Dünyanın dört bir yanında sabahları uyanmak için vazgeçilmez bir ritüel haline gelen kahve, aroması ve enerji verici etkisiyle birçok kişinin gününe canlılık katıyor. Ancak aşırı kahve tüketiminin sağlık açısından ciddi riskleri bulunuyor. Fazla miktarda kahve tüketiminin sindirim sistemini aşırı uyardığını belirten Diyetisyen Edanur Teksöz, “Aşırı kahve tüketmek, midedeki asit salgısını artırması sonucu rahatsız edici olabilir. Bu yüzden ülserli hastaların kahve tüketmesi önerilmez. Kafeinin merkezi sinir sistemi ve kalp üzerinde de uyarıcı etkisi vardır. Fazla tüketildiği zaman kalp çarpıntısı, uykusuzluk, gerginlik ve baş ağrısı yapabilir. Kansızlık sorunu bulunan kişilerde ise aşırı kahve tüketimi, besinlerdeki demirin emilimini azalttığından kansızlığı şiddetlendirebilir” dedi.
İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi'nden Diyetisyen Edanur Teksöz, doğru kahve tüketimi, kahvenin faydaları ve aşırıya kaçıldığında oluşabilecek zararları hakkında açıklamalarda bulundu.
Kahvenin sağlığa faydası var mı?
Kahvenin dünyada yaygın tüketildiğine değinen Dyt. Teksöz, “Kahve, merkezi sinir sistemi üzerindeki uyarıcı etkilerinin yanı sıra tadı ve aroması nedeniyle dünya çapında en popüler ve yaygın tüketilen içeceklerden biridir” diye konuştu.
Dyt. Teksöz, kahvenin sağlığa faydalarını şöyle sıraladı:
“Karaciğer kanseri ve hastalıklarını azaltır.
Tip 2 diyabet riskini azaltır.
Obezite riskinin azaltır, yağ yakımını arttırır, vücut yağ oranını azaltır, tokluk hissi yaratır.
Parkinson hastalığı riskini azaltır.
Bunama ve Alzheimer hastalıklarını azaltma olasılığı vardır.
Sinir sistemine uyarıcı etkisi vardır. Yorgunluk giderici ve ağrı kesicidir.
Kardiyovasküler hastalık riskinde azalma veya artış olduğu ile ilgili çelişkili sonuçlar olsa da genel olarak bir antioksidan kaynağı olan kahvenin, inflamasyonu inhibe ederek, kardiyovasküler ve diğer inflamatuvar hastalık riskini azalttığı bulunmuştur.
Kalp yetmezliği riskinde azalma ve kan basıncında artış etkisi vardır.
Kas erimesinde azalma ve kas gücünde, ağırlığında ve dayanıklılığında artış, zedelenmiş kaslarda iyileşme gibi olumlu etkileri vardır.
Kırışıklıkların azalması, peeling ve antiselülitik etki, antiaging gibi etkileri vardır. Oksidatif streste azalma görülmektedir.”
Kahvenin besin değerleri
Kahvede bulunan besin değerlerinden bahseden Dyt. Teksöz, “Kahve kurutulmuş bitki yaprağı ve tohumlardan elde edildiği için ortalama her 100 gramı 300 kalori civarındadır. İçerisinde az miktarda protein, B vitaminleri ve madenler bulunur. Kahve özellikle potasyumdan zengindir. Fakat kahve günde az miktarda tüketilmesi gerektiği için beslenme değeri pek düşünülemez. Örneğin bir fincan kahve 2-3 kalori ancak sağlar. Aynı miktar kahve 25-30 gram potasyum içerir. Kahveye şeker veya süt eklendiğinde besin değeri ayrıca düşülmelidir” dedi.
Yemek yerken içilmemeli
Doğru kahve tüketiminin nasıl olması gerektiğini anlatan Dyt. Teksöz, “Kahvenin kendisi kalori içermez fakat içerisine süt, krema ve şeker eklenmesi sonucunda kahvenin kalorisi yükselir. Yemek sırasında alınan ya da yemeklerden hemen sonra içilen kahve, çinko ve demir emilimini azaltabilir. Yemeklerden 45 dakika sonrasında içilmesi önerilir” açıklamasında bulundu.
Aç karnına tüketmeyin
Sabah aç karnına tüketilen kahvenin mide rahatsızlıklarına, uykusuzluğa ve sinire neden olabileceğine dikkat çeken Dyt. Teksöz, “Yapılan araştırmalara göre, kahvaltıdan önce aç karnına içilen kahve, kahvaltıya verilen kan şekeri miktarını yüzde 50 oranda arttırmış ve olumsuz etkilemiştir. Özellikle vücut uykusuz kaldığı zaman yani kötü bir gece uykusundan sonra içilen ilk kahvenin kan şekerine etkisinin çok daha fazla olduğu gözlenmiştir. Sabah kalktığınızda kendinizi yorgun ve uykusuz hissediyorsanız, kahvaltı yapıp sonrasında ilk kahvenizi içmeniz daha iyi olacaktır” ifadelerini kullandı.
Günlük kahve tüketimi ne kadar olmalı?
Günlük kahve tüketimin ne kadar olması gerektiğine değinen Dyt. Teksöz, “Pek çok çalışmada, yetişkinler için güvenli olarak tüketilebilecek kafein miktarı günde 300 mg (yaklaşık 3-4 fincan kahve) olduğu belirtilmiştir. Hamilelerde günlük 200 mg önerilir” dedi.
Hangi kahve türünde ne kadar kafein var?
Dyt. Teksöz, kahvelerde bulunan kafein miktarını şu şekilde sıraladı:
1 fincan Türk kahvesi 65 miligram (mg)
1 kupa Americano 100 mg
1 shot Espresso 100 mg
1 kupa filtre kahve 150 mg”
Sindirim sistemini olumsuz etkiler
Fazla miktarda kahve tüketiminin sindirim sistemini aşırı uyardığını söyleyen Dyt. Teksöz, “Midedeki asit salgısını arttırması sonucu rahatsız edici olabilir. Bu yüzden ülserli hastaların kahve tüketmesi önerilmez.
Kafeinin merkezi sinir sistemi ve kalp üzerinde uyarıcı etkisi vardır. Fazla kullanıldığı zaman kalp çarpıntısı, uykusuzluk, gerginlik ve baş ağrısı yapabilir. Kansızlık sorunu bulunan kişilerde aşırı kahve tüketimi besinlerdeki demirin emilimini azalttığından kansızlığı şiddetlendirebilir” diye konuştu.
Çok fazla tüketilmemeli
Son olarak kahve tüketiminde dikkat edilmesi gerekenlere dikkat çeken Dyt. Teksöz, “Kahveyi günlük kahve miktarına göre tüketmeye özen göstermelisiniz. Kaliteli kahve tercih edin ve su tüketimine dikkat edin. Kahvenin içerisine krema, şeker katmamaya özen gösterin. Kahveyi aç karnına tüketmeyin” dedi.
