Türkiye'nin gündemine oturan pek çok davada, sanıklara verilen 'iyi hal' indirimi kamuoyunda rahatsızlığa neden oluyor. 'Hakimin takdiri' olarak nitelendirilen bu uygulama, aslında şartları yerine getirmesi halinde sanık hakkında verilmesi gereken zaruri bir hüküm. Aksi halinde sanık, yine bir üst mahkemeye giderek 'iyi hal' indiriminden faydalanabiliyor. Uygulamanın değişmesi için kanuni düzenleme gerekiyor.
Hakimin mecburiyeti yok ama açıklama yapmak zorunda
'İyi hal' indirimi verilmezse sanık temyize gidiyor
Yani, sanığa 'iyi hal' indirimini hangi sebeple verdiğini gerekçelendiremeyen hakimin kararı temyize götürülebilir.
Bu kez üst mahkeme 'iyi hal' indirimi uyguluyor
Bu durumda da üst mahkeme kararı bozacaktır. Sonuçta, 'iyi hal' indirimi almasına aykırı bir durum görülemeyen sanık üst mahkemeden bu indirimi alabilecek.
İçinde bulunduğu sosyal çevre önemli
Sosyal ilişkileri; buradaki inceleme suçu işleyen kişinin sosyal konumunun ne kadar güçlü olduğuyla ilişkili olmamalıdır. Sanığın alışkanlıkları, içinde yaşadığı çevre, sağlık durumu, eğitim durumu değerlendirilmelidir.
- Fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları; sadece biçimsel olarak değerlendirilmemelidir. Sanığın fiili gerçekleştirdikten sonra fiilin ortaya çıkardığızararlı sonuçları ortadan kaldırmak veya hafifletmek için çabası, yargılama esnasındamaddi gerçekliğin ortaya çıkmasında ne kadar yardımcı olduğu, gösterdiği uyum ve samimiyeti dikkate alınmalıdır. Suç işlendikten sonra delilleri karartmaya yönelik hareketleri bulunan sanığın takdiri indirimden faydalanmaması gerekir. Örneğin Yargıtay 1.CD 18.07.1986 tarihli kararında; altı yaşındaki mağdurun ırzına geçtikten sonra, delilleri ortadan kaldırmak içintaşla kafasını ezerek, parçalayıp öldüren sanıklar hakkında takdiri hafifletici sebebin uygulanamayacağını isabetlebelirtmiştir.
Cezanın failin üzerindeki olası etkileri; sanığın ıslahı, tekrar topluma uyum sağlayıp sağlayamayacağı dikkate alınmalıdır.
Takdiri indirimin yer aldığı 62. maddenin 1. fıkrasında ne kadar indirim yapılabileceği belirtilmiştir. Hakim, bu sınırlardan daha fazla bir indirim yapamayacaktır.
