Seçim ittifakı teklifi Meclis'e sunuldu

AK Parti ve MHP'nin, siyasi partilerin seçim ittifakına ilişkin düzenlemeyi içeren ortak kanun teklifi TBMM Başkanlığına sunuldu. İlerleyen saatlerde teklifin içeriği ile ilgili iki partiden de açıklama yaptı.

İki partiden ortak açıklama:

İttifakı düzenlemeyi engelleyen hükümler kaldırılmaktadır. Siyasi partilerin seçim takviminden itibaren en geç 7 gün içinde ittifak protokolü ile YSK'ya başvurmalıdır. Kendi aday listeleri ile yan yana yer alacaklardır. Sıraları da kura ile belirlenecektir. Milletvekili sayısı ittifak yapan siyasi partiler arasında aldıkları geçerli oy esası ile dağıtılacaktır. Seçilme yaşı 18'e indirilmektedir. Yatağa bağımlı vatandaşlarca seçme hakkını kullanılması için seyyar seçim sandığı kullanılmaktadır. Sanık kurulu başkanları kamu görevlileri arasından kura ile belirlenecektir. Seçimlerde kullanılacak kabinler oy vermenin gizliliğini sağlayacak şekilde belirlenecektir. Filigranlı ve amblemli oy zarflarının ebatları belirlenecektir.

Mahalli idareler seçimlerinde oy pusulaların tamamı aynı sandığa konulacak. Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinde de aynı yöntem düşünülmektedir. Kolluk güçleri sandık çevresine gelebilmektedir. Kanun teklifi ana hatları ile bu hususları düzenlemektedir.

İTTİFAK ÇALIŞMASI MECLİS'E SUNULDU

AK Parti ve MHP'nin, siyasi partilerin seçim ittifakına ilişkin düzenlemeyi içeren ortak kanun teklifi TBMM Başkanlığına sunuldu.

Ortak kanun teklifi, AK Parti Grup Başkanı ve İzmir Milletvekili Binali Yıldırım ile MHP Genel Başkanı ve Osmaniye Milletvekili Devlet Bahçeli'nin imzasını da taşıyor.

AK PARTİ VE MHP ARASINDA 9 TOPLANTI YAPILDI

AK Parti ve MHP arasında 9 toplantı yapıldı, 23 saate yakın mesai harcandı. 26 maddelik bir teklif ortaya çıktı. Gazete Habertürk'ten Çimen Çetin'in aktardığına göre, madde sayısının teknik çalışmalardan sonra azalabileceği ifade ediliyor. Seçim kanunu, siyasi partiler kanunu, mahalli idareler kanunu ve milletvekilliği kanunu ile ilgili düzenleme yapıldı, ittifakın önündeki yasal engeller kaldırıldı.

İŞTE TBMM'YE SUNULAN 26 MADDELİK İTTİFAK TEKLİFİNİN TAM METNİ

MADDE GEREKÇELERİ

298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, Yüksek Seçim Kuruluna bir sandık bölgesinde oy kullanacak seçmen sayısını belirleme görevi verildiğinden, maddenin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmaktadır.

Maddenin birinci fıkrasına eklenen (16) numaralı bent uyarınca Yüksek Seçim Kurulu, seçim güvenliğinin sağlanması amacıyla, vali veya il seçim kurulu başkanının talebi üzerine sandıkların taşınmasına, seçim veya sandık bölgelerinin birleştirilmesine karar verebilecektir. Buna göre, seçim güvenliğinin sağlanmasında güçlük yaşanabilecek yerlerde, seçimlerin serbestliği ve gizli oy ilkeleri gereğince seçmenlerin hiçbir etki ve baskı altında kalmadan seçme haklarını kullanabilmeleri amacıyla, o yerdeki sandıkların seçim güvenliğinin sağlanabileceği en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin ve muhtarlık seçimleri hariç olmak üzere seçim bölgelerinin birleştirilmesine Yüksek Seçim Kurulunca karar verilebileceği hüküm altına alınmaktadır. Birleştirilen seçim veya sandık bölgelerinde seçmen listeleri karma şekilde düzenlenebilecektir.

Ayrıca, hastalığı veya engeli nedeniyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin Anayasal bir hak olan seçme hakkını kullanabilmeleri amacıyla, Yüksek Seçim Kuruluna yetki verilmektedir. Bu kapsamda Yüksek Seçim Kurulu, seyyar sandık kurulu oluşturma, oyların kullanılması ile sayım ve döküm ile birleştirme işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirleyecektir.

