Putin ile 12. kez baş başa

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, uçak krizinden sonra yüz yüze on ikinci kez bir araya geliyor. Görüşme, Rusya’nın Batı ile yaşadığı diplomatik gerilimlerin gölgesinde gerçekleşiyor. İki liderin “stratejik” önemdeki görüşmesinde ekonomik yenihamlelerin yanı sıra Suriye konusunda ciddi kararlar alınması bekleniyor. Afrin’in çatışmasızlık bölgesi olarak teşkil edilmesi, Tel Rıfat’taki PKK/PYD varlığını ortadan kaldıracak yeni adımların netleştirilmesi ile Menbiç’te Fransız askeri konuşlanması söylemleri üzerinden yaşanan yeni gelişmelerin değerlendirilmesi bekleniyor.

DİPLOMASIYE İVME KAZANDIRILDI

Rusya ile uluslararası komplolar sonucu yaşanan ‘jet” ve “suikast” krizleri Erdoğan-Putin eliyle atlatılırken Türkiye ve Rusya arasında, uzunca bir süredir liderler diplomasisi ilişkilerde önemli gelişmelerin kapılarını aralamış durumda. Oyunları bozan bu stratejik hamle doğrultusunda iki lider bugün ilki 9 Ağustos 2016’da olmak üzere son iki buçuk yılda 12. kez bir araya gelmiş olacak. İki lider Suriye’de çözüm getirmesi beklenen ve halen devam eden Astana ve Soçi inisiyatiflerinin de mimarı olmuşlardı.

KRİTİK KAVŞAKTA KRİTİK GÖRÜŞME

Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi’nin (ÜDİK) yedinci Erdoğan ve Putin’in eş başkanlıklarında yapılacak, aynı gün, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin temel atma töreni gerçekleştirilecek. Rusya ile turizm, tarım, ekonomi ve savunma işbirliği alanlarında önemli kararlar alınması bekleniyor. Görüşme, İngiltere ile Rus ajan zehirlenmesi, Amerika ile diplomat krizleri ardından Rusya’nın Batı ile yaşadığı diplomatik gerilimlerin gölgesinde gerçekleşmesi açısından önem taşıyor. Türkiye’nin de son dönemde ABD ve Avrupalı müttefikleri ile yaşadığı gerilimlere bakıldığında iki liderin görüşmesi kritik bir kavşakta gerçekleşecek. “Stratejik” önem atfedilen Erdoğan-Putin görüşmesinde, Zeytin Dalı Harekatı’yla terörden arındırılan Afrin’in çatışmasızlık bölgesi olarak teşkil edilmesi kapsamında yapılan çalışmalar ve alt yapı çalışmalarının gözden geçirilmesinin yanı sıra Tel Rıfat’taki terörist varlığının temizlenmesine ilişkin atılacak adımların belirlenmesi önem taşıyor.

SİVİL HASSASİYETİ YENİDEN HATIRLATILACAK

Suriye’de siyasi çözümün ayrıntılı olarak değerlendirileceği görüşmelerde, Esed’in kışkırtıcı tavırları ve çatışmasızlık kararlarını ihlal eden sivil kıyımları da masaya taşınacak. Yine görüşmelerde ayrıca, Türkiye’nin Moskova’daki PKK irtibat bürosunun kapatılması talebinin yinelenmesi, Menbiç’te Fransız askeri konuşlanması söylemleri üzerinden yaşanan son gelişmelerin detaylı olarak değerlendirilmesi bekleniyor.

Komplo tutmadı

Uçak düşürme krizinden sadece 8.5 ay sonra liderler 9 Ağustos 2016’da Rusya’nın Saint Petersburg kentinde bir araya geldi. Erdoğan, 15 Temmuz FETÖ darbe girişimi ardından ilk yurtdışı ziyaretini Rusya’ya gerçekleştirdi. İki liderin Konstantinovski Sarayı’nda 1 saat 45 dakika baş başa görüşmesinin ardından Erdoğan, kararlılık mesajı verdi. 2016’da Erdoğan ve Putin 3 Eylül’de G-20 Zirvesi için bulundukları Çin’de, 10 Ekim’de İstanbul’da düzenlenen Dünya Enerji Zirvesi’nde bir araya geldiler.

KARLOV SUİKASTI 2. SABOTAJDI

İstanbul’da iki liderin baş başa görüşmesinin ardından önemli bir karar dünyaya duyuruldu. S-400 alımı için anlaşma süreci tamamlandı. Önemli bir adım daha atılarak Suriye’de ateşkes için Türkiye, Rusya ve İran garantörlüğünde Astana süreci başlatıldı. İki ülkeyi karşı karşıya getirmek için Moskova’nın Ankara Büyükelçisi Andey Karlov’a, 19 Aralık 2016’da Ankara’da suikast düzenlendi. Çabalar tutmadı, Astana Görüşmeleri 23 Ocak 2017’de başlatıldı.

İKİ TARAFIN TEMASI KESİLMEDİ

Putin ve Erdoğan, Karlov suikastının ardından 10 Mart 2017’de Moskova’da, aynı yıl, 3 Mayıs’ta Soçi’de, 8 Temmuz’da G20 Zirvesi dolayısıyla bulundukları Almanya’da, son olarak da 28 Eylül’de Ankara’da baş başa görüştüler. Yine baş başa görüşme olmasa da 14 Mayıs’ta da Çin’de Yol ve Kuşak Forumu’na birlikte katıldılar. 13 Kasım’da Soçi’de buluşan liderler Aralık’ta Ankara’da 22 Kasım’da da yine Rusya’da bir araya geldiler.

S-400’de erken teslimat mesaisi
Rusya’dan alınacak S-400 hava savunma sistemlerinin, planlanan tarih olan Mart 2020’den önce teslim edilebileceği bildirildi. Rusya Federasyonu Başkan Yardımcısı Yuri Uşakov, Rusya’nın S-400’leri teslim süresini kısaltmaya çalışacağını söyledi. Sürenin kısaltılması talebinin Türkiye tarafından geldiğini söyleyen Uşakov, “Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov zaten buna cevap verdi. Bildiğim kadarıyla, Türk tarafının bu isteğini temin etmek için teslimat üzerinde çaba göstereceğiz. Rusya’nın S-400’leri teslim süresini kısaltmaya çalışacağız” ifadelerini kullandı.

Astana yolunda üç adım