Başıboş köpekler düzenlemesiyle kamu güvenliği açısından tehdit oluşturan kuduz ve saldırgan hayvanlar, teklifin yasalaşmasından sonra uyutulacak ve saldırgan türlerin sahiplendirilmesinin önüne geçilecek. Teklifle, yıllık ortalaması pandemi sonrasında 400 binin üstüne çıkan kuduz vakalarının sıfırlanması da öngörüldü. Kuduz ve evcilleştirilemeyecek kadar tehlikeli olan köpekler ötanazi edilecek. Ötanazinin kaç gün içinde uygulanacağını Tarım ve Orman Bakanlığı belirleyecek.
Sokak köpeklerinin sayısındaki artışa paralel olarak kuduz vakalarında ciddi artış görüldü. Türkiye, Dünya Sağlık Örgütü'nün yayınladığı 'Kuduz Riskli Temasın Yüksek Olduğu Ülkeler' kategorisinde yer alıyor. Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre; 2018-2022 yılları arasında kuduz riskli temas sayısı ortalama 267 bin 125 iken 2023 yılında bu sayı 437 bin 601'e yükseldi. Kuduz temaslı köpek sayısının yıllık ortalaması ise 200 bin bandında seyrediyor.
KUDUZ KÖPEĞE ÖTANAZİ
AK Parti'nin Meclis Başkanlığı'na sunduğu yasa teklifiyle, kuduz köpeklere yerel yönetimler tarafından 'ötanazi' (uyutma) uygulanması zorunlu hale getirilecek. Teklifin yasalaşması ve yürürlüğe girmesinden sonra yerel yöneticilerin (belediye başkanı, il/ilçe meclisi üyesi) yasal sorumluluğu da başlayacak. Belediyeler sokaklarda 'kamu güvenliğini riske atan başıboş, saldırgan, kuduz ve çeteleşmiş sokak köpeklerine' ötenazi uygulamak zorunda olacak. Ötanazinin uygulanma süresi Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yasanın geçmesinden çıkaracağı yönetmelik ve yönergelerle belirlenecek. Bu sorumluluğunu yerine getirmeyen yerel yöneticilere 6 aydan 2 yıla kadar hapis uygulanacak.
POPÜLASYON KONTROLÜ
Yerel yönetimler popülasyon kontrolünü sağlamakla da yükümlü olacak. Araştırmalara göre bir bölgede bulunan bir dişi ve erkek köpek birinci yılın sonunda 16 yavru, ikinci yılın sonunda 128 yavru, üçüncü yılın sonunda 512 yavru, dördüncü yılın sonunda 2048 yavru, beşinci yılın sonunda 12 bin 288 yavru ve 6. yılın sonunda 67 bin hayvandan oluşan bir popülasyona ulaşabilmekte. Belediyeler 2028 yılı sonuna kadar barınak ve bakım evi kurmak zorunda olacak. Ancak bu 4 yıllık süre boyunca yasal sorumlukları olan kısırlaştırma ve ötenaziyi de uygulamaya mecbur tutulacaklar.
KISIRLAŞTIRMA YAYGINLAŞTIRILACAK
Sahipsiz hayvanların kontrolü maksadıyla 2004 yılından günümüze dek popülasyon kontrolü maksadıyla kısırlaştırma ve bakımevi kurulumu çalışmaları yürütülüyor. Mevcutta yaklaşık 105 bin hayvan kapasiteli 322 adet hayvan bakımevi bulunmaktayken, son 20 yılda 2 milyon 504 bin 595 sokak köpeği kısırlaştırıldı, yine 533 bin 4 sokak köpeği de sahiplendirildi. Bu nedenle yerel yönetimler son 20 yılda artarak sürse yeterli sayıya ulaşamayan kısırlaştırma işlemini daha da artırmak ve sahiplendirme kampan-yalarında etkin rol almak durumunda olacak.
BATI ÜLKELERINDE UYGULANIYOR
İngiltere, Fransa ve ABD'nin bazı eyaletlerinde 'Yakala-Kısırlaştır-Tut-Ötanazi Modeli' uygulanıyor. Tıbbi gerekçelere ek olarak İngiltere'de 7 gün, Fransa'da 8 gün, ABD'de eyaletlerce belirlenmiş süre sonunda sahiplendirilemeyen hayvanlara veteriner kontrolünde ötanazi yapılabileceğine ilişkin mevzuat hükümleri bulunuyor. Hindistan ve bazı Balkan ülkelerinde hayvan popülasyonuyla mücadele yöntemi, Türkiye'deki gibi 'Yakala-Kısırlaştır-Sal' metodu. 60 milyon sahipsiz köpek bulunan Hindistan'da dünyadaki tüm kuduz ölümlerinin yüzde 36'sı gerçekleşmekte. Bu mücadele yöntemini uygulayan ülkelerde, sahipsiz hayvan sorunu görülüyor.
