Liderlerden hükümete tam destek

Türkiye Cumhuriyeti’nin demokrasi düzenine kast eden 15 Temmuz darbe girişiminin önüne geçerek karşı koyan Türk milletinin direnişi, uluslararası arenada da büyük yankı uyandırdı. Birçok ülke ve uluslararası örgüt yaşananların ardından darbe girişimini kınayan açıklamalar yayımladı. Ülkelerin yaptığı açıklamalarda darbe girişimi sert bir dille kınanırken, demokratik yollarla seçilmiş hükümete destek verildi.

BOSNA İLK MESAJI VERDİ

Bosna Hersek, Türkiye’deki demokratik sürece ve seçilmiş hükümete destek mesajını en üst düzeyde ilk ileten ülke oldu. O dönem Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzetbegovic, yaşananların darbe girişimi olduğunun anlaşılmasından kısa süre sonra Türkiye’deki seçilmiş hükümeti, demokrasiyi ve “dost ülke”nin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı sonuna kadar desteklediklerini bildirdi.

İLK ARAYAN PUTİN OLDU

15 Temmuz’un ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı arayan ilk yabancı ülke lideri Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin oldu. Darbe girişiminden 1 gün sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı telefonla arayan Putin, Türkiye’ye ve Türk halkına “geçmiş olsun” dileklerini iletti. Putin, Türkiye’nin seçilmiş hükümetine karşı yapılan askeri darbe girişimi sebebiyle Rusya’nın devlet hayatında anayasa karşıtı eylemlerin ve şiddetin kabul edilemeyeceğine ilişkin prensiplerini hatırlattı. Hayatını kaybedenler için başsağlığı dileyen Putin, en kısa zamanda Türkiye’de istikrarlı anayasa düzeninin sağlanması dileklerini iletti.

DARBE GİRİŞİMİ TERÖR FAALİYETİDİR

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, FETÖ’nün darbe girişiminin terör faaliyeti olduğunu söyledi. Szijjarto, Macaristan hükümetinin Türkiye’de gerçekleştirilmeye çalışılan darbe girişimini en sert biçimde kınadığını belirtti. “Bu darbe girişimi, uygulanış biçimi ve hayatını kaybedenlerin sayısına bakarak bir terör faaliyeti olarak da adlandırabilir” diyen Szijjarto, demokratik seçimlerle yönetimde bulunan Türk hükümeti ve Cumhurbaşkanı ile dayanışma içinde olduklarını ifade etti.

KRİZİ AŞACAĞINIZDAN ŞÜPHEMİZ YOK

Irak Cumhurbaşkanı Fuad Masum, darbe girişimine karşı Türkiye yönetiminin yanında olduklarını belirtti. Masum, yazılı açıklamasında “Irak’ın, komşu ülke Türkiye’nin bu krizi aşması için ümitleri çok yüksektir. Türkiye’nin içerisinde olduğu olağanüstü durumu atlatabileceğine inanıyorum.” ifadelerini kullandı. Irak Meclis Başkanı Selim el-Cuburi yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) binasına yönelik saldırıyı kınadı.

TÜRK HALKI VE HÜKÜMETİN YANINDAYIZ

Etiyopya hükümet sözcüsü Getachew Reda, ülkesinin, Türk halkının ve demokratik seçimle iş başına gelmiş Türk hükümetinin yanında olduğunu belirtti. Reda, Etiyopya’nın demokrasiye karşı her türlü darbenin karşısında yer aldığını vurguladı. Cibuti Cumhurbaşkanı Sözcüsü Necib Ali Tahir de ülkesinin Türkiye’deki darbe girişimini kınadığını belirterek, “Cumhurbaşkanımız, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk halkına yolladığı destek mesajında ülkesinin her türlü darbeyi reddettiğinin altını çizdi” dedi.

