DSÖ, Maymun çiçeği virüsünün "uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğunu" açıkladı. Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, "Maymun çiçeği ve COVID-19 ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz. Ancak şu anda herhangi bir alarm durumumuz söz konusu değil" dedi. Peki maymun çiçeği nedir, nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? İşte maymun çiçeği virüsü hakkında bilinmesi gerekenler.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Maymun çiçeği (mpox) virüsünün dünya genelinde yayılmaya devam ettiği uyarısında bulundu. DSÖ - WHO), Çarşamba günü aldığı kararla Afrika'yı etkisi altına alan maymun çiçeği (Monkeypox / Mpox) virüsü salgını nedeniyle "küresel acil durum" ilan etti. DSÖ, kasım ayında yaptığı açıklamada, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DRC) virüsün cinsel yolla bulaştığını ilk kez doğrulamış, Afrikalı bilim insanları ise bu durumun hastalığın kontrol altına alınmasını zorlaştırabileceği uyarısında bulunmuştu. Peki nedir bu Maymun çiçeği? Maymun çiçeği nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir?
Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin (Africa CDC) 9 Ağustos'ta yayımladığı rapora göre, ocak ayından 8 Ağustos'a kadar 13 Afrika ülkesinde 2 bin 822 kişi virüse yakalandı, 14 bin 719 şüpheli vaka kayda geçti. Virüs nedeniyle 511'i Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) olmak üzere 517 kişi yaşamını yitirdi. Peki Maymun çiçeği nedir nasıl bulaşır belirtileri nelerdir?
Maymun çiçeği nedir?
Maymun Çiçeği virüsü (MPV veya MPXV), çift sarmallı bir DNA, zoonotik virüs ve Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsinin bir türüdür. Variola (VARV), sığır çiçeği (CPX) ve vaksinya (VACV) virüslerini içeren insan ortopoks virüslerinden biridir.
Çiçek hastalığına neden olan variola virüsünün doğrudan atası veya doğrudan soyundan değildir. Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığına benzer ancak daha hafif bir döküntü ve daha düşük ölüm oranı olan bir hastalık olan maymun çiçeğine neden olur.
Virüs ilk defa 1958 yılında bir maymun üzerinde görülmüştür. 1970 yılında ilk kez insan üzerinde Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde görülmüştür. Afrika dışında ilk kez ise 2003 yılında görülmüştür. Ölümcüllük oranı %1'dir ve bulaşıcılık oranı düşüktür.
Maymun çiçeği belirtiler ve bulguları nedir?
Maymun çiçeği hastalığı, ateş, baş ağrısı, yorgunluk, yaygın vücut ağrıları, lenf bezlerinde şişlik ve cilt lezyonlarına (döküntülere) neden olur.
Yakınmalar, virüs ile temas ettikten sonra ortalama 6-13 gün sonra ortaya çıkar.
Hastalığı ilk 5 gününde ateş, şiddetli baş ağrısı, lenf bezlerinde şişme, sırt ağrısı ve aşırı halsizlik görülür. Bu belirti ve bulguların çoğu birçok hastalıkta görülebilir ancak lenf bezi şişliğinin olması özellikle çiçek, su çiçeği ve kızamıktan ayırmada önemlidir.
Maymun çiçeği nasıl bulaşır?
Hem hayvanlardan hem insanlardan bulaşıyor. Maymun çiçeği virüsü fareler ve sincaplar gibi kemirgen hayvanlardan veya enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor.
Virüsün neden olduğu vücut döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve benzeri eşyaları kullanmak ve vücut sıvılarıyla temas etmek en önemli bulaş nedenleri arasında yer alıyor. İlk belirtiler virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor.
Virüs genelde yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine benzer kabarcıklara neden oluyor.
Özel bir tedavi yöntemi olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor. Vakaların büyük bir kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sağlığına kavuşuyor.
Maymun Çiçeği Virüsünden Nasıl Korunulur?
Sürveyans yani virüs konusunda sistematik gözlemler ve yeni vakaların hızlı tanımlanması, salgının kontrol altına alınması için kritik öneme sahiptir.
Salgınları sırasında, enfekte kişilerle yakın temas, maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için en önemli risk faktörüdür.
Maymun çiçeği virüsü nadir görülmesine rağmen özellikle seyahat ederken yakalanma riskini en aza indirgemek için bu tedbirleri almak gerekmektedir:
Aşı olun (Çiçek hastalığı için geliştirilen aşılar ayrıca maymun çiçeğine karşı da koruma sağlar.)
Hasta olan biri ile temas ettiyseniz mutlaka ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın veya alkol bazlı el dezenfektan ile temizleyin. Virüsü taşıyabilecek hayvanlardan kaçının.
Virüsün belirtilerini gösteren kişilerden uzak durun, bilhassa cilt temasından kaçının. Hasta olduğunu bildiğiniz kişinin yatak takımlarına, havlularına veya giysilerine dokunmayın.
Maymun Çiçeği Virüsünün Tedavisi Nasıl Yapılır?
Spesifik olarak maymun çiçeği virüsü için herhangi bir tedavi yoktur fakat çiçek hastalığına benzerliği nedeni ile çiçek hastalığına karşı korunmak için geliştirilen antiviral ilaçlar monkeypox'u tedavi etmek için kullanılabilir.
Maymun çiçeği virüsünün bulaştığı bir kişide tedavinin amacı hastalıktan kaynaklı ağrı, oluşan yaralar gibi belirtileri kontrol edip, kaldırmaya yöneliktir.
