TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, termik santrallere filtre takılmasını erteleyen madde, Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi'nden çıkarıldı.
Komisyonda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri gönderilen Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un, termik santrallere filtre takılmasını erteleyen 50. maddesi ele alındı.
Geri gönderme tezkeresi üzerinde söz alan CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, bir kanunun veto edilmesinin anormal olmadığını söyledi.
- "Ancak bu sefer ki geri gönderme, TBMM'yi yaralamıştır. Sadece AK Parti için değil hepimiz için sıkıntılı olmuştur." ifadesini kullanan Kuşoğlu, "Son anda verilen bir önergeyle bu madde teklife dahil edildi. İrdelenmeden, incelenmeden, görüşülmeden, konuşulmadan, kanun tekliflerine madde eklenmemesi lazım. TBMM'nin itibarıyla ilgili sıkıntılar ortaya çıkabiliyor" dedi.
HDP İzmir Milletvekili Murat Çepni, insan sağlığıyla ilgili böylesine kritik maddelerle ilgili, telafisi mümkün olmayan tahribatlar ortaya çıkarabilecek konularda daha fazla muhataplarla istişare halinde bulunulması gerektiğini belirtti.
MHP Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, hukuki açıdan değerlendirildiğinde veto uygulamasını farklı yerlere çekmenin hiçbir anlamı olmadığını kaydetti.
Anayasa'ya göre yasama yetkisinin TBMM'ye ait olduğunu anımsatan Kalaycı, "Cumhurbaşkanın kanunları kısmen veya tamamen geri gönderme yetkisi bulunmakta. Yetki yine TBMM'de. Bu geri gönderme, yasama ve yürütme arasında denge denetim mekanizmasının işlediğini gösteriyor" dedi.
Kalaycı, Genel Kurulda ifade ettiği görüşler ve Cumhurbaşkanının görüşleri doğrultusunda 50. maddenin metinden çıkarılmasının uygun olacağını söyledi.
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, Cumhurbaşkanın bilgisi dahilinde olmadan bu teklifin buraya gelmeyeceğini belirterek, "Biz düzenlemenin doğru olmadığını söyledik hala da söylüyoruz. Başta ne söylediysek şimdi de onu söylüyoruz. Olduğumuz yerde duruyoruz. 50. madde çıkarılmalı" diye konuştu.
AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, önergede imzasının bulunduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Cumhurbaşkanı yetkisini kullanarak geri gönderdi. Ancak takdir TBMM'ye aittir. Bu madde hepimizin bildiği gibi bir zaruretten doğmuştu. Çünkü 7,5 yıla yakın süredir bu tedbirler alınmamış. Enerji bir ihtiyaç. Bu ihtiyacın görülmesi için bu santraller çalışmaya devam etmeli ama insan hayatına ve doğaya zarar veriyor. 31 Aralık'tan itibaren yeni bir süre getiriliyordu. Neticede Cumhurbaşkanlığının geri gönderme gerekçesine iştirak ediyorum. Bunu bildiğimiz halde zorunluluktan böyle bir teklif getirdik. Biz Cumhurbaşkanına her şeyi danışıp, her şeyi haberdar etmiyoruz. Bu eşyanın tabiatına aykırı."
Bu vetonun, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nde de yasama ve yürütme arasında denge denetim mekanizmanın çalıştığını gösterdiğini ifade eden Öztürk, maddenin geri çekilmesinin uygun olacağını vurguladı.
CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, "Bu santraller filtresiz çalışmaya devam edecek mi durdurulacak mı? Sadece para cezasıyla geçiştirilip yine aynı düzen devam edecek mi? Para cezası gibi işlemlerle bu işletmelerin faaliyetlerinin devam edeceği görülüyor. Gerekli düzenlemeler yapılmadan bu santrallerin çalışmasına izin verilmemeli" dedi.
CHP Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztürk, vetodan dolayı Cumhurbaşkanına teşekkür etti.
