Fransa’nın resmi arşivleri, 1915’te Osmanlı’ya yönelik Ermeni isyanlarının Batı desteğiyle organize edildiğini ortaya koyuyor. Bunun Osmanlı’yı parçalama hedefi taşıdığı vurgulanan belgeler, tehcir kararının güvenlik gerekçeleriyle alındığını da doğruluyor.
Sözde Ermeni soykırımı iddiaları, uzun yıllardır tarihi çarpıtan bir söylem olarak uluslararası kamuoyunda yer buluyor. Ancak Fransa’nın kendi arşivlerinden çıkan belgeler, bu iddiaların temelsizliğini gözler önüne serdi. Fransa Dışişleri Bakanlığı'nın 1915 ve 1920 yıllarına ait diplomatik belgeleri, Ermeni grupların İtilaf Devletleri ile birlikte Osmanlı’ya karşı organize bir isyan planladığını, hatta silahlı kalkışmalara giriştiğini açıkça ortaya koyuyor. Fransız yetkililerin kendi raporlarında yer alan itiraflar, Osmanlı'nın tehcir kararının ardında yatan güvenlik kaygılarını da doğruluyor.
ÇUKUROVA MERKEZLİ AYAKLANMA
Fransa Dışişleri Bakanı Théophile Delcassé'nin 29 Eylül 1915 tarihli ve şifreli bir telgrafla Londra Büyükelçisi Paul Cambon’a gönderdiği mektup, Osmanlı topraklarında Ermeniler aracılığıyla yürütülecek isyanın tüm detaylarını içeriyor. 6 sayfalık bu belgede, Kıbrıs ve Suriye’de lojistik üslerin kurulmasından, 50 bin kişilik Ermeni isyancı ordusunun hazırlanmasına kadar çok sayıda askeri ve lojistik ayrıntı yer alıyor. Mektubun ekinde yer alan “Ermeni Ulusal Savunma Komitesi” raporuna göre, Çukurova (Kilikya) merkezli bir ayaklanma hedeflenmişti. Plan İskenderun, Mersin ve Adana gibi stratejik noktaların ele geçirilmesini, demir yollarının sabote edilmesini ve Osmanlı ordusunun iç cephede zayıflatılmasını amaçlıyordu. Raporda, “Bu proje bizim ulusal idealimizdir” ifadeleriyle Fransız ve İngiliz askeri makamlarına açık destek çağrısında bulunuluyor.
BAŞARISIZ CUMHURİYET GİRİŞİMİ
Komitenin önerdiği bir diğer strateji ise Port Said’deki Ermeni mültecilerin silahlandırılması ve Süveyde ile Musa Dağı çevresinde isyan başlatılmasıydı. Özellikle Musa Dağı’nda 40 gün süren ancak bastırılan isyan örnek gösterilerek, yeterli dış destekle çok daha geniş çaplı bir kalkışmanın mümkün olduğu savunuluyordu. Söz konusu organizasyonun sonuçları ise 25 Kasım 1920 tarihli General Gouraud’un, General de la Panouse’a gönderdiği mektupta gözler önüne seriliyor. Gouraud’un Ermenilerin nasıl kontrolden çıktığını ve bölgedeki Müslüman halka yönelik saldırılarda bulunduğunu itiraf ettiği ifadeleri de şöyle: “Ermeniler, silahlı olmalarının avantajını kullanarak köyleri yağmalamış, yakmış ve silahsız Müslümanları katletmiştir. Türklere atfettikleri suçların benzerini kendileri işlemiştir.” Aynı belgede, Ermenilerin 4 Ağustos 1920’de bağımsız “Kilikya Ermeni Cumhuriyeti” kurma teşebbüsünde bulundukları, bu girişimin ardından Fransızların onları silahsızlandırma ve sürgün etme kararı aldığı da belirtiliyor.
Merhaba, sitemizde paylaştığınız yorumlar, diğer kullanıcılar için değerli bir kaynak oluşturur. Lütfen diğer kullanıcılara ve farklı görüşlere saygı gösterin. Kaba, saldırgan, aşağılayıcı veya ayrımcı dil kullanmayın.
İlk yorumu siz yapın.
