Rusya’nın Afrika, Suriye ve Ukrayna’daki gücü Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin’in Moskova’da şüpheli bir uçak kazasında ölmesi paralı askeri gücün geleceğini tartışmaya açtı. Kazada ölen 10 kişi arasında Wagner’in ikinci adamı Dmitry Utkin de bulunuyor. Wagner, hazirandaki isyandan sonra ağır silahlarını orduya teslim etmişti. Askerlerinin sayısı ise 20 binden 5 binlere düştü. Şimdi Rus istihbarat servisi GRU’nun sahada Wagner’in yerini alacağı iddia ediliyor.
Rusya’nın başkenti Moskova’dan St. Petersburg’a uçtuğu sırada Tver Bölgesi’nde düşen ve 3’ü mürettebat toplam 10 kişinin öldüğü uçakta Yevgeni Prigojin dahil Wagner paralı silah grubunun üst düzey yöneticilerinin olduğunun ortaya çıkması, örgütün geleceğine ilişkin soru işaretlerini artırdı. 23 Haziran’daki başarısız isyan girişimi sonrasında ağır silahlarına el konan Wagner’e Rus ordusuna katılma ya da Beyaz Rusya’da faaliyetlerine devam etme seçeneği sunulmuştu. ayrıca, Rusya adına özellikle Afrika’da faaliyetlerine devam edebileceği de yine Rus yetkililer tarafından dile getirilmişti. Ancak Prigojin’in kendi siyasi bağlantıları ve ekonomik gücüyle büyüttüğü Wagner’in yoluna nasıl devam edeceği bilinmiyor. Guardian gazetesinin haberine göre paralı asker grubu için yolun sonu görünmüş olabilir.
Ukrayna’da cepheden çekildiler
İsyan girişimi öncesinde, Rusya Savunma Bakanlığı ve Rus ordusu ile Ukrayna’daki savaşın gidişatı konusunda ters düşen Prigojin, başarısız isyan girişimi sonrası, Ukrayna’daki faaliyetlerine son vermek zorunda kalmıştı. Elindeki ağır silahlarını Rus ordusuna teslim etmek zorunda kalan Wagner güçleri Beyaz Rusya’ya çekildi.
Beyaz Rusya’da istediğini bulamadı
Temmuz ayında Rusya’nın komşusu ve müttefiki Beyaz Rusya topraklarına geçen Wagner güçleri bu ülkede de beklediklerini bulamadı. guardian yazarı Peter Beaumont, Beyaz Rusya’ya geçen Wagner mensuplarının düşük maaşlardan şikayet ettiği, kimilerinin ülkeyi terk ettiğini, bazılarının ise Batı Afrika’ya gitmeyi tercih ettiğini yazdı. Bir dönem 20 bin kişilik bir güç olan Wagner’in kopmalarla 5 bin kişiye kadar düştüğü belirtildi.
Afrika’da yeni bir yapılanma mı?
Prigojin’in hayatını kaybettiği belirtilen uçak kazasından hemen sonra bazı Rus Telegram kanallarında, Rus Ordusu İstihbarat Servisi GRU’nun, Wagner’in Afrika’daki faaliyetlerini ikame etmeye yönelik bir plan hazırladığı iddiasında bulunuldu. İddiaya göre planı öğrenen Prigojin’in, görüşmelerde bulunmak için Afrika’dan Moskova’ya döndüğü belirtildi. Söz konusu iddia, Kremlin yönetiminin Ukrayna’dan sonra Afrika’da da Wagner’i tasfiye etmeye hazırlandığını yorumuna neden oldu. Kremlin’in son dönemde Afrika’nın Sahel bölgesindeki ülke liderleriyle doğrudan bağlantıya geçmesi de bu yeni yapılanmanın göstergesi olduğu belirtildi.
Bağlantılar Prigojin üzerindendi
Wagner’in faaliyette bulunduğu ülkelerin üst düzey yönetimiyle ilişkinin de Prigojin’in şahsi bağlantıları üzerinden yürütüldüğü de biliniyor. Wagner liderinin özellikle Afrika’da yılları alan çalışmaları ile kurulan bu ilişki ağının, Prigojin’in yokluğunda eski gibi sürdürülemeyeceği değerlendiriliyor.
