Emeklilik sistemi için yeni adımların atılmasına yönelik çalışmalar tüm hızıyla sürüyor. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, emeklilik sisteminde köklü değişikliklerin sinyalini vererek, prim, yaş ve gün sayısı gibi emeklilik şartlarında düzenlemelerin gündemde olduğunu açıkladı. Güler'in açıklamaları, emeklilik sisteminin temel unsurlarında yapılacak yeniliklerle ilgili ipuçları içeriyor. Peki, bu yeni sistem nasıl işleyecek?
Sosyal güvenlikte yeni reformlar için harekete geçilirken, emeklilik sistemi de kapsamlı bir şekilde yeniden ele alınacak. Bu reformlar, emeklilik maaşı hesaplama yöntemleri dahil olmak üzere bir dizi düzenlemeyi içerecek. Yeni modelin nasıl şekilleneceği ve bu düzenlemelerin ne zaman hayata geçirileceği ise merak konusu. Henüz resmi detaylar tam olarak netleşmemiş olsa da, bazı ipuçları ortaya çıkmış durumda.
Türkiye'de emeklilik sistemine ilişkin köklü değişikliklerin gündeme geleceği sinyalleri verilmeye başlandı. Hem emekli aylıklarının hesaplanma yöntemleri hem de emeklilik yaşına dair değişiklikler üzerinde çalışmalar yapılması planlanıyor. İşte mevcut sistem ve gelecekte planlanan reformlar hakkında detaylar:
Mevcut Emeklilik Sistemi Nasıl İşliyor?
Şu anda Türkiye'de emeklilik aylıkları üç farklı dönem için ayrı ayrı hesaplanıyor:
2000 Öncesi Dönem: Bu dönemdeki emeklilik aylıkları gösterge sistemine göre hesaplanıyor.
2000-2008 Arası Dönem: Bu dönemde emeklilik aylığı, daha karmaşık bir sistemle belirleniyor ve güncelleme katsayısı ekleniyor.
2008 Sonrası Dönem: Bu dönemde, 2008 yılında yapılan reformlardan sonra aylıklar daha düşük düzeyde hesaplanmaya başlandı.
Bu farklı dönemlere göre hesaplanan emekli aylıklarına, yıllık enflasyon oranı ve büyümenin %30'u eklenerek güncelleme katsayısı uygulanıyor. Ancak bu sistem, emekli olunan yılın güncelleme katsayısına bağlı olarak maaşların farklılaşmasına yol açıyor. Örneğin, bu yıl emekli olan bir kişi, 2025 yılında emekli olacak bir kişiden yaklaşık %30 daha yüksek maaş alabiliyor.
Emekliler Ne Talep Ediyor?
Türkiye Emekliler Derneği (TÜED), mevcut emeklilik sisteminde bazı düzenlemelerin yapılmasını istiyor. TÜED Genel Başkanı Kazım Ergün, emeklilik aylıklarının hesaplanmasında kullanılan karma sistemin sona erdirilmesi gerektiğini belirterek şu talepleri dile getirdi.
Karma Sistemden Vazgeçilmesi: 2000 yılı öncesi gösterge sisteminin devam ettirilmesini istiyorlar. Bu sistemin uygulanması halinde, emekli olunan tarihler arasında maaş farkları olmayacak.
Aylık Zammı Sistemi: Emekli maaşlarının sadece TÜFE artışına endeksli olarak artırılmasının yeterli olmadığını, bu sistemin emeklileri korumadığını ifade ediyorlar. Bunun yerine emeklilere seyyanen artışlar yapılmalı ve milli gelir artışından pay verilmesi talep ediliyor.
Planlanan Değişiklikler Neler?
Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında, sosyal güvenlik sisteminde ve emeklilik maaşlarının hesaplanma yöntemlerinde bir dizi düzenleme yapılması öngörülüyor. Yeni düzenlemelerin amacı, sistemin mali sürdürülebilirliğini güçlendirmek ve çalışanların daha uzun süre istihdamda kalmalarını teşvik etmek.
Bu kapsamda öne çıkan bazı değişiklikler şunlar
Emekli Maaşlarının Hesaplanması: Sadece prime esas kazanç değil, aynı zamanda çalışma gün sayısının da emekli maaşı üzerinde etkili olması planlanıyor. Böylece emeklilikte daha fazla maaş almak isteyen kişiler, daha uzun süre çalışmayı tercih edecekler.
Maaş Farkları: Reformlar ile birlikte, emekli olunan yıla göre maaş farklarının ortadan kaldırılması amaçlanıyor. Örneğin, bu yıl emekli olan biri ile Ocak ayında emekli olacak birinin maaşları arasında %30'luk bir fark oluşmaması için düzenlemeler yapılacak.
Düzenlemeler Ne Zaman Hayata Geçecek?
Orta Vadeli Program’da bu düzenlemelerin 2024 yılının üçüncü çeyreğinde devreye girmesi planlanıyor. Bu süreçte yapılacak teknik çalışmaların ardından taslak hazırlanacak ve Meclis'e sunulacak.
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, Türkiye'deki mevcut emeklilik sisteminin sürdürülebilir olmadığını belirterek, uluslararası örnekleri inceleyerek Türkiye'ye uygun bir model geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Avrupa’daki gelişmiş ülkelerde emeklilik yaşının 65-67 olduğunu, bazı ülkelerde ise 70 yaşa kadar çıktığını ifade eden Güler, Türkiye'de emeklilik yaşının da bu doğrultuda gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.
Ayrıca, mevcut çalışana düşen emekli oranı da değerlendirildi. Güler, Türkiye'de 2 çalışana 1 emekli düştüğünü belirtti ve bu durumun sürdürülebilir bir emeklilik sistemi için yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Sistemin daha adil ve dengeli olması gerektiğine işaret eden Güler, prim gün sayısı, yaş ve prim miktarının dikkate alınarak yeni bir sistem kurulması gerektiğini belirtti.