Düzenlemeyle, ilçede görev yapan tüm kamu görevlilerinin listesinin mülki amir tarafından yerleşim yeri adresleri esas alınarak ilgili ilçe seçim kurullarına gönderilmesi, ilçe seçim kurulu başkanının bu kamu görevlileri arasından ad çekmek suretiyle, ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanının iki katı sayıda kamu görevlisini tespit etmesi ve bu kişiler arasından mani hali bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirlemesi hükme bağlanmaktadır.

Ayrıca maddenin ikinci fıkrasında, sandık kurulu başkanının görevine gelmemesi halinde, yerine hangi üyenin başkanlık edeceği düzenlenmektedir.

Teklifle, birlikte yapılan seçimlerde oy pusulalarının aynı zarfa konulmasının öngörülmesi, seçim ittifaklarına imkân tanınması sebebiyle oy kullandırma ve sayım döküm işlemlerinin daha nitelikli ve liyakatli kişilerce yapılmasının gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bunun yanında, sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde kamu görevlisi olan üyenin başkanlık yapmasının öngörülmesi sebebiyle de sandık kurulu üyeliği önemli hale gelmiştir.

Bu hususlar nazara alınarak, sandık kurulunun bir asıl ve bir yedek üyesinin belirlenmesine ilişkin hükümde değişiklik yapılmaktadır. Buna göre, ilçe seçim kurulu başkanı, sandık kurulunun bir asıl ve bir yedek üyesini belirlemek için önce, 22 nci madde uyarınca bildirilen listeden sandık kurulu başkanı olarak seçilmeyenler arasından, ihtiyaç duyulan sandık kurulu üye sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekmeyle tespit edecek ve bu kişilerden mani hali bulunmayanları sandık kurulu asıl ve yedek üyesi olarak belirleyecektir.

6771 sayılı Kanunla yapılan Anayasa değişikliğiyle, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinin birlikte yapılması hükme bağlandığından, bu iki seçime ait oy pusulalarının sehven farklı zarflara konulması veya zarfın atılacağı sandığın karıştırılması gibi nedenlerle, oyların geçersiz sayılmasına sebebiyet verilmemesi amacıyla, ikinci fıkrada yapılan değişiklikle, birlikte yapılan Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulması öngörülmektedir. Ayrıca Teklifle, mahalli idare organları seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulması öngörüldüğünden, oyların ayrı sandıklarda kullanılacağına ilişkin mevcut hükme fıkrada yer verilmemiştir.

Maddenin mevcut üçüncü fıkrasında oy verme kabinlerinin hafif metal profil üzerinde, nitelikleri belirtilen sentetik kumaştan yaptırılacağı hüküm altına alınmıştır. Oy verme kabinleri, 298 sayılı Kanunun 184 üncü maddesi uyarınca belediyeler veya muhtarlıklar tarafından muhafaza edilmekte ve seçimlerde sandık kurullarınca kullanılmaktadır. Uygulamada metal profil ve sentetik kumaştan yapılan oy verme kabinlerinin muhafazasında güçlükler yaşanmaktadır. Saklama ve nakil esnasında oluşan hasarların tamirinin veya yeni kabinlerin temininin maliyetinin yüksek olması sebebiyle, bu fıkrada yapılan değişiklikle, oy verme kabinlerinin metal profil ve sentetik kumaştan yaptırılması zorunluluğu kaldırılmakta, Yüksek Seçim Kuruluna oy serbestliğini ve gizliliğini sağlayacak şekilde daha ekonomik ve kullanışlı kabin yaptırma imkanı tanınmaktadır.

Teklifle, 298 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde yer alan sandık alanına ilişkin düzenlemenin kaldırılması ve sandık alanında alınacak güvenlik önlemleri ve yasaklara ilişkin 83 üncü maddenin yürürlükten kaldırılmasının öngörülmesine bağlı olarak, 83 üncü maddenin ikinci fıkrasında düzenlenen seçimde görevli olan kolluk görevlileri dışında resmî üniforma ve silah taşıyan kişilerin sandık alanına giremeyeceklerine dair yasak 82 nci maddeye alınmaktadır. Buna göre, seçimde görevli kolluk güçleri dışında resmî üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandıkların konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına giremeyeceklerdir.

