Uzmanlar yangınları küresel ısınmaya bağlarken Türkiye için sabotaj söz konusu... Avrupa, Kuzey Amerika, Asya ve Sibirya’da seller bir yanda, yangınlar diğer yanda... 2021 yılı bu hızla giderse 2020’nin sıcaklık rekorunu kıracak. Ve bundan sonra her yıl yangınlar dahil aşırı hava olaylarıyla dolu geçecek.
Türkiye’nin yanı sıra ABD’den Yunanistan’a, İtalya’dan Kanada’ya Rusya’ya kadar birçok ülkede milyonlarca hektar ormanlık alan yanarak kül oluyor.
İtalya’nın Sardinya bölgesi, İspanya’nın Katalan bölgesi, ABD’nin Idaho, Alaska ve Minnesota eyaletleri, Kanada’nın çeşitli bölgeleri, Yunanistan’ın başkenti Atina’daki Stamata ormanlık alanı ve Rusya’nın Yakutistan bölgesi alevlere teslim. Yani Dünyanın ciğerleri sönüyor. Ya da söndürülüyor!
Peki, dünya tarihindeki en büyük orman yangınları hangileri, bunların sonuçları neler?
Tarihin bilinen en büyük yangını Avustralya’da geçtiğimiz yıl yaşandı. Haziran 2019'da başladı ve 240 gün sürdü. Yaklaşık 8 milyon hektarlık alan alev alev yandı. Yangında 2 bin 500'den fazla bina kullanılmaz hale geldi. 34 kişi hayatını kaybetti. 3 milyardan fazla hayvan telef oldu.
2003 yılında Rusya’nın Sibirya’da bölgesinde artan sıcaklıklar ve donmuş toprakların erimesi sonucu orman yangınları başladı. Sibirya Tayga yangınında 47 milyon dönüm orman alevlere teslim oldu. Yangın, uydu görüntülerine yansıdı. Avrasya'nın duman altında kaldığı görüldü. Bu yangın ozon tabakasının incelmesinde büyük rol oynadı.
2014 yılında, Kanada'nın kuzeybatı topraklarında yangın meydana geldi. Birden fazla noktada başlayan yangınlar 8.4 milyon dönüm araziyi etkiledi. Alevler o kadar büyüktü ki Kanada'nın güneyindeki eyaletlerde, ABD'nin bazı eyaletlerinde ve birkaç Batı Avrupa ülkesinde hava kalitesi ciddi oranda etkilendi.
1989 yılında, Kanada'daki Manitoba eyaleti, 8.1 milyon dönümlük orman yangınlarına maruz kaldı. Yüzlerce farklı bölgede başlayan yangınlar nedeniyle binlerce kişi bölgeden tahliye edildi. Birçok aile evini yangında kaybetti.
13 Ocak 1939’da Avustralya’nın Victoria kentinde başlayan çalı yangını, kuraklık ve şiddetli rüzgarın etkisiyle 5 milyon dönüm orman alanının küle dönmesine yol açtı. Bölgedeki tüm ilçeler yangına teslim oldu. 71 kişi hayatını kaybetti. Toprak verimliliği ve su rezervleri de olumsuz etkilendi.
1919'da Edmonton şehrinin kuzeyinde başlayan orman yangını 5 milyon dönüm araziyi yaktı. Bölgede ahşap endüstrisi için kesilen ağaçlar, alevlerin hızla yayılmasına katkı sağladı. 11 kişi hayatını kaybetti. Yüzlerce insan evini kaybetti.
2 Haziran 1950'de Kanada'nın Britanya Kolumbiyası'nda küçük bir orman yangını başladı. Yaşam alanlarına 15 km uzaklıktaki bu yangın görmezden gelindi. O küçük yangın birkaç gün içinde Alberta'nın Chinchaga vahşi topraklarına geçti. 222 gün devam eden yangında 245 kilometre uzunluğunda bir orman şeridi yok oldu. Yangın yerleşim yerlerine kadar ulaştı.
2010 kuraklığı, Bolivya'nın son 30 yılda gördüğü en kötü şeylerden biriydi. Ülkede o yıl 47 binden fazla yangın meydana geldi. Yaklaşık 4 milyon hektarlık alan alevlere teslim oldu.
1910 yazında, yıkıcı bir orman yangını serisi Idaho, Montana ve Washington’u etkisi altına aldı. 20 Ağustos'ta başlayan yangının ardından toplam bin 736 yangın çıktı. 3 milyon dönüm arazi yok oldu.
Büyük Chicago yangını ile aynı anda başlayan Peshtigo yangını tarihin en ölümcül yangınlarından biri olarak kayda geçti. 1 milyon 200 bin dönümlük alanın küle döndüğü yangında 2 bin 500 kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
