COVID-19 salgını sebebiyle 2 yıldır hepimiz zaten diken üstündeydik ki tam 'Rahatladık' derken Batı medyasından 'Maymun Çiçeği virüsü' haberleri gelmeye başladı. İngiltere, Portekiz ve İspanya'nın ardından Kanada ve Amerika'da da ilk vakalar görüldü, endişe de tavan yaptı. Bill Gates'in 'Biyolojik silah' diyerek uyardığı ve henüz kanıtlanmış, güvenli bir tedavisi olmayan 'Monkeypox' nedir? Türkiye'ye gelir mi? Endişelenmeli miyiz? Prof. Dr. Derya Unutmaz ve Prof. Dr. İftihar Köksal yanıtladı.
Hürriyet'in haberine göre, Prof. Dr. Unutmaz, şu an tespit edilen vakaların hayvandan insana değil insandan insana bulaştığına vurgu yaparak, şöyle devam ediyor: “İşte bu durum, panik yaratmak yersiz ancak temkinli olmamız gerektiğini söylüyor bize. Virüs sıkı takip edilmeli. Zincirleme bulaş mı var? Mutasyona mı uğradı? Bu soruların cevaplarını henüz bilmiyoruz. Vakaların birbiri ile tam ilişkisi de henüz belli değil ama İngiltere’deki araştırmalar vakaların eşcinsel ilişkide görüldüğünü belirledi. Dolayısıyla enfeksiyonun seks sırasında yayılma olasılığı da araştırılıyor” bilgisini veriyor.
Aklımdaki bir soru da şu: COVID-19’da olduğu gibi havadan, damlacık yolu ile bulaşması mümkün mü? Prof. Dr. Unutmaz diyor ki: “Korona gibi havadan kolaylıkla geçebilen bir virüs değil. Yakın temas şart! Cinsel ilişki ile, vücut sıvılarından ya da vücuttaki lezyon (kabarcık, yara) akıntısından veyahut fare, sıçan, sincap gibi kemirgen hayvanlar sizi ısırırsa geçebilir ki Afrika’da bu yolla yayıldı. İklim değişikliği, ormanların yok edilmesi ile hayvanların bizlerle daha yakın temasa geçmesi, nüfusun hızla artması, seyahatin yaygınlaşması gibi sebeplerle virüslerin yayılması da artık daha kolay hale geldi.”
Soru: Yayılması durumunda kullanılmak üzere bu virüsünün bir tedavisi ya da aşısı var mı? Cevap: Maymun Çiçeği Virüsü çiçek hastalığına çok benziyor. Biliyorsun ki çiçek virüsü dünyadan aşı ile yok edilen ilk virüs. 1980’de DSÖ’nün çiçek hastalığının ortadan tamamen kalktığını duyurması ile artık aşısı yapılmıyor. (Son olarak 1990 yılında Körfez Savaşı’na katılan ABD askerlerine yapıldı.) Ancak bildiğimiz kadarı ile çiçek aşısı (yüzde 85 oranda) bu virüse de etkili. Ayrıca 2019 da bu virüse özel bir aşı üretildi. Yani çok uzak ihtimal ama virüs tahminden daha bulaşıcı hale gelse bile aşıları var.
Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, virüsün ‘zoonos’ yani hayvandan insana geçen bir virüs olduğu ve insandan insana bulaşmasının yaygın olmadığı, yayılması için ise yakın temasın şart olduğunu söylüyor, ‘Nadiren de olsa solunum yolu ile bulaştığı durumlar da görüldü’ uyarısında bulunuyor. Peki, nedir belirtileri? Prof. Dr. Köksal şöyle özetliyor: “İnsanlarda kuluçka süresi 14 gün. Bu sürede de kolaylıkla yayılabiliyor. Ateş, vücut kırıklığı, baş ağrısı, lenf bezi şişmesi, vücutta lezyonlar olarak görülebiliyor. PCR ile tanı koyabiliyoruz. Bu virüsten ölen insan sayısı gerçekten çok az ama bu virüs de tıpkı çiçek hastalığı gibi biyolojik silah listesinde.”
Soru: Bu virüsün bir aşısı var mı? Cevap: Çiçek aşısı maymun çiçeği virüsünde çok etkili ancak 1980’den bu yana bu aşı yapılmıyor. Bu aşının terkedilmiş olması hastalığın yayılmasını kolaylaştırmış olabilir. O nedenle de bazı eski aşıların yeniden gündeme gelmesi gerekiyor. Bizim için bir tehlike de polio (çocuk felci) ve kızamık aşılarıdır. Afganistan ve Pakistan’dan gelen düzensiz göçmenlerde bu aşılar yok! Maymun çiçeği virüsünden başka böyle iki önemli tehlike daha kapımızda.