Türkiye, başta Suriyeli olmak üzere sığınmacıları misafir ederken kaçak ve düzensiz göçle de amansız mücadele veriyor. Bu hassas görev de İçişleri Bakanlığı’na bağlı Geri Gönderme Merkezleri'ne düşüyor. Kocaeli ve Tuzla’daki GGM’ler kapılarını ilk kez Yeni Şafak’a açtı. Güvenlik güçlerinin yakaladığı 50 kaçak göçmen x-ray’den geçirildi. Farklı kimliklerle yeniden dönmesinler diye parmak izleri alınıyor ve biyometrik fotoğraf çekiliyor. Uzmanlarca uyrukları tespit edilen kaçakların ülkeleriyle temasa geçiliyor ve sınır dışı süreci başlıyor.
Bazı ırkçı parti ve siyasi aktörler, sığınmacı ve kaçak göçmenler üzerinden provokasyona devam ediyor. Hem şehirlerde hem de sınır boylarında çekildiği iddia edilen çoğu asılsız görüntülerde, Türkiye’de düzensiz göçe karşı mücadele edilmediği yalanı işleniyor. Ancak devletin tüm kurumları, özellikle düzensiz göçe amansız bir mücadele veriyor. Bu kurumlardan birisi de İçişleri Bakanlığı Göç idaresi Başkanlığına bağlı Geri Gönderme Merkezleri (GGM). Düzensiz göçmenlerin toplanıp sınır dışı edildiği GGM’ler 7 gün 24 saat mesai yapıyor. Türkiye genelinde toplam 20 bin kapasiteli 30 geri gönderme merkezi bulunuyor. Bu kapasite 2015 yılında bin 740 iken 20 bine çıkarıldı. En yoğun çalışan GGM’lerden birisi olan Tuzla ve Kocaeli Geri Gönderme Merkezleri kapılarını ilk kez Yeni Şafak’a açtı.
YOĞUN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
- İlk durağımız Kocaeli Geri Gönderme Merkezi oldu. 350 kişilik GGM, tam kapasite dolu. İlk dikkatimizi çeken şey yoğun güvenlik önlemleri. Jandarma her türlü duruma sürekli teyakkuzda. GGM’yi gezerken güvenlik güçleri tarafından yakalanan merkeze getirilen yaklaşık 50 kişilik kaçak göçmenin ne gibi işlemlerden geçirildiğine şahit olduk. Jandarma tarafından araçlardan indirilen göçmenler üst araması ve x-ray taramasından geçiriliyor ve eşyalarına kayıt tutularak daha sonra iade edilmek üzere el konuluyor. Herhangi bir olaya mahal vermemek için göçmenlerin ayakkabı bağcıklarına bile el konuluyor. Ardından dosya tanzim süreci başlıyor.
KİMLİKLERİ GİZLİYORLAR
Başka kimliklerle yeniden dönmesini engellemek için göçmenlerin parmak izleri tek tek alınıyor ve biometrik fotoğrafları çekiliyor. Pasaport ve kimlikleri olmayan göçmenler, sınır dışı edilmemek için kimlik bilgisi vermiyor. Burada da tercümanlar ve göç uzmanları devreye giriyor. Göçmenler mülakata alınarak kimlik ve uyruk tespiti yapılıyor. Ardından da ülkelerinin konsoloslukları ile iletişime geçilerek seyahat belgeleri temin ediliyor, sınır dışı süreci başlatılıyor. Bu işlemler 2 hafta ile 2 ay arasında değişebiliyor. Bu sürede göçmenler, mescidinden kantinine kadar bir çok sosyal imkânı olan GGM’lerde misafir ediliyor. Kocaeli İl Göç İdaresi Müdürü Mehmet Erkoç, merkezde çalışmalar hakkında bilgi verdi. Sınır dışı işlemleri yapılırken her detayın titizlikle incelendiğini belirten Erkoç şunları kaydetti: “Sınır dışı değerlendirmeleri yapılırken, kamu güvenliği açısından tehdit durumu süreçleri araştırılıyor. Tüm düzensiz göçmenlerin verileri ortak veri tabanına aktarılıyor. Kolluk kuvvetlerimizle entegre bir sistemimiz var.