Aynı şekilde 83 üncü maddenin dördüncü fıkrasında düzenlenen yasaklar 82 nci maddeye alınmaktadır. Buna göre, sandığın konulduğu bina veya yapı ile bunların müştemilatına, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ile propaganda amaçlı yayınları taşıyanların giremeyecekleri, aksi halde uzaklaştırılacakları hüküm altına alınmaktadır.

İlçe seçim kurulu başkanının sandık alanı içindeki yetkileri, sandık alanı uygulamasından vazgeçilmesi nedeniyle 82 nci maddenin son fıkrasında değişiklik yapılmak suretiyle, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatı yönünden korunmaktadır.

Dördüncü fıkranın son cümlesinde yapılan değişiklikle, üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen filigran, amblem ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarfların geçerli sayılacağı hükme bağlanmaktadır. Buna göre, üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı ve amblemi ile ilçe seçim kurulunun mührü bulunması sebebiyle yetkili seçim kurulları tarafından gönderildiği hususunda şüphe bulunmayan zarfların sadece sandık kurulunun ihmaliyle mühürlenmemesi bu zarfları geçersiz kılmayacaktır.

Teklifle, mahalli idare organları seçimlerinde oy pusulalarının tek zarfa konulmasının öngörülmesine bağlı olarak, sayım döküm işlemlerinde düzenin sağlanması bakımından zarfların açılması, oyların sayım ve dökümü konularında değişiklik yapılmaktadır. Maddenin beşinci fıkrasına eklenen cümleyle, zarftan çıkan oy pusulalarının önce ters çevrilerek seçim türüne göre tasnif edilmesi, sonra dokuzuncu fıkra uyarınca boş çıkan zarfların sayısı ile her seçim türüne göre eksik çıkan pusula sayılarının tespit edilerek sandık sonuç tutanağına işlenmesinden sonra oy pusulalarının okunmasına geçileceği hükme bağlanmaktadır.

Teklifle, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulması öngörüldüğünden, maddeye eklenen yedinci fıkrada bu seçimlerde önce Cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayım ve dökümünün yapılacağı hüküm altına alınmaktadır.

Belediye seçimlerinin yanında il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulalarının da aynı zarfa konulması öngörüldüğünden, belediye seçimleri için oy pusulalarının sayım ve dökümüne ilişkin sırayı düzenleyen mevcut yedinci fıkra değiştirilmektedir. Düzenlemeyle, belediye seçimlerine ilişkin oy pusulalarının sayım ve dökümüne ilişkin sıralamada bir değişiklik yapılmadan, bu oy pusulalarının sayım ve dökümünden sonra il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerine ait oy pusulalarının sayım ve dökümünün yapılacağı hükme bağlanmaktadır.

Maddeye eklenen 12 inci fıkrada ittifak alanı içeresinde, “EVET” mührünün; bir siyasi partiye ayrılan alana veya hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne ya da ittifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana basılması halinde, bu oy pusulalarının geçerli kabul edileceği ve sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretleneceği düzenlenmektedir. Ayrıca bu haller dışında, yalnız ittifak alanı içerisine “EVET” mührünün basıldığı her durumda da, oy pusulalarının geçerli kabul edileceği ve sayım döküm cetvelinde ittifakın ortak oyları sütununa işaretleneceği hüküm altına alınmaktadır.

Maddenin ikinci fıkrasına eklenen bentle, yetkili seçim kurulları tarafından gönderilen ve filigranı bulunan ve sandık kurullarının ihmali sonucu arkası mühürlenmeyen oy pusulalarının geçerli sayılacağı hükme bağlanmaktadır. Buna göre Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunması nedeniyle yetkili seçim kurulları tarafından gönderildiği hususunda şüphe bulunmayan oy pusulalarının, sadece sandık kurulunun ihmaliyle mühürlenmemesi, bu oy pusulalarını geçersiz kılmayacaktır.

Öte yandan, ittifaktan vazgeçen siyasi partilerin, bu durumu aday listelerinin Yüksek Seçim Kuruluna teslim edilme tarihinden üç gün öncesine kadar bildirmeleri gerekmektedir.

Ayrıca Yüksek Seçim Kuruluna, maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile seçim ittifakına ilişkin diğer hususları belirleme yetkisi verilmektedir.

