Seçim barajının yüzde kaça düşürüleceği, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin peş peşe yaptığı "Yüzde 7 üzerinde karar kılındı" açıklamaları sonrası kesinleşti. Peki, kararın yasalaşması ve barajın yüzde 7'ye çekilmesi sonrası neler değişecek? Bir siyasi partinin, barajı geçebilmesi için ne kadar oy alması gerekecek?
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesiyle birlikte AK Parti ve MHP’nin ayrı ayrı çalıştığı Siyasi Partiler Kanunu değişikliğinde fikir birliği oluşmuştu. Halen yüzde 10 olarak uygulanan seçim barajının yüzde 7’ye düşürülmesi yönünde Cumhur İttifakı ortakları AK Parti ve MHP, prensipte bir karara varmıştı.
YÜZDE 7’DE UZLAŞMA
BARAJ KARARI TESCİLLENDİ
SEÇİM BARAJI NEDİR?
Seçim barajı, bir siyasi partinin Meclis’te temsil edilebilmesi için alması gereken asgari oy düzeyini ifade ediyor. Seçim barajı, kanunlarla belirlenmiş oy oranına ulaşan partilerin Meclis’te temsil edilmesini sağlıyor.
Siyasal görüşleri belirli çatılar altında birleştirip, sağlıklı kararlar alınmasında, çoğunluğun fikrini temsil eden partilerin görüşleri doğrultusunda kanunların ve sistemlerin şekillendirilmesinde katkı sağlıyor.
Genel seçimlerde ülke genelinde, ara seçimlerde seçim yapılan çevrelerin tümünde, geçerli oyların yüzde 10'unu geçmeyen partiler milletvekili çıkaramazlar.
OY ORANI NASIL HESAPLANIYOR?
İl seçim kurulları, birleştirme tutanağını düzenledikten sonra Yüksek Seçim Kuruluna bildiriyor.
Yüksek Seçim Kurulu, bütün illerden alınan bilgilere göre, Türkiye genelinde geçerli oyların toplamını yapıyor ve her siyasi partinin aldığı geçerli oy sayısını, genel geçerli oy toplamına bölerek, siyasi partilerin ülke genelinde aldığı oy yüzdesini hesaplıyor.
Örneğin son genel seçimlerin birincisi AK Parti, 49 milyon 654 bin 706 geçerli oyun, 21 milyon 99 bin 807’sini almıştı. Bu da toplam oy oranının yüzde 42,49’una denk geliyor. Nitekim AK Parti son seçimlerde yüzde 42 oy almıştı.
YÜZDE 7 İÇİN KAÇ OY GEREKİYOR?
Peki yüzde 7 seçim barajı kabul edilirse bir siyasi partinin bu orana ulaşabilmesi için kaç oy alması gerekiyor?
Son genel seçimlerde kullanılan geçerli oy sayısı olan 49 milyon 654 bin 706 üzerinden bir hesaplama yapıldığında, siyasi partinin yüzde 7 barajını aşabilmesi için 3 milyon 500 bin kişinin oyunu alması gerekiyor.
- 4 MİLYON OY GEREKECEK
- Yedi milyona yakın gencin 2023’te ilk kez oy kullanması bekleniyor. Son seçimlerde geçerli oy sayısına bu rakam eklenerek hesap yapıldığında, yani 56 milyon 654 bin geçerli oy sayısı olacağı varsayıldığında, en az 4 milyon kişinin bir partiye oy vermesi halinde o parti yüzde 7 barajını aşabiliyor.
SEÇİM YASASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
Seçim Yasası ve Siyasi Partiler Kanunu’nun taslak metninde, daraltılmış bölge seçim sisteminin getirilmesi de gündemde. Daraltılmış bölge sisteminde, her il 5 milletvekili çıkaracak şekilde seçim çevrelerine ayrılıyor. Ülke düzeyinde en az yüzde 5 oy alan partiler de aldıkları oya göre söz konusu vekillikleri paylaşıyor.
HAZİNE YARDIMINA ÇEKİ DÜZEN
Çalışmada, partilere yapılan Hazine yardımı da düzenlendi. Siyasi partilerin Hazine yardımından yararlanma şartları ağırlaştırılacak. Hazine yardımı için bazı kriterler konulacak. Bu kriterlere uymayan partilerin Hazine yardımı kesilebilecek.
ÖDÜNÇ VEKİLE SON
CHP ile İYİ Parti arasında geçmişte yaşanan ‘ödünç vekil’ formülünün de tarihe karışması bekleniyor. Taslağa göre, yeni kurulan partilerin seçime katılması için Meclis’te grup kurma şartı kaldırılıyor.