GERİ GÖNDERME SÜRECİ
- Geri Gönderme Merkezimizde bizim İngilizce, Arapça, Farsça, Urduca ve Rusça bilen tercümanlarımız var. Burada uyruk bazlı çalışıyoruz. Afganistan ve Pakistan’a bakan bir masamız ve diğer uyruklara bakan masamız var. Göçmenlerin kimliklerini tespit edip seyahat belgesi temin ettikten sonra seyahat süreci başlıyor. Kişinin parası varsa bilet oradan temin ediliyor. Yoksa biletini biz alıyoruz ve kişi devlete borçlandırılıyor.
ÖNCE CEZASINI ÇEKİYOR SONRA SINIR DIŞI EDİLİYOR
Göçmenler adli bir olaya karıştıysa ayrı bir süreç işliyor. Kişilerin suç işlediği mahkeme kararı ise tescillendiyse cezaevine gönderiliyor. Cezasını infaz edildikten sonra kolluk aracılığıyla Geri Gönderme Merkezi’ne getiriliyor ve topluma salınmadan sınır dışı ediliyor. Bu yıl Kocaeli’nde bin 371 düzensiz göçmen yakalandı. Bu yabancıların 646’sı sınır dışı edildi.”
Jandarma nezaret ediyor
İstanbul Tuzla’daki Geri Gönderme Merkezi ise 900 kişi kapasiteli. Öğleden sonra gittiğimiz GGM’de, 858 kişinin sınır dışı edilmek üzere çeşitli illere gönderildiğine şahit olduk. Kaçak göçmenler konulan eşyaları tutanak karşılığına iade edildikten sonra Jandarma nezaretinde, tahliye için bekleyen 22 otobüse daha önce oluşturulan listeler doğrultusunda bindirildi. Güvenlik için her otobüse 4-6 Jandarma personeli bindi. Araçlar daha sonra göçmenlerin sınır dışı edileceği illere doğru hareket etti. Tuzla GGM’de sıkı güvenlik önlemleri dikkat çekici.
HER İHTİYAÇ DÜŞÜNÜLMÜŞ
- Göçmenlerin ihtiyaçları her şey düşünülmüş, 24 saat doktorun bulunduğu poliklinik bile mevcut. Göçmenlere kişisel bakımlarını yapabilmeleri için diş fırçasından sabun ve havluya kadar hijyen kitleri dağıtılıyor. Ayrıca, sorunu olan göçmenlere psikolojik destek veriliyor. Sadece son bir hafta içerisinde, 2 bin 344 kaçak göçmenin sınır dışı edildiği bilgisi paylaşıldı.
32 uçak seferi
Ziyaretimizde Türkiye genelindeki GGM’lerle ilgili bilgiler de bizimle paylaşıldı. Türkiye’deki 30 GGM’nin toplam kapasitesi 20 bin. Düzensiz göçle mücadele için alınan tedbirler sonucunda 2019 yılında 454 bin 662, 2020 yılında 122 bin 302 ve 2021 yılında 162 bin 996 düzensiz göçmen yakalandı. 2022 yılında ise toplam 69 bin 128 göçmen yakalandı. Hali hazırda geri gönderme merkezlerimizde 82 farklı uyruktan 12 bin 206 yabancı gözetim altında. Bu yabancılardan 6 bin 669’u Afganistan, bin 637’si Suriye, bin 363’ü Pakistan uyruklu. 2022 yılında 115 farklı uyruktan 24 bin 910 düzensiz göçmen ülkeden sınır dışı edildi. Sınır dışı edilenlerin büyük bölümünü Afganistan ve Pakistan uyruklular oluşturdu. Sadece son 5 ayda sınır dışı işlemlerinde Afganistan’a 30, Pakistan’a 2 olmak üzere toplamda 32 charter seferi (özel uçuş) gerçekleştirildi.