Bununla birlikte, İttifak unvanı bölümü ile aralarındaki boşluk dahil ittifak yapan siyasi partilerin sütunlarının tamamın oluşan alan ittifak alanı olarak tanımlanmaktadır.

Böylece seçmen kütüğünün oluşturulmasında sadece yerleşim yeri esas alınacak olup, askı süresi içinde, yerleşim yeri değişikliği imkânı mevcut uygulamada olduğu gibi sürdürülecektir.

b) 298 sayılı Kanunun 35 inci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 48 inci maddesinin dördüncü fıkrasında 7039 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sebebiyle yurtdışı seçmen kütüğü ve seçmen listelerinin oluşturulmasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermek maksadıyla, maddenin birinci fıkrasında değişiklik yapılarak yurt dışı seçmen kütüğü ve seçmen listelerinin “yerleşim yeri adresi” bilgileri esas alınarak düzenlenmesine yönelik değişiklik yapılmaktadır.

Böylece yurt dışı seçmen kütüğünün oluşturulmasında sadece yerleşim yeri esas alınacak olup, askı süresi içinde, yerleşim yeri değişikliği imkânı mevcut uygulamada olduğu gibi sürdürülecektir.

c) 298 sayılı Kanunun 71 inci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 298 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle “sandık alanı” uygulamasından vazgeçilmesine bağlı olarak, maddede değişiklik yapılmaktadır.

ç) 298 sayılı Kanunun 72 nci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 298 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle “sandık alanı” uygulamasından vazgeçilmesine bağlı olarak, maddede değişiklik yapılmaktadır.

d) 298 sayılı Kanunun 73 üncü maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 298 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle “sandık alanı” uygulamasından vazgeçilmesine bağlı olarak, maddede değişiklik yapılmaktadır.

e) 298 sayılı Kanunun 85 inci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 298 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle “sandık alanı” uygulamasından vazgeçilmesine bağlı olarak, maddede değişiklik yapılmaktadır.

f) 298 sayılı Kanunun 153 üncü maddesinde değişiklik yapılmaktadır. Teklifle, 298 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, sandık alanı uygulamasından vazgeçilmesine ve sandık çevresinin tanımında değişiklik yapılmasına bağlı olarak, maddede düzenleme yapılmaktadır.

a) 2839 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 6771 sayılı Kanunla Anayasanın 76 ncı maddesinde yapılan değişiklikle milletvekili seçilebilmek için aranan askerlik hizmetini yapmış olma şartı askerlikle ilişiği olmama şeklinde değiştirilmiştir. Bunun yanında Teklifle mahalli idare organları için seçilme yaşının on sekize indirilmesinin öngörülmesi ve 2972 sayılı Kanunun 9 uncu ve 31 inci maddelerinde diğer şartlar yönünden 2839 sayılı Kanunun 11 inci maddesine atıf yapılmış olması sebebiyle maddede değişiklik yapılmaktadır. Böylece askerlik çağına gelmemiş olanlar ile askerlik hizmeti ertelenmiş olanlar da milletvekili, belediye başkanı, il genel meclisi üyesi, muhtar ve ihtiyar meclisi veya heyeti üyesi seçilebileceklerdir.

b) 2839 sayılı Kanunun 31 inci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. Düzenlemeyle ittifakların ortak oy sayısıyla ortak oylarından gelen payın ilçe birleştirme tutanağında yer alacağı hükme bağlanmaktadır.

2972 sayılı Kanunun 9 uncu ve 31 inci maddesinde değişiklik yapılmaktadır. 6771 sayılı Kanunla yapılan Anayasa değişikliğiyle milletvekili seçilme yaşının on sekiz olarak düzenlenmesi nazara alınarak mahalli idare organları seçimlerinde seçilme yaşı on sekiz olarak düzenlenmektedir.

6771 sayılı Kanunla Anayasanın 127 nci maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan milletvekili genel veya ara seçiminde önceki veya sonraki bir yıl içinde yapılması gereken mahalli idareler organlarına veya bu organların üyelerine ilişkin genel veya ara seçimlerin milletvekili genel veya ara seçimleri ile birlikte yapılmasını öngören hüküm yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değişikliğe bağlı olarak aynı konuyu düzenleyen 2972 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmaktadır.