DARBE İLE HALKA ZULÜM DÖNEMİ BİTTİ

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, 16 Temmuz günü yaptığı açıklamada, hükümete destek mesajı verdi. Türkiye’de “Darbe ve topla, tankla halka zorbalık yapma döneminin geride kaldığını” belirten Ruhani, sorunların “Ancak oy sandığıyla çözümlenebileceğini” belirtti. Çin, FETÖ’nün darbe girişimine tepkisini, yazılı açıklamayla ortaya koydu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lu Kang’ın açıklamasında, “Türkiye’deki durumu yakından takip ediyoruz ve umarız Türkiye en kısa sürede düzen ve istikrara geri kavuşur” ifadeleri yer aldı. Endonezya Devlet Başkan Yardımcısı Yusuf Kalla, FETÖ’nün darbe girişimine karşı Türk hükümetini ve demokrasisini desteklediklerini söyledi. Kalla, Türkiye’deki darbe teşebbüsünün endişe verici olduğunu belirtti.

TÜRKİYE’NİN ZAFERİNDEN MUTLUYUM

Arnavutluk Cumhurbaşkanı Bujar Nishani, Türkiye’de demokratik yollarla seçilmiş hükümeti devirmek ve anayasal düzeni yıkmak isteyen darbe girişimini yakından takip ettiğini ifade ederek, “İktidarı şiddet kullanarak ele geçirmek isteyen bu tarz eylemleri kınıyorum” dedi. Arnavutluk Başbakanı Edi Rama da yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin böylesine zor geçen bir geceden başarıyla çıkmış olmasından mutluyum” ifadelerini kullandı. Makedonya Cumhurbaşkanı Gyorge İvanov da ülkesinin Türk hükümetini desteklediğini vurguladığı açıklamasında, “Türkiye, Makedonya’nın önemli bir stratejik ortağıdır. Durumun sakinleşmesinden ötürü mutluluk duyuyorum” ifadelerine yer verdi.

HALKIN SEÇTİĞİ, DEVLETİ YÖNETİR

Kosova’nın o dönemki Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin istikrarı bölge istikrarını anahtarıdır. Türkiye’nin seçilmiş hükümeti, hukuku ve düzenini destekliyoruz” ifadelerini kullandı. Kosova Başbakanı İsa Mustafa ise Kosova’nın Türkiye hükümetini desteklediğini belirterek, “Demokratik toplumlarda halk tarafından iktidara getirilenler devleti yönetir. Türkiye’deki durumun en kısa zamanda istikrara kavuşmasını ve artık masum insanların kurban olmamasını diliyorum” dedi.

FETÖ uluslararası metinlerde

FETÖ’ye karşı mücadelede kapsamında, yapılanmanın uluslararası arenada terör örgütü olarak tanınmasına yönelik de yoğun çalışmalar yürütüldü. İlk kez 2021’de uluslararası bir metinde FETÖ, terör örgütü olarak tanımlandı. 2022 yılında İspanya’da gerçekleşen NATO zirvesinde, Finlandiya, İsveç ve Türkiye’nin imzaladığı memorandumda da FETÖ, ‘terör örgütü’ olarak anıldı. İsveç’in NATO’ya üyeliği için üzerinde anlaşılan metinde de FETÖ için “terör örgütü” ibaresi kullanıldı.

İLK DEFA AFRİKA’DA

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 2021’deki Afrika turunda Togo, Burkina Faso ve Liberya cumhurbaşkanları ile 4’lü zirve yaptı. Görüşmeye dair yayımlanan nihai bildiride, DEAŞ, FETÖ, El Kaide ve Boko Haram dâhil, terör örgütleri arasında hiçbir ayrım gözetmeden terörizmle mücadele konusunda kararlılık vurgusu yapıldı. Dört devlet başkanı, terörün Afrika ve dünyada barış ve istikrara yönelik en büyük tehdidi teşkil ettiğinin altını çizdi. Bu kapsamda, FETÖ ilk kez terör örgütü olarak uluslararası bir bildiride yer almış oldu.

