Türkiye’de emeklilik yaşı ve sigorta primi gün sayısı koşulları, bireyin yaşlılık aylığı alabilmesi için gerekli olan temel kriterlerdir. Emeklilik yaşı, kişinin sigorta başlangıç tarihine ve ödenen prim gün sayısına göre belirlenir. Türkiye’de emeklilik yaşı ve prim günü ile ilgili düzenlemeler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile güncel olarak düzenlenmektedir.
Emekli maaşı, çalışma hayatını tamamlamış ve gelir kaybına uğramış bireylere yaşlılık sigortasından ödenen aylıktır. Türkiye’de emeklilik yaşını ve sigorta prim gün sayısını belirleyen temel faktörler, kişinin sigorta başlangıç tarihi ve ödediği prim günleridir. Bu koşullar, güncel olarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Ancak, 30 Nisan 2008 öncesinde sigortalı olan bireyler için eski kanun olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu da geçerli olmaktadır.
Türkiye’de emeklilik yaşı nedir?
Emekli aylığı olarak bilinen ödeme, Türkiye’de yaşlılık maaşı şeklinde de adlandırılan ve çalışma hayatının sonuna gelen kişilere devlet tarafından ödenen tutardır. Bu bağlamda güncel olarak açıklanan verilere “Emeklilik yaşı kaç?” sorusuna yanıt sunulması gerekir. Nitekim yaşlılık aylığı almaya hangi koşullar çerçevesinde hak kazanıldığını yapılan güncel düzenlemeler belirler. Bu düzenlemelere göre kişilerin emeklilik yaşı belirlenirken çalışma hayatına başladıkları tarih ve prim günü sayısı gibi detaylar dikkate alınır.
Günümüzde emeklilik yaşının erkekler ve kadınlar için ayrı olarak belirlenerek vatandaşlara duyurulduğu söylenmelidir. Bir Türk vatandaşının sigortalı olduğu tarihe göre 55-60 yaşında emekli olması mümkündür. Bununla birlikte yeni kanuna göre belirlenen erkeklerde ve kadınlarda emeklilik yaşı koşulları 58 ve 60 yaş olarak bilinir.
Bir kişinin kaç yaşında emekli olacağının saptanması için temelde 1999 ile 2008 öncesi dönemler ele alınır. Kişinin sigortalı olduğu tarihin bu dönemlerden hangisine denk geldiğine göre kaç yaşında emekli olabildiği anlaşılır. Bununla birlikte kadın ve erkek emeklilik yaşları koşulu karşılandığı zaman sigorta prim ödemelerine de bakılır.
Türkiye’de kadınlarda ve erkeklerde emeklilik yaşı kaç?
Emeklilik yaşının pek çok ülkede kadınlar ve erkekler için ayrı olarak belirlendiği görülür. Buna bağlı olarak kararlaştırılan prim günü sayısı gibi koşullar da karşılandığı zaman vatandaşlar yaşlılık aylığı almaya hak kazanır. Açıklanan resmî bilgilere göre günümüzde emeklilik yaşı hesaplamasında 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun dikkate alındığı görülür.
Buna ek olarak belirtilen kanundan önce geçerli olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre sigortalı olan bireylerin emekli aylığı alma hakları korunur.
Sunulan bilgiler çerçevesinde Ağustos-Eylül 1999 tarihi ile öncesinde sigortalı olan kişilerin yaşlılık aylığı alabilmelerinin prim ödeme gün sayısı ile sigortalılık süresi koşullarına bağlı olduğu hatırlatılmalıdır. Bu dönemden itibaren yaşlılık aylığına hak kazanan ve kadınlarda 18, erkeklerde ise 23 yıllık sigortalı olma süresini dolduran bireylerin aşağıdaki emeklilik şartlarını karşılamaları gerekir:
Erkeklerin 55, kadınların ise 50 yaşını doldurmuş olup en az 5000 gün,
15 seneden beri sigortalı olarak çalışan erkeklerin 55, kadınların ise 50 yaşını doldurmuş olup en az 3600 gün,
25 yıldan beri sigortalı olan erkeklerin 55, 20 yıllık sigortalılık süresini tamamlayan kadınların ise 50 yaşını doldurmamış olup; en az 5000 gün malullük, ölüm ve yaşlılık sigorta primlerini ödemiş olmaları beklenir.
Kademeli geçişe göre kadınlarda ve erkeklerde emeklilik yaşı hesaplama
Güncel verilere (Eylül 2024) göre 15 yıl sigortalı olma, 3600 prim ödeme gün sayısını tamamlama ve 23 Mayıs 2002 tarihinde kadınlar için 50, erkekler için ise 55 yaşını doldurma gibi koşullar karşılandığı takdirde emeklilik aylığı almaya hak kazanılması söz konusudur. İlgili kurum tarafından belirtilen verilere göre bu koşulları belirtilen dönemlerde karşılamayan kişilerin emeklilik yaşı hesaplamaları ise aşağıda sıralanan tarihlere göre belirlenecektir.
15 yıl sigortalı olup 3600 prim ödeme gün sayısını tamamlayanlar;
24 Mayıs 2002-23 Mayıs 2005 tarihleri arasında kadınlarda 52, erkeklerde ise 56 yaş,
24 Mayıs 2005 ile 23 Mayıs 2008 tarihleri arasında kadınlarda 54, erkeklerde ise 57 yaş,
24 Mayıs 2008-23 Mayıs 2011 aralığında kadınlarda 56, erkeklerde ise 58 yaş,
24 Mayıs 2011 sonrasında kadınlarda 58 yaş,
24 Mayıs 2011 ile 23 Mayıs 2014 tarihlerinde erkeklerde 59 yaş,
24 Mayıs 2014 tarihinden sonra ise erkeklerde 60 yaş koşulu karşılandığı zaman yaşlılık aylığı almaya hak kazanacaklardır.
Kadınlarda emeklilik yaşı ve prim gün sayısı nedir?
İlk defa 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan kişilerin emeklilik aylığı almak için hangi koşulları karşılamaları gerektiği özetle aşağıdaki gibi belirtilmelidir:
Kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurmuş olup 7000 gün sigorta primi ödemiş olmalıdır.
Yine kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşını doldurmuş olup 25 yıldan beri sigortalı olarak çalışarak 4500 gün sigorta primi ödemelidir.
Bir kişinin sigortalı olarak çalışmaya başladığı tarih 30 Nisan 2008 sonrası ise emeklilik yaşı belirlenirken 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu dikkate alınır. Bu kanunun içerdiği maddelere göre belirtilen tarihten sonra emekli olacak kişilerin yaş koşulları şu şekilde hesaplanır:
1 Ocak 2036 tarihine kadar 58 yaşını dolduran kadınlar ile 60 yaşını dolduran erkekler 7200 gün sigorta primi ödedikleri takdirde emekli olabilir.
Yukarıda belirtilen tarihten sonra sigorta primi gün sayısı 7200’e ulaşan kişiler ise bu koşulun karşılandığı tarih için geçerli olan yaşı doldurdukları zaman emeklilik aylığı almaya hak kazanır.