Ayrıca Teklifle, 2972 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle, il genel meclisi üyeliği, belediye ve muhtarlık seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulmasının öngörülmesine bağlı olarak 32 nci maddenin ikinci fıkrası ile üçüncü fıkrasının son cümlesi yürürlükten kaldırılmaktadır.

298 SAYILI SEÇİMLERİN TEMEL HÜKÜMLERİ VE SEÇMEN KÜTÜKLERİ HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ

“Aynı binada oturan seçmenler, hane bütünlüklerinin korunması ve aynı seçim bölgesinde kalmaları şartıyla, farklı sandık bölgelerine kaydedilebilir.”

“15. Seçim türüne göre sandık bölgesi seçmen sayısını belirlemek.

Seçim güvenliği açısından gerekli görülmesi durumunda, vali veya il seçim kurulu başkanının oy verme gününden en geç bir ay önce talepte bulunması halinde, o yerdeki sandıkların en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin birleştirilmesine, muhtarlık seçimleri hariç olmak üzere seçim bölgelerinin birleştirilmesi ile seçmen listelerinin karma şekilde düzenlenmesine ve bu hususların ilanına karar vermek.

Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin, muhtarlık seçimleri hariç, oy kullanmalarını sağlamak için seyyar sandık kurulu kurulmasına, oy kullanılmasına, sayım ve döküm ile birleştirme işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek.”

“Sandık kurulu başkanının belirlenmesi:

Madde 22– İlçede görev yapan tüm kamu görevlilerinin listesi, mülki amir tarafından yerleşim yeri adresleri esas alınmak suretiyle ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilir. İlçe seçim kurulu başkanı, bu kamu görevlileri arasından ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanı sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekmeyle tespit eder ve bu kişiler arasından mani hali bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirler.

Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık eder.”

“İlçe seçim kurulu başkanı, sandık kurulunun kalan bir asıl ve bir yedek üyesini belirlemek için önce, 22 nci maddenin birinci fıkrası hükmü uyarınca bildirilen listeden sandık kurulu başkanı olarak belirlenmeyenler arasından, ihtiyaç duyulan sandık kurulu üye sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekmeyle tespit eder ve bu kişilerden mani hali bulunmayanları sandık kurulu asıl ve yedek üyesi olarak belirler.”

“Birlikte yapılan Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde, oy pusulaları aynı zarfa konulur.

Seçimlerde kullanılacak kabinler, oy vermenin gizliliğini sağlayacak şekilde yaptırılır. Kabinlerin ölçü ve standartları Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.”

“Oy zarfları, ön yüzünün sol üst köşesinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu amblemi yer alacak şekilde Yüksek Seçim Kurulunca filigranlı kağıttan hazırlatılır.”

“Sandık çevresi

Madde 81– Sandık çevresi, oy sandığının konulduğu ve sandık kurulunun görev yaptığı oda, bölüm veya bu amaçla oluşturulan yerdir.”

MADDE 8- 298 sayılı Kanunun 82 nci maddesinin başlığına “ve yasaklar:” ibaresi eklenmiş, ikinci fıkrasına “çağrı” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya ihbar” ibaresi eklenmiş, beşinci ve yedinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, yedinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiş ve mevcut son fıkra aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Sandık çevresinde, cebir, şiddet veya tehdit kullanarak sandık başı düzenini bozmaya kalkışanlar, sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından yapılan çağrı ya da seçmenlerin ihbarı üzerine gelen kolluk güçlerince derhal sandık çevresinden uzaklaştırılır ve gerekli yasal işlem yapılır. Seçmenlerce ihbar, o yer kolluk güçlerine şahsen yapılır.”

“Bu madde uyarınca sandık çevresine gelen kolluk güçleri, başkanın talebine veya kurulun kararına uymak zorunda olup, çağrı veya ihbar sebebi ortadan kalkınca sandık çevresinden ayrılır.

Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri hariç, özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dâhil olmak üzere resmî üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına giremezler.

Sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ya da propaganda amaçlı yayınlar taşıyamaz; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamaz. Bu fıkra hükümlerine uymayan kişiler kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılır.”