Öztürk, "Sayın Cumhurbaşkanının baştan beri bu düzenlemeden haberi vardı. Bir milletvekili, bu düzenlemenin geçmesi için ön ayak oldu. Ben de bu temasların içinde olan birisi olarak söylüyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Öztürk, AK Parti Kahramanmaraş milletvekillerinin birkaçının bu düzenlemenin geçmemesi için mücadele ettiğini, bunu bir hakkı teslim etmek adına söylemek durumunda olduğunu vurguladı.
CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, "Cumhurbaşkanı'ndan bu madde için onay almamışlardır. Muhtemeldir ki bu metin bir aracı vasıtasıyla gelmiştir, yani bir talimat var. Onayını almak değil talimat var. Onayını almak işi biraz yumuşatır" iddiasında bulundu.
"Çevre mevzuatına tabi olacaklar"
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan, milletvekillerinin sorularına yanıt verdi.
Yürürlükteki kanunla, bu santrallere 31 Aralık 2019 tarihine kadar herhangi bir idari ve para cezası uygulanmadan faaliyet göstermelerine imkan tanındığını belirten Tancan, şunları kaydetti:
"Süre 2020'nin başına tekrar çekildiğine göre, 13 santral ne olacak? Bu santraller, 1 Ocak 2020 yılından itibaren yürürlükteki çevre mevzuatıyla karşı karşıyadır. Çevre mevzuatına göre para cezası ya da kapatma yaptırım var. Bu santraller, geçici faaliyet belgesi bulunmadığı takdirde, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren yapılacak denetimlerde kapatılacak. Bunu Çevre Bakanlığı yapacak. Geçici faaliyet belgesi olduğu halde emisyon değerlerini sağlamakla alakalı eksikleri olan varsa, idari para cezası uygulanıyor ve süre veriliyor. Dolayısıyla, geçici faaliyet belgesi alacak durumu olmayanlar ki bunun olması için fiziki bacadaki filtrelerin olması gerekiyor, yapılan kontroller sonucunda tabi ki kapatılacaktır."
Denetimlerde süre verilebilmesi için ek koşullar olduğunu belirten Tancan, geçici faaliyet belgesi olup emisyon değerleriyle alakalı gerekli değerleri taşımayanlara süre verilebildiğini bildirdi.
Tancan "Bu santrallerin çevre mevzuatı dahilinde kapatılması halinde enerji arz güvenliği açısından bir sorun yaşanmayacaktır" diye konuştu.
Mevzuata uyan santrallerin faaliyetlerine devam edeceklerini aktaran Tancan, "Uymadıkları takdirde, ne zaman bu yükümlülükleri sağlarlarsa o zaman faaliyetlerine yeniden başlayacaklar. Bu yatırıma başlamış, bitirme aşamasına gelmiş santrallerimiz var. Bu çalışmaları bitirdiklerinde tekrar faaliyetlerine başlayacaklar" dedi.
"İddialarınızı boşluğa bıraktı"
Tezkerenin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından, AK Parti'nin, 50. maddenin kanundan çıkarılmasıyla ilgili önergesinin görüşmelerine geçildi.
Önerge üzerinde söz alan AK Parti Erzurum Milletvekili İbrahim Aydemir, önergede imzası olan iki kişiden biri olduğunu belirterek, "Sayın Cumhurbaşkanı tarafından düzenleme kafi görülmemiş, yeterli görülmemiş, insan sağlığı daha mühim denmiş ve bu maddeyi kabul etmemiş. Muhalefet cenahından gelen 'saray tarafından dikte ediliyor' iddiasıyla ilgili geldiğimiz nokta şunu gösterdi ki alakası yok. Milletvekilleri kendi hür iradeleriyle bunu yapabiliyorlar. Cumhurbaşkanının şu tasarrufu, sizin iddialarınızı boşluğa bıraktı." değerlendirmesini yaptı.
AK Parti'nin önergesi kabul edildi ve madde tekliften çıkarıldı.
Teklif, Genel Kurulda da görüşülecek.
