İşte Maraş

Bundan 45 yıl önce, dünyanın en lüks otomobilleri, pahalı evleri, ülkenin en iyi plajları, Hollywood yıldızlarının da gözdesi, 7 yıldızlı otellerin bulunduğu, bugünün Las Vegas’ını aratmayan Maraş, uyanmaya, küllerinden yeniden doğmaya hazırlanıyor. Avrupalı, Amerikalı, Suudi Arabistanlı birçok işadamının yatırım yaptığı, Hollywood’un ünlü siması Sophia Loren başta olmak üzere ünlülerin villalar satın aldıkları, Elizabeth Taylor, Marilyn Monroe, Brigitte Bardot ve dünyaca ünlü çok sayıda ismin tatillerde uğrak yeri olan bölgede, İngiliz Kraliyet Ailesinin yaptığı Golden Sands Hotel, dünyanın ilk 7 yıldızlı oteli olarak anılıyor. Yunanca ‘Varosha’ olarak bilinen bölgede otellerdeki yatak sayısı, KKTC’deki toplam otel sayısıyla neredeyse eşit. 1974’e kadar Akdeniz’in en gözde tatil merkezi olan Maraş’ta, Barış Harekâtı öncesi hepsinin dolu olduğu söylenen oteller için ‘25 yıl sonrasına dahi’ rezervasyonlar varmış.

GİRİŞTE SIKI KONTROL

Ada doğusundaki Gazimagosa, 1974’ün 13 Ağustos’unda, Kıbrıs Harekâtı’nın ikinci safhasında Türk askerince ele geçirilmiş ve buradaki Maraş bölgesi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin aldığı karar uyarınca hem yerleşime hem de iskana kapatılarak askeri yasak bölge ilan edilmişti. O tarihten beri bölgenin güvenliğini Mehmetçik ve az sayıda BM askeri sağlıyor. BM’ye ait bir adet bina bulunan Maraş’ta TSK’nın kullanımında 6 adet orduevi binası var. Orduevlerinin bulunduğu sahil asker ailelerinin, buranın hemen ötesinde bulunan ve kapalı bölge sınırları dışından yol açılan Derinya Plajı ise kontrollü olarak halkın kullanımına açık. Buraya ancak kimlik kontrolü sonrası girebiliyorsunuz. Kimliğiniz yoksa buraya girmeniz yasak. Bunca zorluğa rağmen Maraş sahillerinin mavilikleri turistleri kendine çekiyor.

FOTOĞRAF ÇEKMEK YASAK

Askeri yasak statüdeki Kapalı Maraş bölgesine yalnızca askerler ve birinci derece akrabaları araçla girebiliyor. Bölgeden yalnızca araçla geçilebildiği gibi durup bir yerde yürüyemiyorsunuz. Bölgeden herhangi bir kayıt almak, fotoğraf veya video çekmek de yasak. Buraya gelenler sadece araçlarından fotoğraf çekebiliyorlar. Araçla geçişlerde de belli kurallar var. Belirli bir hızın altına düşmeden ve arabayı durdurmadan gitmek zorundasınız. Eğer asker değilseniz, askeri tesislere bir malzeme bırakmaya gelmemişseniz, kayıtlı taksici değilseniz ya da orduevi yanındaki kız öğrenci yurdunda kalmıyorsanız zorlamayın, sınır kapısında bekleyen askerler sizi geri döndüreceklerdir.

Otel ve pansiyonlarla dolu Maraş, 70’lerde tüm Kıbrıs adasında turizm gelirlerinin yarıdan fazlasını tek başına sağlıyordu. 6,5 kilometrelik sahil bandı ve ‘altın kumlu’ plajlarıyla Avrupa’nın 1 numaralı tatil beldesiydi. Burayı 1974’te aniden boşaltan Rumların kafasında, EOKA çetelerince katledilen Kıbrıs Türklerinin intikamının alınacağı korkusu vardı.