“İlçe seçim kurulu başkanı, sandık çevresinde, sandık başı iş ve işlemlerinin düzen içinde yürütülmesini ve sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında güvenliği ve bu Kanunda öngörülen yasaklara uyulmasını sağlayacak tedbirleri alır; seçmenin ve bu yerlerde bulunma hakkına sahip diğer kişilerin buralara serbestçe girmesini engelleyen veya güçleştiren her türlü hareketi önler. Bu kapsamda, ilçe seçim kurulu başkanınca verilen talimatlara sandık kurulları, mülki ve idari makamlar uymak zorundadır.”

“Ancak, üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar geçerli sayılır.”

“Bunlardan sonra, ittifak yapan siyasi partilerin bulunması halinde, ittifakların birleşik oy pusulasındaki sıralarına göre ortak oyları için yeteri kadar sütun ayrılır ve bu sütunların üzerine ittifakların unvanları yazılır.”

“Ancak aynı zarf içinde birden fazla oy kullanılan seçimlerde, zarfın içinden çıkan oy pusulaları okunmadan önce, seçim türüne göre ters çevrilerek tasnif edilip masanın üzerine konulur ve dokuzuncu fıkra uyarınca işlem yapılır.”

“Birlikte yapılan Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde, önce Cumhurbaşkanı seçimine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılır.

Mahalli idare organları seçimlerinde;

a) Büyükşehirlerde, sırasıyla büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği ve muhtarlık,

b) Diğer illerde, sırasıyla belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık,

seçimlerine ait oy pusulalarının sayım ve dökümü yapılır.”

“İttifak alanı içeresinde, “EVET” mührünün;

a) Bir siyasi partiye ayrılan alana,

b) Hem bir siyasi partiye ayrılan alana hem de ittifak unvanı bölümüne,

c) İttifak unvanı bölümüne taşacak şekilde, bir siyasi partiye ayrılan alana,

basılması halinde, bu oy pusulaları geçerli kabul edilir ve sayım döküm cetvelinde o siyasi partinin cetveldeki sütununa işaretlenir. Bu haller dışında, yalnız ittifak alanı içerisine “EVET” mührünün basıldığı her durumda, bu oy pusulaları da geçerli kabul edilir ve sayım döküm cetvelinde ittifakın ortak oyları sütununa rakamlar birden başlamak üzere, sırasına göre çizilmek suretiyle, ayrı ayrı işaretlenir.”

“7. Yetkili seçim kurulları tarafından gönderilen ve Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan oy pusulalarının arkasının sandık kurullarının ihmaliyle mühürlenmemiş olması.”

“15. İttifakların her birinin aldığı ortak oy sayısı,

İttifak içerisindeki her bir siyasi partinin tek başına aldığı oy sayısına, ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilen oy sayısı,”

“Siyasi partiler, tüzük ve programları dışında faaliyette bulunamazlar.”

“Seçim İttifakı:

Madde 12/A– Siyasi partiler, ittifak yaparak seçime katılabilir. İttifak yapan siyasi partiler, kendi aday listelerini verir.

İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partiler, seçimin başlangıç tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde, genel başkanların imzalarını ihtiva eden ittifak protokolünü Yüksek Seçim Kuruluna teslim eder. Aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten iki gün öncesine kadar, aynı usulle ittifak protokolünde değişiklik yapılabilir.

İttifak protokolünde; siyasi partilerce belirlenmesi halinde, ittifak unvanı ve kanunlara aykırı olmayan diğer hususlar yer alır.

Siyasi partiler, aday listelerinin teslim edilmesi için belirlenen tarihten üç gün öncesine kadar, Yüksek Seçim Kuruluna bildirimde bulunmak suretiyle ittifaktan vazgeçebilir. Bu durum, Yüksek Seçim Kurulunca aynı ittifak içerisindeki diğer siyasi partilere derhal bildirilir. Vazgeçme halinde, ittifak diğer partiler arasında devam eder. İttifaktan vazgeçmenin bildirilmesini takip eden gün saat 17.00’ye kadar, ittifak içerisindeki diğer siyasi partiler ittifak protokolünü değiştirebilir veya ittifaktan vazgeçebilir.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile seçim ittifakına ilişkin diğer hususlar Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.”

“Seçimlere katılma yeterliliği taşıyan siyasi partinin seçime katılmaması halinde, bu partinin üyesi kendisinin ve üyesi olduğu siyasi partinin yazılı muvafakati alınarak, başka bir siyasi parti tarafından aday gösterilebilir.”

