Covid-19'dan önce ortaya çıkmış ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2018 yılında yayımlanan öncelikli hastalıklar listesinde yer alan X hastalığı bir kez daha gündeme geldi. WHO Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, yaptığı açıklamada, Covid-19'dan 20 kat daha ölümcül olduğu iddia edilen X hastalığına ilişkin açıklamalarda bulundu. Peki X hastalığı nedir, belirtileri neler? X hastalığının tedavisi var mı? İşte bu hastalık hakkında bilinmesi gerekenler.
Geçtiğimiz günlerde İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda sağlık sektörü liderleri, "X hastalığı" olarak adlandırılan yeni bir küresel salgın için uyarılarda bulundu. Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, yaptığı açıklamada, Covid-19'dan 20 kat daha ölümcül olduğu iddia edilen X hastalığına ilişkin çok çarpışı açıklamalar yaptı. Disease (X) hastalığı nedir, belirtileri neler?
X HASTALIĞI COVID-19’DAN DAHA MI TEHLİKELİ?
WHO Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, X hastalığına karşı hazırlıklı olmanın önemini vurgulayarak, ülkelerin bu ortak düşmanı ele almak üzere bu mayıs ayına kadar bir pandemi anlaşmasına varmalarını umduğunu ifade etti.
Tedros Adhanom Ghebreyesus, İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda yaptığı konuşmada, "Pandemi anlaşması, karşılaştığımız tüm zorlukları ve tüm çözümleri bir araya getirebilir" dedi. Tedros Ghebreyesus, yaptığı açıklamada, hastalığının Covid-19'dan 20 kat daha ölümcül olduğu iddia etti.
Ghebreyesus, X hastalığına karşı hazırlıksız olunması durumunda, bu ölçekte bir hastalığın, DSÖ'ye göre 7 milyondan fazla insanın ölümüne neden olan COVID-19'da yaşanılanlardan daha fazla hasara neden olmasının muhtemel olduğu kaydedildi.
X HASTALIĞI NEDİR?
Öncelikle X hastalığı gerçek bir hastalık değil. Bu, bir salgına veya birden fazla ülkeye veya kıtaya yayılması halinde pandemiye neden olabilecek, şu anda bilinmeyen bulaşıcı hastalıklara atıfta bulunmak için WHO tarafından benimsenen varsayımsal bir terim. X hastalığı terimi Covid-19'dan önce ortaya çıkmış ve WHO tarafından 2018 yılında yayımlanan öncelikli hastalıklar listesinde yer almıştı.
X HASTALIĞI BİR PANDEMİYE YOL AÇAR MI?
Dünya liderlerine seslenen Dr. Tedros, "Elbette bunun panik yaratabileceğini söyleyenler var. Ama olabilecek bir şeyi öngörmek ve ona hazırlanmak daha iyi çünkü tarihimizde bu birçok kez oldu ve hazırlanmak gerekiyor" dedi. Covid-19 salgını dünyanın çok büyük bir bölümünü hazırlıksız yakaladı.
Ancak BBC'nin 2021'de yaptığı bir habere göre, "Epidemiyologlar ve diğer uzmanlar yıllardır insanların kendilerini küresel bir salgına doğru sürüklediği" konusunda uyarıyordu.
Bu uzmanların çoğu pandemilerin hayvanlardan kaynaklanmasından endişeleniyor. Geçtiğimiz yıllarda ortaya çıkan yeni hastalıkların yüzde 75'inin zoonotik olduğu söyleniyor. Yani hayvanlardan insanlara yayılabiliyor.
Çin'deki bir pazarda satılan pangolinlerden insanlara bulaştığı düşünülen Covid-19 da bundan farklı değil.
Covid-19 gibi zoonotik hastalıkların insan eylemleri nedeniyle daha riskli hale geldiği düşünülüyor.
DSÖ'nün bu patojenleri takip etmek için salgınlara yönelik yürüttüğü Ar-Ge projesi söz konusudur ve bu Ar-Ge projesi doğrultusunda listesinde yer alan patojen ve virüsler vardır.
DSÖ’nün hali hazırdaki listesinde yer alan patojenler şunlardır:
- Koronavirüs
- Ebola ve Marburg virüsü
- Kırım Kongo kanamalı ateşi
- Lassa ateşi
- Zika virüsü
- MERS ve SARS
- Nipah virüsü
- Rift vadisi ateşi
- X hastalığı
X HASTALIĞI NEDEN OLUR?
X hastalığının bilinmeyen bir patojen kaynaklı meydana geldiği düşünülse de henüz dünya genelinde gizemini koruyan ve DSÖ tarafından hastalık tescili almayan x hastalığının gerçek nedenine dair kesin bir cevap söz konusu değildir.
X hastalığının hayvanlar arasında dolaşımda olduğu konuşulurken henüz insanlara geçmediği ve insanlar arasında bir tehdide neden olmadığı da belirtiliyor. Ayrıca yapılan çalışmalar, x hastalığının muhtemel bir üst solunum yolu virüsü olduğu yönünde de birtakım görüşler içermektedir.
X HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
X hastalığı, tanımlanamayan potansiyel bir tehlike olduğu için nasıl belirtiler göstereceğine dair soru işaretleri söz konusudur.ancak üst solunum yolu virüsü olarak ortaya çıkabileceği öngörülmektedir. Bu da X hastalığının belirtilerinin üst yolunum yolu enfeksiyonu belirtilerine benzerlik gösterebileceğini düşündürebilir. Üst solunum yolu enfeksiyonları da genel olarak ateş, öksürük, boğaz ağrısı, kas-eklem ağrıları ve halsizlik gibi belirtiler göstermektedir.
X HASTALIĞI İNSANLARDA GÖRÜLDÜ MÜ?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından, önlem alınması gereken potansiyel bir hastalık olarak açıklanan X hastalığı, hayvanlarda dolaşımda olduğu kabul edilse de henüz insanlarda görüldüğü doğrulanmamıştır.
