Adalar, Kıbrıs, Doğu Akdeniz, Libya ve sığınmacılar gibi pek çok konuda Türkiye ile ters düşen Yunanistan, sıcak savaşa bir adım kala diplomasiye yeşil ışık yaktı. Ankara-Atina arasında tüm meselelerin masaya yatırıldığı ‘güven artırıcı’ görüşmeler yeniden başlayabilir.
Adalar Denizi (Ege) ve Doğu Akdeniz konusunda Türkiye ile Yunanistan arasında giderek yükselen gerilim, karşılıklı ‘diplomasi’ mesajlarıyla yerini sükûnete bıraktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘yapıcı olunması’ ve ‘ortak çalışma arayışının sürdürülmesi’ talimatları, bir süredir iyice ısınmış suları bir nebze de olsa serinletti. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in de aracı olmasıyla Atina tarafı yeniden masaya oturma sinyali verdi. Bu ortamda Türkiye ve Yunanistan arasında güven artırıcı önlemlere ilişkin toplantıların dördüncüsü için Ankara’da görüşmelerin başlatılması bekleniyor. Daha önce iki kez Atina’da, bir defa da Ankara’da toplantı yapıldığını anımsatan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, şu açıklamayı yaptı:
ACİZLİK DEĞİL ZEYTİN DALI
“4. toplantıyı Ankara’da yapmak üzere hazır olduğumuzu karşı tarafa bildirdik. Yunan tarafının da bu toplantılara katılmasını bekliyoruz. Hep birlikte neler yapabiliriz sorusunun cevabını beraber bulalım, diyoruz. Dolayısıyla biz komşularımızı bu yönde davet ediyoruz, beraber çalışmak, toplumlar, oradaki insanlar için bir şeyler yapabilmek konusunda çalışmaya devam ediyoruz. Fakat bunun dışında bunu da bir acizlik olarak almasınlar, diğer taraftan yapılması gereken ne varsa, herhangi bir oldubittiye meydan vermeyeceğimizi, Türkiye’nin ve KKTC’nin içinde olmadığı hiçbir çözümün de Kıbrıs’ta ve Doğu Akdeniz’de yaşama şansının olmadığını da herkesin bilmesini bir kez daha ifade etmek istiyorum.”
GEÇTİĞİMİZ YIL BAŞLADI
Ankara ile Atina arasında güven artırıcı önlemlerin masaya yatırıldığı toplantılar, Yunanistan eski Başbakanı Aleksis Çipras’ın Türkiye ziyaretinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmenin ardından başlamıştı. Bu kapsamda ilk adım olarak karşılıklı liman ziyaretleri gerçekleştirildi, iki ülke savunma bakanlarının çizdiği çerçevede belirlediği takvimde taraflar ilk toplantıyı 20-25 Mayıs 2019’da Atina’da yaptı. Ege ve Doğu Akdeniz’deki sorun sahalarının görüşüldüğü toplantıların ikincisi 18-20 Haziran 2019 tarihleri arasında Ankara’da gerçekleştirildi ve bu toplantının sonunda 20 adet güven artırıcı önlemin uygulanması üzerinde mutabakat sağlandı.
HER KONU MASADA
Ege ve Doğu Akdeniz’de Yunanistan’ın talepleri ve oldubitti çabalarına devam ettiği söz konusu dönemde bu tedbirler başarılı olarak devreye konulamasa da diplomasi işletilmeye devam etti. Güven artırıcı önlemler toplantısının üçüncüsü 17-20 Şubat 2020 tarihlerinde Atina’da yapıldı. Tarafların 4. tur görüşmeler için önümüzdeki günlerde Ankara’da yeniden buluşması bekleniyor. Görüşmelerin ilk üç turunda Türkiye heyeti, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın “Bugüne kadar Ege’de, Doğu Akdeniz’de ve Kıbrıs’ta ne sorun varsa hepsini masaya koyun” talimatıyla tüm sorunlu meseleleri müzakereye açtı.
SULAR YİNE ISINABİLİR
Temasların 1988 yılındaki Papoulia-Yılmaz Memorandumu merkezinde devam etmesi bekleniyor. Diğer yandan Ankara, diplomatik görüşmeler sürerken Atina kaynaklı oldubittilere de fırsat vermemekte kararlı. Gerek Ege’de adaların Lozan Antlaşması ile çizilen statüsü, gerek Doğu Akdeniz’de Türkiye’yi dışlayan girişimlere fırsat verilmemesi, gerekse Kıbrıs davasından ödün verilmeyeceğine ilişkin kırmızı çizgilerle masaya oturuluyor. Türkiye’nin ‘bölge kaynaklarını birlikte paylaşalım’ şeklinde özetlenebilecek teklifi bugüne kadar yanıt bulmuş değil. Bu doğrultuda da Doğu Akdeniz’de normale dönen suların, Yunanistan’ın Türkiye tarafından ‘kabul edilemez’ bulunan taleplerinden vazgeçmemesi halinde yeniden ısınması kaçınılmaz görülüyor.
SICAK MESAJ: ANLAŞMAK İSTİYORUZ
- Yunanistan, geçtiğimiz ay İtalya ile imzaladığı deniz yetki alanlarının belirlenmesi anlaşmasının bir benzerini Türkiye ile müzakereye hazır. Buna ilişkin net mesaj dün Atina’dan geldi. Yunanistan Hükümet Sözcüsü Stelyo Petsas, İtalya ile yaptıkları gibi Türkiye ile de deniz yetki alanlarının sınırlandırılması konusunu görüşmek istediklerini bildirdi. Haftalık basın toplantısında konuşan Petsas, Türkiye ile özellikle gerginlik dönemlerinde iletişim kanallarının açık olması gerektiğini belirterek, “İtalya ile yaptığımız gibi deniz yetki alanlarının belirlenmesini Türkiye ile de konuşmak istiyoruz” dedi. Petsas, Barbaros Hayrettin Paşa sismik araştırma gemisinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne gittiğini dile getirerek, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in, Güney Kıbrıs Rum yönetimi lideri Nikos Anastasiadis ile konuyu telefonda görüştüğünü belirtti. Yunanistan ve İtalya, 9 Haziran’da, İyon Denizi’nde iki ülke arasında Münhasır Ekonomik Bölge sınırlandırma anlaşmasını imzalamıştı.