“İttifak yapan siyasi partiler, kuraya ittifak olarak dahil edilir ve oy pusulasında yan yana yer alır. Bu partilerin ittifak içerisindeki sıraları da kurayla belirlenir. Bu durumda ittifak yapan siyasi partilerin sütunlarının üzerinde; kısa kenarı iki santimetre, uzun kenarı bu partilerin sütunlarının genişliği ile sütunlarının aralığı toplamı kadar olan, dikdörtgen şeklinde ittifak unvanının yer alacağı ortak bir bölüm bulunur. İttifakın unvanı yoksa, ittifak unvanı bölümüne yalnız “İTTİFAK” ibaresi yazılır. Unvanı olmayan ittifakın birden fazla olması halinde, bunlar başvuru sırasına göre numaralandırılır. İttifak unvanı bölümü ile aralarındaki boşluk dahil ittifak yapan siyasi partilerin sütunlarının tamamı ittifak alanıdır.”

“Ancak aynı ittifak içerisindeki siyasi partilerin her birinin geçerli oyu; ittifakı oluşturan siyasi partilerin o seçim çevresinde tek başına aldıkları oy sayısına, ittifakın ortak oylarından gelen payın ilave edilmesiyle elde edilir. İttifak yapan her bir partiye ortak oylardan gelen pay; ittifak yapan siyasi partilerin tek başına aldıkları oyun bu partilerin toplam oyuna bölünmesi ile elde edilen katsayının ittifakın ortak oyu ile çarpımı sonucu elde edilir.”

“f) Seçime katılmış olan siyasi partiler ve bağımsız adaylar ile ittifakların her birinin aldığı oy sayısını,”

“Seçim ittifakı yapılması halinde, yüzde onluk barajın hesaplanmasında ittifak yapan siyasi partilerin aldıkları geçerli oyların toplamı dikkate alınır; bu siyasi partiler için ayrıca baraj hesaplaması yapılmaz.”

“İttifakın elde edeceği milletvekili sayısının hesaplanmasında, ittifak yapan siyasi partilerin toplam oyu esas alınır. İttifakın elde ettiği toplam milletvekili sayısı, ittifak yapan siyasi partiler arasında her birinin aldığı geçerli oy sayısı esas alınarak bu maddedeki usule göre paylaştırılır.”

“Belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimlerinde oy pusulaları aynı zarfa konulur. Ancak 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 14 üncü maddesi uyarınca seçim bölgelerinin birleştirilmesine karar verilmesi halinde, muhtarlık seçiminde oy pusulası ayrı zarfa konulur ve bu zarf ayrı sandığa atılır.”

a) 33 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bilgiler” ibaresi “yerleşim yeri adresi bilgileri” şeklinde değiştirilmiştir.

b) 35 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “bilgiler” ibaresi “yerleşim yeri adresi bilgileri” şeklinde değiştirilmiştir.

c) 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “alanı içinde” ibaresi “çevresinde” ve (2) numaralı bendinde yer alan “Sandık alanında,” ibaresi “İlçe seçim kurulunca belirlenen bina, yapı ve benzeri yerlerde,” şeklinde değiştirilmiştir.

ç) 72 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde yer alan “alanında” ibaresi “çevresinde dışında” şeklinde değiştirilmiştir.

d) 73 üncü maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde yer alan “sandık alanında” ibaresi “seçim bölgesinde” şeklinde değiştirilmiştir.

e) 85 inci maddesinin başlığında ve birinci fıkrasında yer alan “alanı” ibareleri “çevresi”, birinci fıkrasında yer alan “sandık alanına” ibaresi “sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına” şeklinde değiştirilmiştir.

f) 153 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında yer alan “sandık alanına” ibareleri “sandığın konulduğu bina, yapı veya bunların müştemilatına” şeklinde değiştirilmiştir.

(2) 2839 sayılı Kanunun;

a) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “Yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış” ibaresi “Askerlikle ilişiği” şeklinde değiştirilmiştir.

b) 31 inci maddesinin birinci fıkrasına “oy sayısını” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve ittifakların ortak oy sayısı ile ortak oylarından gelen payı” ibaresi eklenmiştir.

(3) 2972 sayılı Kanunun;

a) 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan “yirmibeş” ibaresi “on sekiz” şeklinde değiştirilmiştir.

b) 31 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “25” ibaresi “on sekiz” şeklinde değiştirilmiştir.