4’LÜ MEMORANDUMDA FETÖ DETAYI

NATO’ya üye olmak isteyen İsveç ve Finlandiya, Türkiye’nin “Terörle bağlantınızı kesin” şartına takıldı. İki sene önce Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, dönemin İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İspanya’da bir araya gelerek bu durumu görüştü. Madrid'de 4'lü zirve sonrası Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında Finlandiya ve İsveç'in NATO üyeliği süreçleri hakkında üçlü memorandum imzalandı. Bildiride “PYD/YPG ve FETÖ'ye destek sağlamama taahhüdü” verildi. Netice olarak uluslararası bir metinde FETÖ, bir kez daha terör örgütü olarak tanımlandı.

NATO BİLDİRİSİNDE YAYINLANDI

Temmuz 2023’te, Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile İsveç’in NATO’ya katılımına ilişkin görüşme gerçekleştirdi. Litvanya'nın başkenti Vilnius'ta yürütülen görüşmelerin ardından yazılı açıklama yapıldı. NATO'nun resmi internet sitesinde yer alan açıklamanın 3'üncü maddesinde, "İsveç, YPG/ PYD'ye ve Türkiye'de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek vermeyeceğini bir kez daha yineler" ifadeleri yer aldı.

48 ÜLKEDE OKULLARI KAPATILDI

Türkiye Cumhuriyeti resmi internet sitesinde yayınlanan verilere göre toplam 48 ülkede FETÖ okulları kapatıldı. Kapatılan okullar, doğrudan ilgili ülkeler tarafından işletilmeye başladı ya da dönüştürülerek Türkiye Maarif Vakfı’na devredildi. Birçok ülkede FETÖ iltisaklı yapılar yasaklandı ve mensupları sınır dışı edildi. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) başta olmak üzere bazı uluslararası örgütler FETÖ’yü terör örgütü olarak tanımlayan kararlar aldı. Pakistan Yüksek Mahkemesi, terör örgütü olarak ilan ettiği FETÖ iltisaklı grupların ülkede faaliyet göstermelerinin Pakistan Anayasasına aykırılık teşkil edeceğine hükmederek, terör örgütünün ülkedeki tüm faaliyetlerini yasakladı.

TÜRK HALKINA TEBRİK

Fas Başbakanı Abdulillah Benkiran, FETÖ'nün darbe girişimini "utanç verici bir eylem" şeklinde nitelendirerek seçilmiş iradeye sahip çıkan Türk halkını tebrik etti. Benkiran, Fas Adalet ve Kalkınma Partisi Başkanı olarak imzaladığı açıklamada, "Türk halkını, seçilmiş iradeyi, darbe karşıtı siyasi parti liderlerini ve emniyet güçlerini darbe girişimine karşı gösterdikleri çabadan dolayı kutluyoruz. Darbecilere karşı kazanılan bu büyük zaferle istikrar, demokrasi ve özgürlük kazandı" ifadelerini kullandı.

BU MILLET TÜM ZORLUKLARI AŞAR

Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, demokratik yollarla seçilen ülke liderinin başında olduğu Türk halkının tüm zorlukların üstesinden geleceğinden ve demokrasiye sahip çıkarak istikrarlı gelişimini sürdüreceğinden şüphelerinin bulunmadığını bildirdi. Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov'un, Türk halkına ve Türkiye'ye desteklerini ifade ettiğini ve ülkede istikrarın tekrar sağlanacağına güveninin tam olduğu bildirildi.

SOMALİ OKULLARI KAPATTI

Kuveyt Emiri Şeyh Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a "meşru başarı, demokratik zafer ve Türk halkının iradesi" dolasıyla tebrik telgrafı gönderdi. Somali hükümeti, Türk hükümetinin talebi üzerine Fethullah Gülen liderliğindeki paralel yapılanmaya bağlı Nile Academy'nin faaliyetlerini durdurdu. Hükümet tarafından yapılan açıklamada kurumun çalışanlarına ülkeyi terk etmeleri için MUHAMMED bir hafta süre tanındığı belirtildi.