsın ama şimdiye kadar hiçbir şeyin olmaması sonucun değişmeyeceğini gösteriyor. Handke’nin ılımlı gibi görünen barış hamlesinden de bahseden yazar, olay hakkında şunları söylüyor: Geçtiğimiz günlerde Handke, “Bosna’da çocuklarını kaybetmiş iki anneyle buluşmak istediğini ancak birinin Sırp olmasını istediğini söyledi. Sırplar soykırımı yapan taraftı. Yani burada bile önceden sahip olduğu düşüncelerinden vazgeçmediğini gösteriyor.”Ödülün Alfred Nobel’in mirasına hakaret olduğunu vurgulayan Goran Şimic ise “Şahsiyeti parçalayabilirsek Hitler’e de ödül verebiliriz” diyor.
Mağdurlar aşağılandı
Ödülün insanlık için utanç verici olduğunu belirten Prof. Dr. Muyo Begic, sözlerine şöyle devam ediyor: “Bu büyük rezalet İsveç Akademisi’ne aittir. Uluslararası meşru mahkeme kararıyla kabul edilen soykırımı ısrarla inkar eden bu yazara böyle bir ödülün verilmesi soykırım mağdurlarını aşağılamak ve hiçe saymaktır. Sadece Bosna Hersek’te değil bütün dünyadaki mazlumları... İsveç Akademisi dünyada barışa, adalete ve insani değerlere karşı olduğunun mesajını veriyor. Bu mesaj soykırımı inkar edenlere ve yapanlara cesaret vermektedir. Akademi kararı, varolan islamofobiyi de tasdik etmektedir.”
Türkiye katılmıyor
Türkiye, Arnavutluk ve Kosova Nobel ödül törenini boykot ediyor. Türkiye’nin Stockholm Büyükelçisi Hakkı Emre Yunt, Bosna Hersek’te yaşanan soykırımı inkar eden ve her fırsatta eski Sırp lider Slobodan Milosevic’e duyduğu hayranlığı dile getiren yazarın ödül törenine katılmayacağını açıkladı. İsveç devlet televizyonu da ödül nedeniyle Türkiye’nin kınama yayımladığını hatırlattı, Milli Savunma Bakanlığı’nın twitter hesabındaki metni yayımladı. Bosnalı çok sayıda kurban yakını da Handke’yi ödül töreni öncesi Stockholm’de protesto edecek.