Tarihi anlaşmalar devreye girer

Milli Güvenlik Kurulu, Irak’ın parçalanması anlamına gelen 25 Eylül referandumuna dün masaya yatırdı. Beştepe Külliyesi’nde gerçekleşen tarihi oturuma ABD dönüşü ayağının tozuyla Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlık etti. Toplantıda Irak’ın parçalanması durumunda Türkiye’ye bölgeye müdahale hakkı veren uluslararası ve ikili anlaşmalar ile askeri planlamalar da masaya yatırıldı. 3 saat 10 dakika süren toplantının ardından tarihi bir bildiri yayınlandı. Bildiride Irak’taki referandumun gayrimeşru ve kabul edilemez olduğu vurgulanarak, askeri müdahale sinyali verildi. İşte bildiriden satır başları:

IKBY’nin 25 Eylül 2017 tarihinde düzenleyeceğini açıkladığı referandumun gayrimeşru niteliği ve kabul edilemezliği bir kez daha belirtilmiştir. Türkiye’nin milli güvenliğini doğrudan tehdit eden bu adımın, Irak’ın siyasi birliği ve toprak bütünlüğü ile birlikte, bölgenin barış, güvenlik ve istikrarı için de tehdit oluşturan vahim bir yanlış olduğu kuvvetle vurgulanmıştır.

IKBY yönetimi, vakit varken referandum kararından vazgeçmeye davet edilmiştir. Bu takdirde, Irak Merkezi Hükümeti ile IKBY arasındaki meselelerin görüşmeler yoluyla ve anayasal temelde çözüme kavuşturulması için Türkiye’nin elinden gelen katkıyı yapmaya hazır olduğu kaydedilmiştir. Kuzeyiyle birlikte tüm Irak’ın; Araplar, Kürtler, Türkmenler, Ezidiler, Keldaniler, Süryaniler ve diğer toplumsal gruplardan oluşan çoğulcu yapısının, ancak ülkenin toprak bütünlüğü temelinde korunabileceği belirtilmiştir.

Türkiye’nin yanı sıra, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, uluslararası toplum ve Irak Merkezi Hükümetinin de kabul etmediği bu yanlışta ısrar edilmesi halinde, Kuzey Irak’la birlikte bölgemizin tamamına zarar verecek vahim sonuçların ortaya çıkmasının kaçınılmaz olduğu ifade edilmiştir. Tüm ikazlarımıza rağmen bu referandumun yapılması halinde Türkiye, ikili ve uluslararası anlaşmalardan doğan haklarını mahfuz tutar.

Ankara Anlaşması ne diyor
Ankara Anlaşması, Irak’ın bölünmesi durumunda Türkiye’ye müdahale hakkı veriyor. 5 Haziran 1926’da Türkiye, Irak ve İngiltere arasında imzalanan anlaşmanın 1. Maddesinde Irak’ın sınırları tüm detayları ile çiziliyor. 5. Madde’de ise taraflar bu sınıra bağımlı kalacağını taahhüt ediyor. Referandumun gerçekleştirilmesi durumunda sınırlar değiştiği ve Irak taahhütlerini yerine getirmediği için Türkiye’ye müdahale hakkı doğuyor. İşte anlaşmanın 1 ve 3. maddeleri:
Madde 1. Türkiye ile Irak arasında sınır, Milletler Cemiyetinin 29 Ekim 1924 günlü oturumunda kararlaştırılmış çizgiye uygun olarak, aşağıdaki biçimde kesinlikle belirtilmiştir. (Brüksel Sınır Çizgisinin Tanımı) Bununla birlikte, sözkonusu bu sınır Aşuta ve Alamun güneyinde, bu iki yeri birbirine bağlayan yolun Irak topraklarından geçen kesimini Türk toprakları içinde bırakmak üzere, değiştirilmiştir.
Madde 5. Bağıtlı taraflardan her biri 1. maddede belirlenen sınır çizgisinin kesinliğini ve bozulmazlığını kabul ederek, bunu değiştirmeği amaçlayan her hangi bir girişime geçmekten sakınmayı yükümlenir.