Filmi geriye sar

Maraş bölgesi, 45 yıldır adeta hayalet kent. Kapalı Maraş’ı gezdiğinizde harekât sonrası hiçbir şeye dokunulmadığını görüyorsunuz. Filmi geriye sardığınızda aklınızda kalan yegane şey ise lüks ve zenginlik... Lüks otomobil firmaları, dönemin yüksek teknoloji mağazaları, ünlü Hollywood yıldızlarının villaları ve daha pek çok şey... Rum kesiminin hazırlıksız yakalandığı çıkarmada Maraş sakinleri tüm eşyalarını bırakarak bölgeyi terk etti. Ve o günden bugüne her şey 1974’te bırakıldığı gibi duruyor. Döneminin son teknolojisi televizyonlar, çamaşır makinaları, buzdolapları, tüm elektronik aletler bugüne gelindiğinde çürümeye yüz tutmuş olsa da bunlara dokunulmuyor. Bir zamanlar şehirde 3 bin işyeri, 99 eğlence merkezi, 25 müze, 24 sinema ve tiyatro, 21 banka, 2 spor tesisi, 45 otel, 60 apartman otel, 4 bin 469 ev, 143 resmi daire, 9 kilise, 8 okul bulunduğu belirtiliyordu. Ancak 45 yıldır dokunulmayan tüm bu binalar bugün harap halde. Çevrelerindeki otların sardığı binalara giriş hayli zor. 7 yıldızlı otel yatırımlarının bazılarının içinde kalan vinçler de göze çarpıyor. Hayalet Şehir olarak anılan Maraş’ı görmek isteyen yabancı turistler de sınırdan öteye geçemiyorlar. Kapatılan bölgenin girişindeki Maraş İkon Kilisesi bir süre kontrollü olarak ziyaretçilere açık tutulurken bugün buraya girişe de izin verilmiyor.

Eski günlere dönüş

Kıbrıs Barış Harekâtı’nda Türk askerinin ele geçirdiği Gazimagosa’daki Maraş, bölgedeki güçlü yabancı finansman yatırımları dolayısıyla hayli ihtilaflı bir bölge. Türkiye, zenginliklerin peşinde olmadığını vurgulayarak 1974’te bölgeye kilit vurdu, buradaki sermayedarları Kıbrıs adasında kalıcı barışı temin etmeye çağırdı ve barış gelene kadar buraya kimsenin girmeyeceği ilan edildi. Ancak dev finansörlerin barışa bir katkısı olamadı. Aradan geçen zamanda Rum Yönetiminin çözüm için hiçbir çaba göstermemesi üzerine KKTC yönetimi, Türkiye ile işbirliği içerisinde Maraş’ı açarak yeniden eski günlerine döndürme kararı aldı.

Hayalet bölge uyanmaya hazır

Zamanın 1974’te durduğu Maraş, artık kış uykusundan uyanmaya hazırlanıyor. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin deniz zenginliklerini adil paylaşmaya yanaşmaması ve adada eşit bir çözümün tesis edilebileceğine olan inancın yitirilmesi üzerine KKTC, Ankara’nın desteğiyle Maraş’ı, 45 yıl aradan sonra açmaya hazırlanıyor. Bölgeye gelecek uzman bir ekip, envanter çalışması yapacak, taşınır ve taşınmaz mülklerin listesi çıkarılacak. Maraş’ın statüsü, geçmişte yaptıkları yatırımlar dolayısıyla çok sayıda uluslararası yatırımcı açısından da önem taşıyor.

Sophia Loren’in villası

Maraş’ta mülk sahibi olmak 70’lerde Hollywood yıldızları ile Avrupalı aktrisler için bir ayrıcalıktı. Metrekare fiyatlarının astronomik boyutlarda olduğu o yıllarda İtalyan sinema yıldızı Sophia Loren de Maraş’ta bir villa satın almıştı. Loren’in villası 45 yıl sonra dimdik ayakta duruyor.

Dünyanın ilk 7 yıldızlı oteli

Türk askeri Kıbrıs’a harekât düzenlediği sırada dünyanın ilk 7 yıldızlı oteli Golden Sands’in yapımı henüz tamamlanmıştı. İngiliz Kraliyet Ailesine ait bu otel 45 yıldır boş duruyor.