Prigojin’in son mesajının Afrika’dan olması da, paralı asker grubu liderinin bu bölgede yeniden yapılanma arayışının bir neticesi olarak değerlendirildi. Bu durumun da Wagner’i kırılganlaştıracağı belirtiliyor.
‘Kaderi karmaşık ama yetenekli bir adamdı‘
Prigojin’i taşıyan uçağın düştüğü saatlerde, Kursk Muharebeleri’nin 80. yıl dönümü kutlamalarına katılan Rusya Lideri Putin’in, programını yarıda kesmeden devam etmesi ve törendeki konuşmasında kazadan bahsetmemesi dikkatlerden kaçmadı. Putin, dün ise Kremlin’de sözde Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin geçici başkanı Denis Puşilin ile bir araya geldi. Görüşmede kazayı bir ‘trajedi‘ olarak niteleyen ve ölenlere başsağlığı dileyen Putin, Prigojin’i 90’lı yılların başlarından bu yana tanıdığını belirterek “Prigojin kaderi karmaşık ama yetenekli bir adamdı ve hayatında ciddi hataları vardı. Son aylarda olduğu gibi kendisi için ihtiyaç duyduğu sonuçlara, ortak amaç için bunu yapmasını istediğimde ulaştı” dedi.
Beyin takımı yok oldu
Wagner paralı asker şirketinin lideri Yevgeni Prigojin’in de içinde bulunduğu özel jet uçağının düşmesi sonucu, grubun beyin takımının tamamı da kazada can verdi. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı, jetteki 3’ü mürettebat 10 kişinin tamamının hayatını kaybettiğini duyurdu. Moskova yakınlarında düşen uçakta bulunan Wagner’in perde arkasında kurucu ismi diye anılan ve kod adı da “Wagner” olan eski Rus askeri istihbarat servisi görevlisi Dmitry Utkin’in de hayatını kaybettiği belirtildi. Yine Prigojin’in sağ kolu diye nitelenen ve Wagner’in ticari faaliyetlerini yöneten Valery Chekalov da kazada hayatını kaybetti. Wagner’in deneyimli birkaç komutanından biri olan Evgeniy Makaryan’ın da uçakta bulunduğu ortaya çıktı. Bu isimler dışında Prigojin’in yakın koruması Sergey Propustin’in de yolcu listesinde adı bulunduğu ortaya çıktı. Hayatını kaybeden isimler dışında Wagner’de hala birkaç deneyimli komutanın hayatta olduğu biliniyor. Ancak hiçbirinin, Prigojin’in karizmasına, ekonomik gücüne ve siyasi bağlantılarına sahip olmadığı belirtiliyor.
Uçak düşmeden önce yükselip alçaldı
Wagner’in kurucusu Yevgeni Prigojin’in de içinde bulunduğu, önceki gün Rusya’nın Tver bölgesinde düşen uçağın, düşmeden hemen önce gökyüzünde yükselip alçaldığı belirlendi. Uçuş takip sitesi Flightradar24’ün verilerine göre, uydu konumlama sistemi ADB-S ve seyrüsefer takip sistemi MLAT aracılığıyla alınan sinyallerden, özel jette kalkıştan sonra irtifa değişimleri tespit edildi. Alınan ilk veriye göre 28 bin fit seyir yüksekliğine doğru tırmanan uçak, bir süre bu irtifada seyrettikten sonra 30 bin 100 fite yükseldi, kısa süre sonra 27 bin 500 fite indi. Daha sonra tekrar 29 bin 300 fite yükselen ve bir kez daha dengeli seyreden özel jet, ilk veriden 34 dakika sonra 19 bin 725 fite kadar alçaldı. Özel jetin konumuna ilişkin veri sonrasında kesildi ancak yükseklik, hız, dikey hız ve otomatik pilot ayarları verisine ulaşıldı. Flightradar24, uçağın son 32 saniyelik yükseklik verisini aldığı anları grafik halinde de yayınladı.
